5.1 De kerk valt uiteen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 5: Tijd van ontdekkers en hervormers

paragraaf 5.1: De kerk valt uiteen

Tijdvak ontdekkers en hervormers!

Inhoud H5

5.1: De kerk valt uiteen

5.2: De Nederlandse Opstand

5.3: Nederland migratieland

5.4: De ontdekkingsreizen

Leerdoelen 5.1

Aan het eind van paragraaf 5.1:

• Kan je uitleggen wie er kritiek had op de katholieke kerk
• Kan je uitleggen hoe machthebbers omgingen met de kritiek
• Kan je uitleggen hoe protestantse kerken ontstonden
• Kan je uitleggen welke strijd ontstond tussen katholieken en protestanten

St. Pietersbasiliek in Rome

De Sint Pieterskerk in Rome is de kerk waar de Paus de kerkdienst houdt. Af en toe is hij te zien op het balkon, bijvoorbeeld met Pasen.

De kerk in de middeleeuwen:

• iedereen in West-Europa christen
• de paus in Rome was de baas over de christenen
• een goede christen kwam in de hemel
• deed je iets verkeerd, dan moest je om vergeving vragen
• gelovigen gaven de kerk geld en grond, de kerk was heel machtig

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat er mis was in de kerk

Begrippen:

ketters

§5.3

Een nieuw geloof

A

DeBoze burgers

Een machtige kerk

Kritiek op de kerk:

• de kerk was te rijk
• geestelijken leefden in luxe.
• Je kon je zonden afkopen met een aflaat

Reactie van de kerk:

• ketters: zo werden de mensen die kritiek hadden genoemd.
• speciale rechtbank om ketters op te sporen en te straffen
• niet gehoorzamen = brandstapel

§5.3

Een nieuw geloof

A

DeBoze burgers

Een machtige kerk

1517: Maarten Luther, 95 stellingen.

De drie belangrijkste punten van kritiek:

• een aflaat kopen was fout. 
  Je zou alleen in de hemel moeten kunnen komen door goed te leven 
• mensen moeten zelf bijbel kunnen lezen.
  Luther vertaalde de bijbel van Latijn naar Duits. 
• verering van heiligen moet verboden worden  
  Volgens Luther onzin, want over heiligen stond niets in de bijbel 

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat de kritiek was op de kerk

Begrippen:

aflaat

hervorming

§5.3

Een nieuw geloof

B

DeBoze burgers

Verzet tegen de kerk

Reactie paus:

• Luther moet zijn woorden terug nemen!
• Luther weigerde dit
• De paus zette Luther uit de kerk
• Luther gaat zijn eigen kerk stichten

Vanaf dat moment dus twee christelijke kerken!

Deze verandering noemen we de hervorming.

§5.3

Een nieuw geloof

B

DeBoze burgers

Verzet tegen de kerk

Katholieken:

• De kerk staat onder leiding van de paus
• Priesters zijn contactpersonen tussen god en gelovigen
• Die priesters helpen mensen om goed te leven
• Beelden van heiligen
• Hopen dat heiligen mensen beschermen

Leerdoel:

Je kan drie verschillen noemen tussen katholieken en protestanten

Begrippen:

katholieken

protestanten

§5.3

Een nieuw geloof

C

DeBoze burgers

Twee stromingen

Protestanten:

• Je moet leven zoals in de bijbel staat
• Bijbel geschreven in eigen taal bv. Nederlands
• Zelf vergeving aan god vragen, is geen priester voor nodig
• Kerken zijn sober. Weinig versiering, geen beelden

§5.3

Een nieuw geloof

C

DeBoze burgers

Twee stromingen

Naast Luther ook andere hervormers, zoals Johannes Calvijn. 

Katholieke kerk vroeg katholieke koningen om protestants geloof te bestrijden.

Gevolg: bloedige oorlogen. 

§5.3

Een nieuw geloof

C

DeBoze burgers

Twee stromingen

Video

Histoclips: Luther en de Hervorming

 Oefenen leerdoelen!

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Verering van heiligen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Sobere handelingen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Verering van relieken

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

De Paus is de leider

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Welke van de stellingen is juist?

1 Toen Luther zijn stellingen bedacht wilde hij een
nieuwe kerk beginnen.

2 De Paus wilde wel met Luther praten over zijn
ideeën.

1. Alleen 1 is juist
2. Alleen 2 is juist
3. Beide zijn juist
4. Beide zijn onjuist

Maarten Luther is het niet eens met de grote rijkdommen
van de Kerk en de geestelijken.

Op welke manier kwam de Kerk aan haar rijkdommen?

1. Mensen kochten hun zonden af met een aflaat.
2. Mensen handelden met de Kerk.
3. De Kerk veroverde rijke gebieden.
4. Mensen hadden medelijden met Kerk en gaven geld.

Vragen? Aan de slag!:

paragraaf 5.1 (blz. 80 - 81): 1, 2, 4, 5, 6 + 9