Uitleg Spelling 10+11: Trema, apostrof, accenttekens, getallen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoel 1: trema's, apostrofs, aanhalingstekenins en accenttekens correct gebruiken

Leerdoel 2: ik weet wanneer ik getallen als cijfers of letters moet weergeven 

Theorie trema

Het trema voorkomt uitspraakproblemen in woorden die geen samenstelling zijn. Je plaatst de trema op de eerste letter van de volgende lettergreep. 

kopiëren

officiële 

Theorie apostrof 

Je gebruikt een apostrof om aan te geven dat je een letter (of letters) hebt weggelaten. 's Ochtends, Truus' tas

Om uitspraakproblemen te voorkomen: mama's, Lex' tas, maar Robs (want geen uitspraakprobleem)

Accenttekens 

Accent aigu é (Eén, als de zin hiermee begint) 

Accent grave è

Accent circonflexe ê

Samengevat:

Je schrijft getallen in letters voor: 

- getallen tot twintig: twee, negen, zeventien, achtste, de negentiende eeuw;

- tientallen tot honderd: twintig, vijftig, tachtigste;

- honderdtallen tot duizend: driehonderd, negenhonderd;

- duizendtallen tot en met twaalfduizend: zesduizend, tienduizendste; 

- de woorden miljoen, miljard, biljoen, enz. en: vier miljoen, zeven miljardste.

Samengevat:

Je schrijft getallen in cijfers voor: 

      - getallen boven de twintig

      - maten                                       -  bedragen

      - gewichten                              -  telefoonnummers

      - data                                           -  percentages

      - exacte tijdstippen

Samengevat:

Let op!

    -  Je schrijft breuken los: een vierde (1/4)

        Behalve in een samenstelling (tweekwartsmaat, tweeënhalf)

   -   Als in een zin twee regels door elkaar lopen dan gebruik je beide keren              cijfers. 

   -   Bij grote ronde getallen in een lopende tekst combineer je cijfers en                    letters.

   -   Bij klinkerbotsing krijgen getallen in letters een trema (drieënhalf).

Otto speelde met .......... vrienden een potje Fortnite.

1. 21
2. een en twintig
3. éénentwintig
4. eenentwintig

De minister wilde ......... miljoen bezuinigen.

1. 6-tig
2. zestig
3. 60

De staatsgreep vond plaats op ..........

1. vijftien mei negentieneenenzestig
2. 15-5-1961
3. 15 mei negentieneenenzestig
4. 15 mei 1961

Om ...................... had ik een afspraak

1. 2 uur
2. 14:00 uur
3. twee uur
4. veertien uur

Hoewel ik om 14:00 uur een afspraak had, moest ik .............. wachten op de orthodontist.

1. 2 uur
2. 14:00 uur
3. twee uur

Ik heb het lesdoel bereikt: ik weet wanneer ik getallen in letters moet schrijven.

1. Juist
2. Onjuist

Met of zonder hoofdletters?

1. havo
2. HAVO

Met of zonder hoofdletter?

1. Pinksteren
2. pinksteren

Wat is juist?

1. mevrouw Van Dijken-Van der Graaf
2. mevrouw M.L. Van Dijken
3. mevrouw M.L. van Dijken
4. (feestje in) huize Van Dijken

Wat is juist?

1. Marianne Van Dijken
2. mevrouw Van Dijken
3. mevrouw van Dijken
4. mevrouw Van Dijken-van der Graaf

Met of zonder hoofdletter?

1. aardrijkskunde
2. Aardrijkskunde

Met of zonder hoofdletter?

1. de volkskrant
2. de Volkskrant

Met of zonder hoofdletter?

1. vmbo
2. VMBO

Met of zonder hoofdletter?

1. December
2. december

Met of zonder hoofdletter?

1. maandag
2. Maandag

Wanneer een hoofdletter?

• Begin van een zin
• Bij (aardrijkskundige) namen
• Officiële feestdagen
• Historische gebeurtenissen
• Instellingen of bedrijven

bij aardrijkskundige namen

• landen, plaatsnamen, rivieren, bergen, hemellichamen
  => ook afleidingen
  Zuid-Afrika   /   Zuid-Afrikaans
  Middellandse Zee   /   Middellandse Zeegebied
  

bij namen

• mevrouw De Vries
• mevrouw M. de Vries
• Miep de Vries
• mevrouw De Vries-van der Kist

=> Hoe zit dit?

Wanneer geen hoofdletter?

• dagen
• maanden
• seizoenen
• windstreken

Pasen / paasviering

• Pasen
  religieuze feesten
• paasviering
  afleidingen van die religieuze feesten
  
• Kerstmis <=> kerstvakantie

Wat is de juiste spelling?

1. engelse drop
2. Engelse drop

Wat is de juiste spelling?

1. jarik de boer
2. Jarik De Boer
3. Jarik de Boer
4. jarik De Boer

Schrijf deze zin met alle leestekens en hoofdletters:
hij zei in mei leggen alle vogels een ei

Wanneer gebruik je aanhalingstekens?

Aanhalingstekens:

• bij directe rede of citaat
• De leerling zei: "Ik ben echt op tijd, mevrouw!"
• X De leerling zei dat hij echt op tijd is. 


• bij titels van b.v. boeken => De griezelbus (Lees jij 'De griezelbus' ook?
• Als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis => schrijf je 'scan' met een c of met een k? 
• Cynisch: Die 5-0 nederlaag is een 'prima' resultaat.
• Let op: gedachten staan niet tussen aanhalingstekens! De leerling dacht: het is wel oké om te laat te komen.

Aanhalingstekens of niet?
Joep zei dat hij moe was

1. Geen aanhalingstekens
2. Wel aanhalingstekens

Aanhalingsteken of niet? Maria denkt: ik wil daar ook graag bij zijn.

1. wel
2. niet

Staan de aanhalingstekens juist?
Schijf je 'boekentas' of 'boeketas'?

1. juist
2. onjuist