Zelfzorg obstipatie

• zelfzorg
• MBO
• Studiejaar 1

Zelfzorg Obstipatie (verstopping)

Klachten

• Harde en droge ontlasting
• Hard persen om er wat uit te krijgen
• Buikpijn
• Buikkramp
• Pijn bij het poepen

Verstopping: 

is meestal het gevolg van te weinig vezelrijk voedsel, te weinig lichaamsbeweging, te weinig gebruik van vocht of de ontlasting ophouden ondanks aandrang. Stress kan ook een oorzaak van verstopping zijn.

aanvulling WHAM-vragen

W: voor wie is het advies bedoeld?

Kind

• 0-4 jaar komt verstopping regelmatig voor
  
• Niet altijd een aanwijsbare oorzaak
  
• Soms door overgang moedermelk naar flesvoeding
  
• Soms ook verstopping bij kinderen die net zindelijk zijn
  
• Langere tijd klachten dan naar huisarts
  
• Geen laxeermiddelen adviseren

Zwangere vrouw

• 1 op de 3 zwangeren heeft last van verstopping
  
• Progesteron heeft invloed op de contractie van de darmwand -> vertraagde darmpassage, hierdoor wordt meer vocht onttrokken uit de darm
  
• Minder lichaamsbeweging
  
• Ander voedingspatroon
  
• Uitdijende baarmoeder drukt op de darmen
  
• ijzertabletten
  
• Niet alle laxantia kan worden geadviseerd
  

Ouderen

• Veel voorkomede klacht
  
• Lichamelijk minder actief
  
• Minder goed kauwen door slecht gebit of kunstgebit
  
• Drinken en eten weinig
  
• Gebruiken vaak medicijnen met als bijwerking verstopping
  
• Kunnen ontlasting minder goed lozen omdat ze minder goed kunnen persen

aanvulling WHAM-vragen

H: Hoelang heeft de patiënt al klachten?

Verstopping is vaak een probleem dat langzaam verergert. Een verandering die al twee weken of langer bestaat (ondanks gebruik medicatie en/of leefregels), is een reden om naar de huisarts te verwijzen. Bij een ontlasting die twee dagen uitblijft is nog geen laxeermiddel nodig mits de patiënt pijn ervaart.

aanvulling WHAM-vragen

M: Welke medicatie gebruikt de patiënt nog meer?

Bepaalde medicatie heeft als bijwerking 'verstopping':

• verapamil: vaatverwijding 
• opioïden:  oxycodon, morfine, fentanyl
• ijzerpreparaten:  ferrofumaraat 

Medicamenteus advies (direct effect)

eerste keusmiddelen (effect binnen 48 uur)

• Lactulose (siroop of poeder), spécialité  is Duphalac
• Macrogol, spécialité is forlax, en movicolon  

tweede keusmiddelen (direct effect)

• Bisacodyl (tablet of zetpil), spécialité is Dulcolax.  Niet adviseren bij zwangere vrouw.

Dosering: oraal, 1-2 tabletten van 5 mg, rectaal 1 zetpil van 10 mg

• Natriumlaurylsulfoacetaat (Klysma), spécialité is microlax

Medicamenteus advies (langere termijn)

Eerste keuzemiddel (langere termijn effect)

• Plantago ovatapreparaat, spécialité is Volcolon en Metamucil.

- Volume vergrotende middelen

- Veel water drinken (vezels binden met water)

-  Zwelling veroorzaakt vergrote darminhoud 

-  Stimuleert de peristaltiek

Huiswerk

• Doorlezen standaard obstipatie
• Uitwerken in duo casus obstipatie (blz 35)