Hoofd en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Samengestelde zinnen  &  voegwoorden

Lesdoelen

Ik kan een hoofdzin en bijzin herkennen.

Ik weet hoe ik een hoofdzin en bijzin vind.

Ik weet wat nevenschikkende voegwoorden zijn.

Ik weet dan ook wat onderschikkende voegwoorden zijn.

Nevenschikkende voegwoorden + hoofdzin

Een paar voorbeelden van nevenschikkende voegwoorden zijn: en, noch, alsmede, alsook, maar, doch, of, ofwel, dan, want, dus.

** WODEM** (want, of, maar, en, dus)

Als een zin een nevenschikkend voegwoord bevat, dan is het een combinatie 

hoofdzin (HZ) + hoofdzin (HZ) (en eventueel nog meer hoofdzinnen)

 

Onderschikkende voegwoorden + bijzin

Een paar voorbeelden van onderschikkende voegwoorden zijn: als, daardoor, hoewel, indien, nadat, omdat, terwijl, toen, wanneer, zodat, zodra.

Als een zin een onderschikkend voegwoord bevat, is

het een combinatie met een hoofdzin (HZ) en bijzin (BZ).

Kenmerken van de hoofdzin

Hij ziet een vogel en hij kijkt ernaar.

a Bij een hoofdzin staan OW en PV altijd naast elkaar.

   a Hij ziet een vogel en hij kijkt ernaar.

b Je kunt er nooit het woord 'niet' tussen plaatsen.

   b Hij (niet) ziet een vogel en hij (niet) kijkt ernaar.

Kenmerken van de bijzin

Hij ziet een trein, terwijl hij naar school fietst.

a Je kunt het woordje 'niet' tussen OW en PV plaatsen.

    a Hij (niet) ziet een trein, terwijl hij niet naar school fietst.

b Meestal begint de bijzin met een voegwoord.

   b Hij ziet een trein, terwijl hij naar school fietst.

Als we de combinatie hoofdzin (HZ) en bijzin (BZ) hebben, dan zit er een nevenschikkend voegwoord in.

1. Waar
2. Niet waar

Bij een bijzin (BZ) kan 'niet' tussen de pv en het ow staan

1. Waar
2. Niet waar

Waar staan de letters bij het ezelsbruggetje 'WODEM' voor?

Welke combinatie zinnen zie je hier?

Hij kan niet naar de training komen, want hij moet naar de tandarts.

1. bijzin (BZ) + hoofdzin (HZ)
2. bijzin (BZ) + bijzin (BZ)
3. hoofdzin (HZ) + bijzin (BZ)
4. hoofdzin (HZ) + hoofdzin (HZ)

Welke combinatie zinnen zie je hier?

Ik wil dit weekend wel afspreken, maar ik mag meedoen met het NK en dat doe ik liever.

1. hoofdzin (HZ) + bijzin (BZ)
2. bijzin(BZ) + hoofdzin (HZ) + bijzin (BZ)
3. hoofdzin (HZ) + hoofdzin (HZ)
4. hoofdzin (HZ) + hoofdzin (HZ) + hoofdzin (HZ)

Welke combinatie zinnen zie je hier?

Zij kan vandaag opeens meedoen met een wedstrijd, doordat een andere speelster niet mee kan doen.

1. bijzin (BZ) + hoofdzin (HZ)
2. hoofdzin (HZ) +hoofdzin (HZ)
3. hoofdzin (HZ) + bijzin (BZ)
4. bijzin (BZ) + bijzin (BZ)

Maak van de twee losse zinnen één zin.

Hij gaat daar sporten.
Hij vindt dat heel erg leuk.

Denk je dat je de lesdoelen nu beheerst?

- Ik kan een hoofdzin en bijzin herkennen.
- Ik weet hoe ik een hoofdzin en bijzin vind.
- Ik weet wat nevenschikkende voegwoorden zijn.
- Ik weet dan ook wat onderschikkende voegwoorden zijn.

1. Ja
2. Nee