Thema 10 - Basisstof 5 Genregulatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 10 - Basisstof 5 Genregulatie

Vandaag:

• Genregulatie bij prokaryoten
• Genregulatie bij eukaryoten in ontwikkeling
• Genregulatie bij volwassen eukaryoten
• RNA-Interferentie (RNAi)
• DNA-methylering
• Epigenetica

Genregulatie en Genexpressie

Genregulatie = aan/uitzetten van genen

Genexpressie = wanneer een gen aanstaat, kan door transcriptie mRNA worden gevormd en door translatie een eiwit.

Regulatorgenen: genen die coderen voor eiwitten die de genexpressie regelen 

Genregulatie bij prokaryoten

• Regulatorgenen maken een repressor
• De repressor past op een operator
• RNA-polymerase kan dan niet aan transcriptie doen
• Hierdoor kan genexpressie worden geremd of stopgezet 

Operon: rij van opeenvolgende genen met een gezamenlijke promotor en operator

Opheffing van repressie

Bij deze slide nog even stil staan bij de negatieve terugkoppeling

Genregulatie en celdifferentiatie in eukaryoten in ontwikkeling

https://www.youtube.com/watch?v=SEejivHRIbE --> ontwikkeling salamander

Genexpressie in een embryonaal stadium

Apoptose

= geprogrammeerde celdood

Genregulatie bij volwassen eukaryoten door activators

• Specifieke transcriptiefactoren zijn nodig voor de transcriptie.
• Activators zijn transcriptiefactoren die de genexpressie verhogen.
• Activators binden aan speciale DNA-sequenties (enhancers).

Welke Binas tabel?

RNA-interferentie (RNAi)

DNA-methylering

• Veel voorkomende vorm van genregulatie in eukaryoten.
• Een methylgroep (CH3-) bindt aan het DNA (meestal cytosine).
• Hierdoor kan het niet meer worden afgelezen.

Dus welke manieren van genregulatie hebben we dus gehad:

•  Regulatorgenen
• Repressors
• Activators
• Apoptose
• RNAi
• DNA-methylering

Opdracht

Hiernaast staat het lac-operon schematisch weergegeven. Elk onderdeel is genummerd. Geef aan wat elk onderdeel moet voorstellen door de naam naar het juiste nummer te slepen.

1

2

3

4

5

6

7

8

Repressor

Operator

LacA

LacZ

RNA polymerase

Promotor

LacY

Lactose

Repressors voorkomen de:

1. Transcriptie
2. Translatie

RNAi voorkomt de:

1. Transcriptie
2. Translatie

DNA-methylering voorkomt de:

1. Transcriptie
2. Translatie

En nu?

• Lees Basisstof 5 - Genregulatie
• Maak opdr. 58 t/m 61 en 65 (was huiswerk voor vandaag)
• Maak opdr. 62 t/m 64 en 66 t/m 70 (Huiswerk)