Ongeslachtelijke voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Thema 6: 

Voortplanting bij planten en dieren

Basisstof 6: 

Ongeslachtelijke voortplanting

Doel: 

Ongeslachtelijke voortplanting

• Je kunt uitleggen dat bij ongeslachtelijke voortplanting de nakomelingen dezelfde erfelijke eigenschappen hebben als de ouder.
• Je kunt voorbeelden geven van ongeslachtelijke voortplanting.

Planten

Zaadplanten planten zich voort met behulp van stuifmeelkorrels en eicellen.

Ze kunnen zich ook voortplanten zonder dat er bevruchting plaatsvindt. 

Ongeslachtelijke voortplanting

De meeste planten kunnen zich ook voortplanten zonder dat er bevruchting plaatsvindt. Een voorbeeld is stekken. Bij stekken groeit een deel van de plant uit tot een nieuwe plant. Stekken is een voorbeeld van ongeslachtelijke voortplanting. Hier vind dus geen bevruchting plaats. 

Ongeslachtelijke voortplanting

Bij ongeslachtelijke voortplanting hebben de nakomelingen precies dezelfde erfelijke eigenschappen als de ouder.

Stekken

1.  Snijd met een scherp mes een stukje stengel af
2. Zet dit stukje stengel in een potje met water. Het stengeltje gaat dan wortels vormen
3. Als de wortels groot genoeg zijn, zet je het stengeltje in een bloempot met potgrond

0

Verschillende manieren in de natuur

• Bollen: bestaat uit wortels en rokken en vormt nieuwe bollen door ongeslachtelijke voortplanting
  -> Rokken: verdikte bladeren met reservevoedsel
• Knollen: verdikte stengel met reservevoedsel en knoppen
  
• Uitlopers: bovengrondse stengel waaraan op bepaalde plaatsen jonge planten ontstaan
  
• Wortelstokken: ondergrondse stengel waaraan op bepaalde plaatsen jonge planten ontstaan

Knollen

Bij aardappelplanten vindt ongeslachtelijke voortplanting plaats door middel van knollen. Een knol is een ondergronds deel van de stengel met veel reservevoedsel. Een aardappel is een knol

Knollen

Een knol heeft knoppen (ogen) waar uitlopers uit groeien. Uit één groeit een nieuwe plant. 

Deze heeft dus dezelfde erfelijke eigenschappen als de ouderplant.

Aan deze plant ontstaan weer knollen. 

Bollen

Bij bolgewassen vindt ongeslachtelijke voortplanting plaats door bollen.

Een bol bestaat uit wortels, de bolschijf en rokken (met reservevoedsel). 

Bollen

 Tussen de rokken bevinden zich meerdere knoppen. Uit 1 ontstaat een plant in het voorjaar, de rest van de knoppen ontwikkeling zich tot nieuwe bollen.

De nieuwe plant en de nieuwe bollen hebben dezelfde erfelijke eigenschappen als de ouderplant. 

Weefselkweek

Plantenkwekers doen veel aan ongeslachtelijke voortplanting. -> vermeerderen van planten 

-> weefselkweek 

De knoppen worden van de plant gesneden = groeipunt 

Weefselkweek

De kweker doet de groeipunten in buisjes

-> kleine plantjes

-> na 6 weken nieuwe groeipunten aan de plantjes

Binnen een jaar kan een kweker uit één plant meer dan 50.000 nieuwe planten maken!

Ongeslachtelijke voortplanting

Een knol is een :

1. korte stengel
2. verdikte wortel
3. verdikte knop
4. zaadje

Een bol is een :

1. korte stengel met rokken
2. verdikte wortel met rokken
3. verdikte knop
4. een zaadje

Wat is knoflook?

1. Een vrucht
2. Een bol
3. Een bloem
4. Een knol

Bij het stekken van planten heeft de stek 50% DNA van de moeder-
en 50% DNA van de vader-plant

1. waar
2. niet waar

Aan de slag

Maak blz: 189, 190 en 191