2: rechtsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

wat gaan we doen?

herhaling

uitleg rechtsstaat en dictatuur

aan het werk

herhaling

• waarden en normen
• macht en machtsmiddelen
• kenmerken van een maatschappelijk probleem
• vraag  9 en 16 bespreken

Rechtsstaat

Wat vind jij? Camera's op toiletten, mag dat?

Kenmerken rechtsstaat

1. Grondwet

2. Grondrechten

3. Overheid houdt zich aan de wet

4. Onafhankelijke rechterlijke macht

5. Democratisch gekozen parlement

als je niet in een rechtsstaat leeft dan leef je in een dictatuur

Rechtsstaat

Een land waar de rechten en plichten van burgers en van de overheid in de wet zijn vastgelegd

Rechtshandhaving

De overheid moet zorgen voor het handhaven van de rechtsorde.
Dus als jij de regels overtreedt, mag de overheid optreden.

Rechtsbescherming

Daarnaast moet de overheid ook de rechten van burgers beschermen.
Tegen te grote overheidsmacht en tegen willekeur door de overheid

Dilemma van de rechtsstaat

Meer nadruk op rechtsbescherming of rechtshandhaving in een samenleving 

Dilemma van de rechtsstaat

Veiligheid

Vrijheid

weektaak

maak hoofdstuk 2

Wat gaan we doen?

- herhaling vraag 2:

- uitleg parlementaire democratie en trias politica

- aan het werk

parlementaire democratie: democratie waarbij de meeste macht bij parlement ligt

Democratie ?

 kenmerken parlementaire democratie

1. vrije/geheime verkiezingen & algemeen kiesrecht
2. macht ligt bij het parlement
3. meerderheid van stemmen bepaald welke wetten worden aangenomen.
4. grondwet
5. trias politica

Trias politica: scheiding van politieke macht in drie onderdelen

Trias Politica

"Scheiding der drie machten":

1. Wetgevende macht:

• bepaald welke wetten er komen
• volksvertegenwoordigers

2. Uitvoerende macht

• moeten wetten uitvoeren
• kabinet

3. Rechtsprekende macht

• onafhankelijke rechters

legaliteitsbeginsel

legaliteitsbeginsel betekent dat je alleen strafbaar bent als je de wetsregels overtreedt. Als iets niet in de wet staat ben je niet strafbaar. Ook de overheid moet zich aan de wet houden.

wat gaan we doen

vragen vorige keer? 

kenmerken dictatuur

scheiding van de drie machten (trias politica)

schema 

aan het werk

macht	landelijk	gemeente	provincie
wetgevend (volksvertegenwoordiging)
uitvoerend (dagelijks bestuur)
rechterlijke macht	onafhankelijke rechters	onafhankelijke rechters	onafhankelijke rechters

Aantekening - kenmerken dictatuur 

Kenmerken van een dictatuur: 

1. Eén persoon of één partij heeft alle macht.
2. Geen democratie en geen rechtsstaat.
3. Bevolking heeft geen (politieke) grondrechten 
4. Er bestaat geen vrije pers.
5. De leger en politie spelen een belangrijke rol. 

welk kenmerk van
een dictatuur herken je

weektaak

maak hoofdstuk 2

les 3:

herhaling:

- wat is een rechtsstaat

- trias politica

- video: kenmerken van een dictatuur

 past dit in een rechtsstaat dilemma's 

aan het werk met vragen hoofdstuk 2: volgende les moet dit af zijn.

welke kenmerken van een dictatuur zag je in de film?

welke voordelen heeft een dictatuur?

aan het werk

maak hoofdstuk 2: 

aan einde van de les bespreken we 14/ 19/ 21/ 22