Groente en fruit

Groente en fruit
Zorg & welzijn 
1 / 37
next
Slide 1: Slide
Middelbare schoolvmbo kLeerjaar 3

This lesson contains 37 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Groente en fruit
Zorg & welzijn 

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Planning
  • Leerdoelen
  • Voorkennis 
  • Theorie groente
  • Quiz
  • Theorie fruit
  • Quiz
  • Terugblik

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Leerdoelen
Aan het einde van de les weet je:
  • Welke soorten groenten er zijn en in welke indeling ze horen.
  • Hoe je groenten moet bewaren en wat de houdbaarheid is van geconserveerde groenten
  • Welke fruit soorten er zijn
  • Hoe je fruit moet bewaren en wat de houdbaarheid is van geconserveerd fruit

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

timer
2:00
Welke soorten groenten en fruit ken je?

Slide 4 - Mind map

Groenten
Wortel-, bol- en knolgewassen
o Rode biet
o Ui
o Wortel
Bladgroenten
o Spinazie
o Sla
o Prei
o Witlof
Vrucht- en bloemgewassen
o Avocado
o Bloemkool
o Broccoli
o paprika
Stengelgroepen
o Asperges
o rabarber
Peulgewassen
o Doperwten
o Sperziebonen

Fruit
Meest gangbare soorten:
o Appels
o Bananen
o Peren
o Citrus
o Pruimen
o Perziken
o Kersen
o Druiven
o Aardbeien, frambozen en bessen
timer
1:00
Op welke kleur snijplank snij je groente en fruit?

Slide 5 - Mind map

Groente en fruit snij je op een groene snijplank
Groente
  • Kruidachtige gewassen
  • Voedingscentrum 

Slide 6 - Slide

Kruidachtige gewassen
o Groente is in de tuinbouw een verzamelnaam voor kruidachtige gewassen. Groente kun je zowel rauw als gekookt eten.
Voedingscentrum
o Advies van het voedingscentrum is dat men elke dag 200 gram groente eet

Productie
  • Volle grond
  • Onder glas  

Slide 7 - Slide

In Nederland vindt de groenteteelt plaats in de volle grond of onder glas. Denk aan een groente kas.
o Volle grond producten zijn voornamelijk ui, witlof, spruiten, bloemkool, wortel, boontjes, asperges en bladgroenten.
o Glas producten zijn voornamelijk tomaat, sla en komkommers

Soorten groenten
  • Wortel-, bol- en knolgewassen
  • Bladgroenten
  • Vrucht- en bloemgewassen
  • Stengelgroenten
  • Peulgewassen

Slide 8 - Slide

This item has no instructions

Wortel-, bol- en knolgewassen
  • Bekende soorten       Koolraap en rode biet
  • Minder bekende soorten        Aardpeer en pastinaak 
  • Uiensoorten

Slide 9 - Slide

Bekende soorten
o Koolraap en rode biet
o Koolraap > Wintergroente, knol die geelachtig-bruin getint is.
o Rode biet > Paarsrood gekleurde biet, wordt meestal voorgekookt of gestoomd verkocht
Minder bekende soorten
Aardpeer en pastinaak
o Aardpeer > Winterharde knol, wordt gegeten als groente of als vervaging van de aardappel
o Pastinaak > Witte wortel is nu vervangen door de oranjegekleurde wortel
Uiensoorten
o Wordt meer voor de smaak toegevoegd aan gerechten
Bladgroenten
  • Zo snel mogelijk gebruiken of bereiden
  • Andijvie
  • Spinazie
  • Slasoorten
  • Prei

Slide 10 - Slide

Bladgroenten moeten na het oogsten zo snel mogelijk worden gebruikt of bereid, dit omdat ze veel vocht verliezen en hierdoor worden ze slap en zijn ze minder aantrekkelijk.
Andijvie
o Zowel kas en volle grond product
Spinazie
o Volle grond product wat slechts een beperkte tijd te koop is
o Kasspinazie is het hele jaar te koop
Slasoorten
o Wordt rauw gegeten en gebruikt om schotels te garneren.
o Veel verschillende slasoorten qua kleur, stevigheid en meer/minder sterke kropvorming
Prei
o Wordt vooral in de herfst en winter gegeten
o Wordt gekweekt in de volle grond

Vrucht- en bloemgewassen
  • Hele vruchten        Tomaat, komkommer en aubergine
  • Bepaalde delen van de vruchten        Artisjok en suikermaïs

Slide 11 - Slide

Hele vruchten
Tomaat, komkommer en aubergine
o Tomaat > Kan zowel rauw als gekookt gegeten worden. Het hele jaar wordt het verkocht. Wordt in de kas gekweekt.
o Komkommer > Wordt in de kas gekweekt. Wordt rauw gegeten en het hele jaar verkocht
o Aubergine > Wordt in de kas gekweekt. Je kunt ze koken of vullen

Bepaalde delen van de vruchten
Artisjok en suikermaïs
o Artisjok > Groene bloemknop van een distelsoort
o Suikermaïs > De korrels maïs kunnen zowel onrijp als gekookt gegeten worden. Ze worden niet in Nederland gekweekt, wordt geïmporteerd vanuit Israël, Zuid-Frankrijk en de Verenigde Staten

Stengelgroenten
  • Witte asperges
  • Bleekselderij
  • Rabarber
  • Kardoen 

Slide 12 - Slide

Witte asperges
o Verse groenten, verkrijgbaar in de periode van april t/m eind juni.
o Groeien op in het donker, worden geschild en hierna gekookt
Groene asperges
o Wordt vooral gekweekt in Frankrijk en Italië, kan zowel rauw als gekookt gegeten worden 
Bleekselderij
o Kan zowel rauw als gekookt gegeten worden
o Het wordt geïmporteerd vanuit Israël, Frankrijk en de Verenigde Staten
o De plant wordt tijdens het kweken afgedekt om ervoor te zorgen dat er zo weinig bladgroen gevormd kan worden
Rabarber
o Heeft een roze kleur en wordt gekookt waarna het met suiker gegeten wordt. Het kan het beste in het vroege voorjaar geoogst worden. 
Kardoen
o Artisjokachtige distelgewas, de stengels kunnen gegeten worden. Het wordt net zo als de bleekselderij bereid. 

Peulgewassen
  • Onrijpe toestand       Sperziebonen en snijbonen
  • Onrijpe zaden       Doperwten, tuinbonen en kapucijners

Slide 13 - Slide

Onrijpe toestand > Sperziebonen en snijbonen
o Sperziebonen zijn het hele jaar verkrijgbaar.
o Snijbonen zijn in de zomer vers verkrijgbaar hebben een platte peul en zijn groot.

Onrijpe zaden > Doperwten, tuinbonen en kapucijners
o Doperwten zijn zeer mals en zoet van smaak. Na het oogsten worden ze vaak ingeblikt of ingevroren
o Tuinbonen heeft een vliesje wat bitter smaakt. Het wordt slecht kortdurende vers verkocht hierna is het ingeblikt of ingevroren
o Kapucijners is een fijne groente omdat ze jong geoogst worden

Kwaliteitsachteruitgang, bederf en bewaren
  • Vochtverlies
  • Voorgaande rijping
  • Hernieuwde groei 

Slide 14 - Slide

Vochtverlies
o Groente droogt uit en wordt slap, is vooral bij bladgroenten snel zichtbaar. Het komt door verdamping van vocht
Voortgaande rijping
o Vruchtgroenten wordt overrijp, hierdoor veranderd de kleur en verliest het de stevigheid
Hernieuwde groei
o Treedt voornamelijk op bij tweejarige planten zoals ui en wortelen

Bewaaradviezen voor verse groenten
  • Koel, droog en donker bewaren
  • Panklare verse groenten of rauwkost
  • Koel en donker bewaren
  • Conditioned atmosphere'-bewaring
  • Verpakken

Slide 15 - Slide

Verse groente moet koel, droog en donker bewaard worden. Panklare verse groenten of rauwkost moet dezelfde dag nog verwerkt of gegeten worden.
Koel en donker bewaren
o Schuren of koele ruimten
Conditioned atmosphere’- bewaring
o Aangepast aan de specifieke bewaareisen van de groenten in opslagruimtes
Verpakken
o De groenten verpakken met folie om verdamping tegen te gaan

Houdbaarheid van geconserveerde groenten
  • Gesteriliseerde groenten in blik
  • Diepgevroren producten
  • Gedroogde groenten
  • Gepasteuriseerde groenten 

Slide 16 - Slide

Gesteriliseerde groenten in blik
o In principe vrijwel onbeperkt houdbaar
o Aangeraden om bladgroenten binnen 1 jaar te gebruiken
o Andere soorten kunnen een paar jaar op een koele plek bewaard worden
Diepgevroren producten
o Hangt nauw samen met de invries- en de bewaartempratuur, meestal kan je het 1 jaar bewaren
Gedroogde groenten
o Kunnen ongeveer 1 jaar bewaard worden. Hoe langer je het bewaard hoe meer het een negatieve invloed heeft op de kookeigenschappen
Gepasteuriseerde groenten
o Ongeopend is het ongeveer 1 jaar houdbaar, zodra het geopend is is het beperkt gekoeld houdbaar

Wat zijn bladgroenten?
A
Spinazie, sla, prei en witlof
B
Avocado, bloemkool, broccoli en paprika
C
Asperges en rabarber
D
Doperwten en sperziebonen

Slide 17 - Quiz

This item has no instructions

Wat zijn peulgewassen?
A
Spinazie, sla, prei en witlof
B
Avocado, bloemkool, broccoli en paprika
C
Asperges en rabarber
D
Doperwten en sperziebonen

Slide 18 - Quiz

This item has no instructions

Wat zijn volle grond producten?
A
Tomaat, sla en komkommers
B
Ui, witlof, spruiten en wortel

Slide 19 - Quiz

This item has no instructions

Hoe moet je groenten bewaren?

Slide 20 - Open question

koel en donker bewaren
Wat houdt volle grond producten in?

Slide 21 - Open question

This item has no instructions

Fruit 
  • Vrucht die rauw gegeten wordt en een zoete of zure smaak heeft
  • Zaden en noten
  • Voedingscentrum 

Slide 22 - Slide

Vrucht die rauw gegeten wordt en een zoete of zure smaak heeft 
o Fruit is de verzamelnaam voor vruchten die over het algemeen rauw worden gegeten en een aangename zoete of zure smaak.
Zaden en noten
o Ontwikkelen zich op of in de vrucht
Voedingscentrum
o Advies van het voedingscentrum is dat men elke dag 2 stuks fruit (200 gram) eet.

Productie en distributie
  • Bomen
  • Heesters
  • Kruidachtig gewas 

  • Snelle transport en ontwikkelingen in de koeltechniek

Slide 23 - Slide

Bomen
o Teelt van appels of peren
Heesters
o Teelt van bessen
Kruidachtige gewas
o Teelt van aardbeien
Snelle transport en ontwikkelingen in de koeltechniek
o Hierdoor is het mogelijk dat exotische producten het hele jaar verkrijgbaar zijn


Fruitsoorten
  • Gangbare soorten
  • Minder gangbare en/of exotische soorten 

Slide 24 - Slide

Gangbare soorten
o Verse soorten fruit en wat is geconserveerd tot fruit. Het is algemeen verkrijgbaar
Minder gangbare en/of exotische soorten
o Verse soorten fruit, de aankoop is minder vaak omdat het duur is en het is weinig verkrijgbaar als geconserveerd fruit

Pitvruchten
  • Appels
  • Peren  

Slide 25 - Slide

Appels
o Appels verschillen in vorm (rond, lang werpend), kleur (groen, geel), smaak (zoet en zuur) en vastigheid (knapperig tot meelderig)
o In Nederland zijn zo’n 30-40 verschillende soorten appels te koop
o Handappels kunnen zo gegeten worden
o Moesappels zijn meer geschikt om te koken tot appelmoes
Peren
o Peren verschillen in vorm (rond tot lang en smal), kleur (grijsgroen tot geel), vastigheid (zacht en sappig en hard en korrelig)
o Handperen kunnen zo gegeten worden
o Stoofperen worden tijdens het koken of stoven zacht en krijgen een geur.

Citrusvruchten
  • Citroenen
  • Grapefruits
  • Mandarijnen
  • Sinaasappels  

Slide 26 - Slide

Citroenen
o Ronde langwerpige vrucht met een dikke gele schil. Ze hebben een zure smaak
Grapefruits
o Groeit in de Verenigde Staten en Israël
o De vrucht heeft een geelwit of lichtroze tot rood vlees qua kleur. Hoe roder de kleur is hoe zoeten het sap is.
Mandarijnen
o Zoete smaak, hebben een afgeplatte vorm. Makkelijk te pellen
Sinaasappels
o Je hebt een hand en persvariant. Ze maken zuur tot zoet

Bessen of bosvruchten
  • Bessen
  • Druiven
  • Bananen

Slide 27 - Slide

Bessen
o De rode bes wordt vooral gebruikt om er jam, gelei, sap of siroop gebruikt.
Druiven
o Blauwe rassen variëren in kleur van donkerblauw via blauwrood naar bruinrood.
Bananen
o Je hebt dessertbananen die kunnen zo gegeten worden. Daarnaast heb je bakbananen die kunnen niet rauw gegeten worden.

Steenvruchten
  • Pruimen
  • Perziken
  • Nectarines  

Slide 28 - Slide

Pruimen
o Het is onbekend hoe de pruim tot stand is gekomen. Het zijn ronde of langwerpige steenvruchten met een gladde schil. De kleur verschilt van groengeel tot diepblauw of donkerpaars
Perziken
o Perzik heeft een lichtbehaarde schil, de kleur is bleekgeel tot geel meer rode blos.
Nectarines
o De nectarine is spontaan tot stand gekomen. Het heeft een gladde schil en is kleiner van vorm dan de perzik.

Minder gangbare en/of exotische soorten
  • Ananas
  • Kiwi's
  • Dadels
  • Abrikozen
  • Mango's 

Slide 29 - Slide

This item has no instructions

Kwaliteitsachteruitgang, bederf en bewaren
  • Rijp geoogst fruit
  • Rijping
  • Vochtverlies
  • Rotting https://youtu.be/RHwPCjnX-Ys

Slide 30 - Slide

Rijp geoogst fruit
o Optimale kleur, geur en smaak
Rijping
o Fruit verlisest snel haar kwaliteitskenmerken.
Vochtverlies
o Het vocht verdampt waardoor de vrucht slap wordt en de frisse uiterlijk verdwijnt
Rotting
o Eindstadium van fruit, het fruit wordt onbruikbaar gemaakt

Bewaaradviezen voor vers fruit
  • Voorzichtig behandelen
  • Bewaren
  • Onrijp oogsten

  • Versneld laten rijpen 

Slide 31 - Slide

Voorzichtig behandelen
o Fruit voorzicht behandelen en goed verpakken
Bewaren
o Tempratuur rond de 4 graden
Onrijp oogsten
o De vruchten zijn steviger waardoor het makkelijker vervoerbaar is en te bewaren.
Versneld laten rijpen
o Onrijp fruit laten rijpen om het bij rijp fruit neer te leggen.

De houdbaarheid van geconserveerd fruit
  • Gedroogde vruchten
  • Vruchten in blik of glas
  • Diepgevroren vruchten

Slide 32 - Slide

Gedroogde vruchten
o Bewaren op een droge, koele en donkere plaats. Niet langer dan 1 jaar bewaren. Als de vruchten verkleuren is er veel daglicht aanwezig.
Vruchten in blik of glas
o Ongeopende enkele maanden tot enkele jaren houdbaar. Na openen is het beperkt houdbaar
Diepgevroren vruchten
o Zijn ongeveer 1 jaar in de diepvries houdbaar

Wat zijn pitvruchten?
A
Appels en peren
B
Citroenen, mandarijnen, grapefruits en sinaasappels
C
Bessen, druiven en bananen
D
Pruimen, perziken en nectarines

Slide 33 - Quiz

This item has no instructions

Wat zijn minder gangbare soorten?
A
Citroenen en grapefruits
B
Kiwi's en passievruchten
C
Aardbeien en kruisbessen
D
Meloenen en zwarte bessen

Slide 34 - Quiz

This item has no instructions

Minder gangbare en/of exotische soorten zijn minder duur dan gangbare soorten
A
Waar
B
Niet waar

Slide 35 - Quiz

This item has no instructions

Hoe bewaar je fruit?

Slide 36 - Open question

Je bewaard fruit op een koele plek rond de 4 graden
Terugblik
  • Leerdoelen
  • Volgende week 

Slide 37 - Slide

Leerdoelen
Aan het einde van de les weet je:
Welke soorten groenten er zijn en in welke indeling ze horen.
Hoe je groenten moet bewaren en wat de houdbaarheid is van geconserveerde groenten
Welke fruit soorten er zijn
Hoe je fruit moet bewaren en wat de houdbaarheid is van geconserveerd fruit

Volgende week
Paddenstoelen en kruiden en specerijen