Zinsdeelzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands

A2B 18 maart - Grammatica

Nodig: boek, schrift, iPad

Startopdracht: 

benoem het voegwoord

(onderschikkend, nevenschikkend)

1. Hij gaat morgen op vakantie en hij neemt wat lekkers mee. 
2. Doordat hij op vakantie was, gingen wij naar de bioscoop
3. Hij werkt of hij werkt niet. 

Hoofd- en bijzinnen

Samengestelde zinnen bestaan uit hoofdzinnen en/ of bijzinnen.

Hoofd- en bijzinnen

Zo herken je hoofd- en bijzinnen:

1. Maak de zin vragend; dan vind je alleen de PV van de hoofdzin.

2. Verander de zin van tijd; dan vind je alle PV's.

3. Zoek van de zinnen alle PV's en O's.

4. Probeer of je tussen de PV en O een woord kunt invoegen.

      - Dat lukt niet: hoofdzin.

      - Dat lukt wel: bijzin.

Zinsdeelzinnen 

Als een samengestelde zin bestaat uit een hoofdzin en een bijzin, is de bijzin onderdeel (een zinsdeel) van de hoofdzin.

De meest voorkomende zinsdeelzinnen zijn:

- onderwerpszin (ow-zin)

- lijdendvoorwerpszin (lv-zin)

- meewerkendvoorwerpszin (mv-zin)

- bijwoordelijkebepalingszin (bwb-zin)

Zinsdeelzinnen 

Een zinsdeel (ow, lv, mv, bwb) is een zinsdeelzin (ow-zin, lv-zin, mv-zin, bwb-zin) als er een persoonsvorm in staat.

- De bezoekers van de film krijgen gratis cola. (ow)

- Wie de film bezoekt, krijgt gratis cola. (ow-zin)

Zinsdeelzinnen 

Geef op de volgende dia's aan of de woorden tussen haakjes een zinsdeel zijn of een zinsdeelzin (bijzin).

(De lolly's uit de snoeppot) waren binnen de kortste keren op.

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

De supporters deden een dansje (toen hun club de competitie gewonnen had).

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

(Het dochtertje van onze buren) is een ontzettend lief kind.

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

Het schoolgebouw stroomt leeg (zodra de laatste bel gegaan is).

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

(De jongen die daar op de hoek woont) blijkt een heel goede skateboarder.

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

Zinsdeelzinnen 

Zo vind je welk zinsdeel de bijzin is:

- Bepaal wat de hoofdzin is en wat de bijzin.

- Zet de bijzin tussen ronde haken.

- Vervang de bijzin eventueel door één woord(groep).

- Ontleed de hoofdzin.

- De bijzin is hetzelfde zinsdeel als de/het ingevulde 

   woord(groep).

Zinsdeelzinnen 

Als we vroeg klaar zijn, kunnen we nog koekjes bakken.

{(Als we vroeg klaar zijn,) kunnen we nog koekjes bakken.}

{Dan kunnen we nog koekjes bakken.}

- pv:    kunnen

- ow:   we

- wg:   kunnen bakken

- lv:      koekjes

- bwb: dan, nog     >>     Als we vroeg klaar zijn = bwb-zin

 Zinsdeelzinnen (blz. 226)

Geef op de volgende dia's aan wat voor zinsdeel de bijzin tussen haakjes is.

Axel vertelde (dat hij een nachtmerrie had gehad).

1. ow-zin
2. lv-zin
3. mv-zin
4. bwb-zin

Meneer Klaassen stuurde een kaart (aan de buurvrouw die al twee weken ziek was).

1. ow-zin
2. lv-zin
3. mv-zin
4. bwb-zin

Marlies heeft een oppasbaantje (omdat ze graag extra geld wil verdienen).

1. ow-zin
2. lv-zin
3. mv-zin
4. bwb-zin

(De jongen die spiekte tijdens de toets) kreeg een 1 op zijn rapport.

1. ow-zin
2. lv-zin
3. mv-zin
4. bwb-zin

(Terwijl Suus en Romy buiten wachtten) kocht Sander frikandelbroodjes bij de bakker.

1. ow-zin
2. lv-zin
3. mv-zin
4. bwb-zin