jacob lawrence bm

• Kua
• Beeldende vorming
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Jacob Lawrence

bezoek museum Kade met BM dinsdag 9 dec

Vertel binnenkort brengen jullie een bezoek aan Kunsthal KAdE. Daar maak je kennis met het werk van de Afrikaans-Amerikaanse kunstenaar Jacob Lawrence. 

* Let op
In één uur tijd is het onmogelijk om alle kunstwerken te zien tijdens de rondleiding in de kunsthal. De museumdocent kiest er een aantal uit om van dichtbij te bekijken en bespreken.

Bekijk

Kijk naar de video waarin jullie de kunstenaar als klein jongetje leren kennen. Toen hij 13 jaar oud was verhuisde hij naar de wijk Harlem in Amerika. In de video ontdek je zijn ervaringen en hoe hij naar Harlem kijkt als inspiratie voor zijn kunstwerken. 

Bespreek

- Wat hebben jullie gezien in de video?

Noem samen zoveel mogelijk dingen op.

 

- Wat zijn jullie te weten gekomen over de wijk waarin Jacob woont? Wat is het voor wijk? Wie wonen er allemaal?

- Kunnen jullie ook vertellen wat je te weten bent gekomen over Jacob zelf? En over de kunstwerken die hij maakt?

Tip: de video is in het Engels met NL ondertiteling. Laat de leerlingen vooral goed kijken naar wat ze zien en pauzeer eventueel de video om samen te vatten wat er verteld wordt.

Over de kunstenaar

Vraag
Op deze foto zie je kunstenaar Jacob Lawrence aan het werk in zijn studio. Laat de leerlingen omschrijven wat ze zien op de foto. 

Wat kom je al te weten over de kunstenaar? Welke materialen gebruikt hij? Wat voor kunstwerken denken jullie dat hij maakt?

Vertel
Jacob Lawrence was naast kunstenaar ook een echte storyteller. Hij schilderde verhalen over de Afrikaans-Amerikaanse geschiedenis, over belangrijke dingen die daarin gebeurden en over 'helden'. Hij schilderde ook over het dagelijks leven in Harlem, de wijk waar hij woonde. 

Zwarte mensen die tijdens de Great Migration naar het noorden verhuisden, mochten niet zomaar overal gaan wonen. Segregatie bestond nu uit hele wijken voor Zwarte mensen en hele wijken voor witte mensen. 

175.000 mensen verhuisden naar Harlem. Het werd een mengelmoes van achtergronden die samen een nieuwe cultuur zouden vormen.

Het dagelijks leven

Vertel
Tijdens de grote verhuizing waar we het net over hebben gehad verhuisden er ook zo'n 175.000 mensen naar Harlem. Het werd een mengelmoes van mensen met verschillende achtergronden die samen een nieuwe cultuur vormden. 

In Harlem zag je overal om je heen en in de huizen zag je veel kleuren en patronen. Dat was een goedkope manier om een woning toch ‘warm’ en gezellig te maken en hiermee het verval een beetje te 'verstoppen', want er was weinig geld. 

Bekijk dit werk en bespreek
Jacob Lawrence schilderde het dagelijks leven. Hier zie je ook een straatbeeld. 

- Wat zien jullie allemaal?
- Wat valt je op aan de kleuren?

- En wat voor patronen kun je vinden?
- Kun je ook iets zeggen over de sfeer in deze wijk of straat? 

(Voornamelijk) witte mannen werden opgeroepen om te vechten in Europa, waardoor de fabrieken in het noorden nu mankracht te kort kwamen. Dit is aanleiding voor de grootste migratie van Zwarte mensen sinds het begin van de slavernij.

Meer dan 6 miljoen Zwarte mensen migreerden uit het zuiden om te vluchten naar het noorden. Ze vertrokken onder andere naar Detroit, Cleveland, Chicago, Los Angeles en New York.

De VS van 1800 kunnen wij verdelen in 3 aparte gebieden. 

Noordelijke staten, de zuidelijke staten en de gebieden die nog niet onder een centraal gezag stonden en die wij kennen als het "Wilde Westen"

Wij richten ons op de noordelijke en zuidelijke staten. 

Over de geschiedenis

Vertel
Jacob Lawrence schilderde veel belangrijke momenten uit de Afrikaans-Amerikaanse geschiedenis. Een van misschien wel de belangrijkste gebeurtenissen was de 'Grote Migratie'. 

Er was in het Zuiden van Amerika veel geweld en racisme. Racisme betekent dat mensen ongelijk behandeld worden vanwege hun huidskleur of afkomst. Met de kans op een beter leven verhuisden daarom meer dan een miljoen Afrikaans-Amerikanen van het Zuiden naar het Noorden van Amerika. 

Veel mensen kwamen terecht in onder andere Harlem in New York. De wijk die je net hebt leren kennen in de video.

Bespreek en vraag

Jacob Lawrence schilderde een serie van 60 werken waarin hij het verhaal vertelde van deze 'Grote Migratie' (de grote verhuizing). Hier zie je daar één deel van:

- Wat zien jullie allemaal op het schilderij?
- Waar zijn de mensen naartoe onderweg?
- Hoe zou het zijn om naar een totaal nieuwe plek te verhuizen en alles achter te laten? 

Vraag
Wat zien wij hier aan verschillen tussen noord en zuid? Laat de leerlingen deze verschillen benoemen. 

Het noorden bestond (vanaf de 19e eeuw) vooral uit fabrieken en het zuiden uit landbouw en plantages. In het zuiden werden op deze plantages veel gebruik gemaakt van slavernij. 

De noordelijke staten waren al sinds begin 1800 bezig met het afschaffen van slavernij en wilden dit in het hele land doorvoeren. De zuidelijke staten maakten hier nog volop gebruik van en waren het hier absoluut niet mee eens. 

Dit zorgde voor spanningen door het hele land.

Over helden

Vertel
Jacob Lawrence schilderde ook veel helden. Mensen die goede, belangrijke of dappere dingen hebben gedaan om anderen te helpen. 

Hier zie je een aantal van die helden. Met deze helden heb je misschien al eerder kennisgemaakt in de voorbereidende les of tijdens je bezoek aan de tentoonstelling in de kunsthal. Wat maakt dat zij 'helden' zijn of als helden gezien worden door anderen?

Laat de leerlingen kijken naar de afbeelding en benoemen wat ze zien. 

Welke symboliek kunnen wij allemaal uit dit schilderij halen?

• Wij zien een soort slang links boven als symbool voor gevaar. 
  
• De sterren, die haar de weg wijzen door het moerasgebied. 
• Gebroken ketens links onderin, als verwijzing naar het ontsnappen van slavernij. 

Welk verhaal zien wij hier? 

De eerste keer dat Harriet wegrent van de plantage. 

Vertel
Helden is een terugkerend thema in de werken van Jacob Lawrence. Hij schilderde meerdere series over historische helden: Harriet Tubman werd gezien als held omdat ze veel tot slaaf gemaakten hielp te ontsnappen.

Je ziet hier een portret van haar en een schilderij dat de kunstenaar van haar maakte. Bekijk het schilderij:

- Welk figuur denken jullie dat Harriet op het schilderij is? 
- Wat komen jullie te weten over Harriet door naar het schilderij te kijken? 
- Wat gebeurt er verder allemaal op het schilderij? 
- Kun je ook iets vertellen over hoe de mensen op dit schilderij kijken? Hoe voelen ze zich? 

Tip! Klik op het oogje om een andere versie van het schilderij te bekijken. 

Underground Railroad

Station Masters waren verantwoordelijk voor de veilige plekken en huizen. Zij deden alsof de ontsnapte mensen hun eigen slaven waren tot het weer veilig was om naar de volgende veilige locatie gebracht te worden. Conducteurs, zoals Harriet Tubman, brachten ontsnapte mensen vervolgens van locatie naar locatie. 

Vertel
Ook hier zie je Harriet weer afgebeeld door Jacob Lawrence. Geboren in slavernij, wist Harriet Tubman zelf te ontsnappen en waagde ze daarna alles om meerdere keren terug te gaan naar het Zuiden van Amerika om anderen te bevrijden. Ze maakte hierbij gebruik van de Underground Railroad: een netwerk van geheime routes en schuilplaatsen. 

Tip: klik op het vraagteken om meer te leren over deze schuilplaatsen. Zo'n veilige plek zie je ook rechts afgebeeld. 

Je hebt nu al even kort kennis gemaakt met Jacob Lawrence en zijn werk over: het dagelijks leven, de geschiedenis, helden als Harriet Tubman. 

Heb je nog vragen? Neem ze mee, dan kan de museumdocent ze beantwoorden tijdens de rondleiding!

De volgende 4 verhalen gaan over helden die wij volgens Jacob Lawrence moeten kennen. Ieder heeft op zijn of haar eigen manier bijgedragen aan de geschiedenis van Zwarte mensen in de VS en worden in de huidige geschiedenis vaak vergeten. 

Jij vertelt jouw verhaal.
Over jouw held.

Bespreek de ingevulde antwoorden.

Je weet nu wie jullie helden zijn: je moeder, een klasgenoot, een artiest, een docent, een kunstenaar, een vriend...

Doen

Kies nu één vorm om je verhaal over jouw held te delen. Denk aan: een rap, gedicht, verhaal, gesproken audio, video opnemen, spoken word of andere verhalende vorm. Ga aan de slag! 

Wie vind jij dat anderen zouden moeten kennen? En waarom? 

Wat maakt volgens jou een echte held?

Wie vind jij echt een held?

Vertel
Denk eens na: hoe ziet jouw buurt, gemeenschap of cultuur eruit? En wie zijn de mensen die daarin het verschil maken? Misschien is dat je oma die altijd luistert, een buurman die anderen graag helpt, een vriend die je moed geeft, een artiest of rolmodel die je inspireert of iemand die op zijn eigen manier een held is voor jou of je omgeving.

Bespreek de vragen in de slide met elkaar. Wie zijn jullie helden? Laat leerlingen via de volgende slide hun helden delen of bespreek klassikaal en schrijf mee op het bord. 

Tot snel!

Tot snel in Kunsthal KAdE!