8: Straf!

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 8 

Straf

- Waarom straffen we?

- Welke straffen hebben we in Nederland?

- Werkt straf?

Waarom straffen we?

Straffen hoort een doel te hebben, wat willen we bereiken met de straf?

- Wraak en vergelding: oog om oog - tand om tand  (was vroeger standaard)

- Genoegdoening:  slachtoffer voelt zich beter door een straf

- Afschrikking van de dader:  zodat hij/zij het niet nog een keer probeert

- Afschrikking van anderen (preventie):  zodat anderen het niet gaan proberen

Waarom straffen we?

Straffen hoort een doel te hebben, wat willen we bereiken met de straf?

- Beveiliging van de samenleving: de crimineel kan niets doen als hij vast zit

- Voorkomen van eigenrichting: mensen gaan voor eigen rechter spelen

- Handhaving van de rechtsorde: rechterlijke macht zorgt dat de regels worden nageleefd door overtredingen en misdrijven te bestraffen.

- Heropvoeding van de dader: overheid probeert het gedrag van de dader te verbeteren. Dit noemen we resocialisatie  = heropvoeding. 

Wat is hier het doel van de straf?

" De overheid geeft lezingen in de gevangenis over hoe zij (de gevangenen) terug kunnen keren in de maatschappij "

1. Genoegdoening
2. Heropvoeding van de dader
3. Afschrikken van de dader
4. Wraak of vergelding

Wat is hier het doel van de straf?

' Een automobilist drinkt teveel, hierdoor wordt zijn
rijbewijs een half jaar afgepakt '

1. Afschrikking van de dader
2. Afschrikking van anderen
3. Beveiliging van de samenleving
4. Wraak of vergelding

Vroeger & nu

wraak! Geen rechters en geschreven wetten

afschrikking! geschreven wetten en rechters bepaalde een straf

Democratie en mensenrechten. Gemoderniseerd. Afschrikking als doel

Doodstraf afgeschaft. . 

8.2 soorten straffen

Soorten straffen

• Hoofdstraf ( geldboete, gevangenisstraf, werkstraf)
• Bijkomende straf (bv rijbewijs inleveren, openbaar maken vonnis)
• Maatregel (tbs, schadevergoeding, afpakken van spullen/geld)

Let op: rechters kunnen ook combinaties van straffen geven!

Hoofdstraffen

Boete

Hechtenis

Gevangenisstraf

Werkstraf

Bijkomende straffen

De rechter kan bepalen om naast de hoofdstraf ook een andere straf op te leggen. 

Een bijkomende straf heeft altijd te maken met het strafbare feit. (bijv. rijbewijs inleveren, een dokter die zijn werk niet meer mag uitvoeren, etc.)

Maatregelen

Een rechter kan ook een maatregel opleggen. 

Doel: van een maatregel is om de samenleving (en de dader) te beschermen. Ook moet de dader beter worden van deze maatregel. De meest bekende is TerBeschikkingStelling.

1. TBS

Terbeschikkingstelling of TBS wordt vooral opgelegd als de dader ontoerekeningsvatbaar is.

2. Ondertoezichtstelling

Deze maatregel wordt gebruikt bij jongeren die thuis veel problemen hebben. 

Er wordt dan een gezinsvoogd aangewezen die het gezin helpt.

Voorwaardelijke straffen

Dit is een straf die je krijgt als je dezelfde overtreding of misdrijf nog een keer begaat. Het is dus een soort waarschuwing.

Ook kan de rechter je een proeftijd opleggen. Als je binnen een bepaalde tijd dezelfde overtreding/misdrijf pleegt, gaat de straf alsnog in.

Onvoorwaardelijke straf

Dit is het tegenovergestelde van een 'voorwaardelijke straf'. Onvoorwaardelijk wil zeggen dat je de straf sowieso krijgt.

De rechten van het slachtoffer

• slachtoffer kan vragen om schadevergoeding
• slachtoffer heeft spreekrecht
• slachtoffer heeft recht op slachtofferhulp (fysiek, emotioneel, juridisch)
• slachtoffer heeft recht op informatie 

8.3 werkt straffen ?

Heeft straffen zin? Recidive 

Een opsluiting in de cel heeft (tijdelijk) nut, maar na vrijlating gaan veel mensen weer de fout in = recidive

Na een taakstraf is de recidive lager. 

Samenleving accepteert criminelen niet

Crimineel terug in de samenleving

Reclassering

Taken 

1. Verdachte en veroordeelde begeleiden om herhaling strafbaar gedrag te voorkomen.
   
2. Ondersteuning tijdens detentie
3. Toezicht op werkstraffen
4. Nazorg

De strafmaat 

Zwaarder straffen?

Minder taakstraffen

Heropvoeding?

Aan de slag !