Herhaling T6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

Thema 2 - Ecologie

Herhaling

Thema 6 Ecologie

B1 - Relaties

Voedselrelaties

• Konijn eet gras: planteneter
• Hert eet ook gras: planteneter
• Vos eet konijn: vleeseter
• Wezel eet ook konijn: vleeseter
• Reiger eet vis: vleeseter
• Chimpansees eet vlees en planten: alleseter

voedselketen

Voedselketen = een rij met diersoorten wat voedsel is voor elkaar.

• product = planten (maken hun eigen voedsel)
• consumenten = dieren consumeren (eten) stoffen die door planten worden gemaakt. 

Hoe maak je verder een voedselketen??

Hoe lees je dit??

Plant ---->planteneter ---> vleeseter

De plant, wordt opgegeten door de planteneter

De planteneter wordt opgegeten door de vleeseter

Het  ---> kan je dus lezen als: "wordt opgegeten door"

Voedselweb

In een voedselweb staat

een aantal verschillende voedselketens.

Een voedselketen begint altijd met een plant.

Kringloop van stoffen

Bacteriën en schimmels
ruimen dode organismen

op -> reducenten

Hierbij komen onmisbare
voedingsstoffen vrij voor 

de planten.

Afvaleters

Dode resten van organismen kunnen worden gegeten door afvaleters

• De afvaleters zijn net als alle andere dieren consumenten in de voedselketen

Thema 6 Ecologie

B2 - Kringloop

Voedselrelaties

• Konijn eet gras: planteneter
• Hert eet ook gras: planteneter
• Vos eet konijn: vleeseter
• Wezel eet ook konijn: vleeseter
• Reiger eet vis: vleeseter
• Chimpansees eet vlees en planten: alleseter

voedselketen

Voedselketen = een rij met diersoorten wat voedsel is voor elkaar.

• product = planten (maken hun eigen voedsel)
• consumenten = dieren consumeren (eten) stoffen die door planten worden gemaakt. 

Hoe maak je verder een voedselketen??

Hoe lees je dit??

Plant ---->planteneter ---> vleeseter

De plant, wordt opgegeten door de planteneter

De planteneter wordt opgegeten door de vleeseter

Het  ---> kan je dus lezen als: "wordt opgegeten door"

Voedselweb

In een voedselweb staat

een aantal verschillende voedselketens.

Een voedselketen begint altijd met een plant.

Kringloop van stoffen

Bacteriën en schimmels
ruimen dode organismen

op -> reducenten

Hierbij komen onmisbare
voedingsstoffen vrij voor 

de planten.

Thema 6 Ecologie

B3 - Samenleven

biologisch evenwicht: wanneer de populatiegrootte schommelt rond een evenwichtswaarde.

Concurrentie

• Hoeveelheid voedsel
• Voortplantingspartner
• Beschikbare ruimte
• Veilige plek

Relaties binnen een soort

Paarvorming:  een mannetje en een vrouwtje werken samen om zich voort te planten

Rangorde

Dieren die in groepen leven, hebben vaak een rangorde = één dier is de baas

Vb.  wolven, olifanten, apen, leeuwen, kippen

Territorium

Territorium: Gebied waar één dier leeft, of een groep dieren van dezelfde soort

Symbiose

Symbiose = Twee organismen van verschillende soorten leven langdurig samen (beide hebben een voordeel).

Parasitisme

Eén soort heeft een voordeel, de ander een nadeel.
Gastheer: heeft nadeel 

Parasiet: heeft voordeel

Thema 6 Ecologie

B4 - Mens en milieu

Invloeden op het milieu

Milieu problemen

Uitputting

- Stoffen uit het milieu

Vervuiling

- Stoffen aan het milieu toevoegen

Vervuiling

Land bemesten

• Stikstof 

Stikstof terecht in grondwater en lucht -> luchtvervuiling 

Vervuiling

Bodemvervuiling

• door giftig afval in de grond

Watervervuiling

• chemische gewasbeschermings-middelen -> door mest in landbouw

Uitputting

Grondstoffen

• Fossiele brandstoffen = aardgas, aardolie en steenkool

Monocultuur

• elke jaar dezelfde planten verbouwd -> bodem uitgeput -> niet genoeg mineralen

Thema 6 Ecologie

B5 - Duurzaamheid

Duurzaamheid

Bij duurzame oplossingen ontstaan geen milieuproblemen en raken de grondstoffen en brandstoffen niet uitgeput.

Voorbeelden van duurzame oplossingen zijn:

• duurzame energie
• duurzame grondstoffen
• duurzame landbouw

Duurzame energie

Windenergie en zonne-energie hebben veel voordelen:

• Windenergie en zonne-energie raken nooit op.
• Er ontstaat geen milieuvervuiling.

Duurzame grondstoffen

Grondstoffen zijn nodig om dingen te maken. 

Stof, metaal, plastic, papier en glas zijn grondstoffen. Grondstoffen kan je later nog een keer gebruiken. Er zijn dan minder nieuwe grondstoffen nodig.

Voorbeelden zijn:

• hergebruik van spullen -> opnieuw gebruiken van spullen
• recycling van grondstoffen -> er worden nieuwe stoffen gemaakt van afval

Duurzame landbouw

Bij duurzame landbouw produceren boeren voedsel zonder vervuiling.

Twee manieren zijn:

• precisie-landbouw -> gebruik van nieuwe technieken (drones, computers, robots). 
• kringloop-landbouw -> opnieuw gebruiken van gronstoffen.

Minder energie gebruiken

Als iedereen minder energie gebruikt, is er minder brandstof nodig.

Zuinige apparaten gebruiken minder energie. 

• Apparaten hebben een energielabel. Op een energielabel kan je zien hoe zuinig het apparaat is -> G is niet zuinig, A+++ is heel zuinig.

Thema 2 - Ecologie

B7 Niveaus van de ecologie

Ecologie

Ecologie = het bestuderen van relaties tussen organismen en hun milieu

Milieu

Biotische factoren = invloeden die leven, bijvoorbeeld ...

Abiotische factoren = invloeden die niet leven, bijvoorbeeld ...

Niveaus in de ecologie

• Een individu = één enkel organisme
• Een populatie = een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald leefgebied die zich met elkaar kunnen voortplanten 
• Een levensgemeenschap = alle populaties in een gebied
• Een ecosysteem = een levensgemeenschap samen met de abiotische factoren in een gebied