Water in Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Water in Nederland 

een delta

Wat moet je kennen?

✅ Verschil hoog-laag Nederland

✅ Ontstaan en kenmerken laag-Nederland

✅ Rivierengebied: kenmerken landschap

✅ Herkennen en benoemen landschap op afbeelding

✅ Topografie Nederland

Begrippen

✅ Delta

✅ NAP

✅ Sedimentatie

✅ Oeverwal

✅ Riviermonding

✅ Winterdijk

✅ Zomerdijk

✅ Uiterwaard

✅ Komgrond

Winterdijk

Zomerdijk

Kribben

Uiterwaard

Binnendijks gebied

Winterbed

Zomerbed

Wat zie je op de afbeelding?

1. Sedimentatie
2. Delta
3. Komgrond
4. Zomerdijk

Verschil hoog- laag Nederland

NAP= Normaal Amsterdams Peil

de gemiddelde hoogte van de zeespiegel.

Je ziet hier duidelijk verschil tussen het hoog- en het laaggelegen deel van Nederland.

Overstroomt jouw woonplaats als de dijken breken? Waarom wel/niet?

Ontstaan laag-Nederland 

De kaart van Nederland zonder polders/landaanwinning is een gatenkaas...

Op 3 manieren is er land aangewonnen: 

1- door de zee

2- door rivieren

3- door de mens

Land door de zee

▪️ Duinen onstaan —> achter de duinen ondiep water —> sedimentatie van zand en klei (= slib)

▪️ Planten groeien achter de duinen —> moeras —> hierop onstond nieuwe bodemlaag —> veen (dode plantenresten)

Land door rivieren

▪️ NL = deltagebied van grote rivieren

     - Rijn

     - Maas

     - Waal

     - IJssel

Hoe kan een rivier land 'maken'?

▪️ Rivier stroomt van hoog naar laag —> bv de rivier de Rijn stroomt van de bergen in Zwitserland naar het lage gebied van Nederland. 

▪️ Zie kaart: stroomgebied van de Rijn

Hoe kan een rivier land 'maken'?

▪️ Hoe lager het gebied, hoe langzamer het water stroomt

—> sedimentatie van zand bij overstroming rivier

▪️ Zand blijft vlakbij de oever liggen en hoopt zich op

—> oeverwal 

▪️ Verder weg van de rivier stroomt water langzamer —> sedimentatie van kleideeltjes —> komgrond   

▪️ Komgronden liggen dus lager dan de oeverwal 

Deltagebied van rivieren

▪️ hoe lager het gebied, hoe langzamer het water stroomt

—> sedimentatie van zand bij overstroming rivier.

▪️ zand blijft vlakbij de oever liggen en hoopt zich op

—> oeverwal 

▪️ verder weg van de rivier stroomt water langzamer —> sedimentatie van kleideeltjes —> komgrond.   

▪️ komgronden liggen dus lager dan de oeverwal 

Zandkorrels zijn groter en zwaarder dan kleideeltjes. Bij sedimentatie zakken zandkorrels daarom als eerste naar de bodem. Kijk maar eens hoeveel verschil er zit tussen zand en klei! 

Wat ligt hoger?

1. Oeverwal
2. Winterdijk
3. Zomerdijk
4. Komgrond

Kenmerken rivierenlandschap

▪️ Oeverwal het eerst bewoond door mensen

▪️ De mens nam meer maatregelen om het water tegen te houden: dijken

Twee soorten dijken

▪️ winterdijk —> ligt op de oeverwal, hoog

▪️ zomerdijk —> ligt dichtbij de rivier, lager

▪️ tussen winterdijk en de rivier ligt een gebied dat mag overstromen bij hoog water: de uiterwaarden

Zie het verschil hiernaast.

Winterdijk

Zomerdijk

Uiterwaarde

Wat vind je nog niet helemaal duidelijk?