7.3 het verhaal van fossielen 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

7.3 het verhaal van fossielen

Je kan toepassen: fossilisatie, relatieve en absolute leeftijd, halveringstijd (isotoop), homologe en analoge structuren,  rudimentaire organen 

Je kan :

-beschrijven hoe fossielen ontstaan

-ouderdom bepalen

-de verschillen tussen convergente en divergente evolutie uitleggen

Nakijken

Kijk na en overleg met elkaar

aan het eind mogelijkheid tot vragen

ossilf

5 mogelijke manieren:

1. Verstening
2. Verdroging
3. Lage temperaturen
4. Lage pH + zuurstofgebrek
5. Opsluiten in barnsteen.

Relatieve ouderdomsbepaling fossiel

Schatting maken hoe oud een fossiel is m.b.v. gidsfossielen in aardlagen --> kort op aarde hebben geleefd & verspreidingsgebied groot

Ouderdom gidsfossiel is exact bepaald, dus alle andere soorten fossielen die in dezelfde aardlaag zijn gevonden, zijn dan ook ongeveer zo oud.

Trilobiet   Gidsfossiel voor het Cambrium

absolute ouderdomsbepaling

Koolstof atomen in de atmosfeer bestaan voor een vaste percentage  radioactieve C14 isotopen. (rest = C12)

fotosynthese-> CO2 -> glucose -> voeding -> bouwstof

Een organisme is opgebouwd uit hetzelfde  percentage C14 atomen (rest is C12)

Absolute ouderdomsbepaling fossiel

Absoluut: wordt vastgesteld met behulp van radioactieve isotopen waarvan halveringstijd bekend is.

Isotopen: verschillende vormen van een element, elk met een andere atoommassa: C14 = radioactief isotoop, C12= gewoon isotoop

Verhouding van C14/C12 meten in fossiel: na 5736 jaar is de helft van de radioactieve C14-atomen verdwenen 

Radioactieve isotopen

C14: voor bepalen ouderdom van fossielen t/m 60.000 jaar oud

Oudere fossielen worden de isotopen van uranium of kalium gebruikt, omdat de halveringstijd langer duurt. (BINAS 25A)

vraag(je)

bereken de tijd  dat er van een koolstof-14 atoom nog  17% over is.

antwoord

De halveringstijd van koolstof-14 is ongeveer 5730 jaar. 

17 % is over dus 17:100= 0,17

Log(0,17) = 0,7696 :  Log (0,5)= 0.3010 = 2,56

2,56 x5730= 14648 jaar 

het peer momentje

Leg elkaar het volgende leerdoel uit. 

Gebruik hierbij alleen de kerndoelenkaart. 

Beoordeel elkaars poging met een 3 / 5/ 7 of 9 en geef tips.

Je kan :

• beschrijven hoe fossielen ontstaan
  
• ouderdom bepalen
  
• 
  

overeenkomsten bouw

Homologe organen vertonen een overeenkomst in bouw die voortkomt uit eenzelfde embryonale ontstaanswijze. Verschillende functies zijn ontstaan als aanpassing aan een verschillend milieu. 

Analoge organen hebben eenzelfde functie, maar een totaal verschillende bouw. Deze is ook niet terug te vinden in een gemeenschappelijke voorouder.

missing link

Coelacanth

fat boy slim ? (1:04)

het peer momentje

Leg elkaar het volgende leerdoel uit. 

Gebruik hierbij alleen de kerndoelenkaart. 

Beoordeel elkaars poging met een 3 / 5/ 7 of 9 en geef tips.

Je kan:

• de verschillen tussen convergente en divergente evolutie uitleggen

vraag(je)

Noteer eerst voor je zelf 3 rudimentaire organen bij een mens

en vergelijk dan met elkaar

antwoord

heiligbeen

appendix

oorspieren

palmares longus

kippenvel

verstandskiezen

 

Så

Je kan nu toepassen: fossilisatie, relatieve en absolute leeftijd, halveringstijd (isotoop), homologe en analoge structuren,  rudimentaire organen 

Je kan nu :

-beschrijven hoe fossielen ontstaan

-ouderdom bepalen

-de verschillen tussen convergente en divergente evolutie uitleggen