Thema 5 - Ecologie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Ecologie

PW in toetsweek met Thema 6

Tuinproject tot toetsweek

Basisstof 1

- Je kunt uitleggen dat de organisatieniveaus binnen de ecologie hun eigen emergente eigenschappen hebben

- Je kunt biotische en abiotische factoren binnen een ecosysteem benoemen

Ecologie

• Levensgemeenschap: alle populaties binnen een ecosysteem
• Biotische factoren: levend
• Abiotische factoren: levenloos
• Ecosysteem: begrensd gebied met wisselwerking biotische en abiotische factoren

Basisstof 2

- Je kunt de invloed van de belangrijkste abiotische factoren op organismen beschrijven

- Je kunt veranderingen van abiotische en biotische factoren en hun onderlinge wisselwerking beschrijven

Abiotische factoren

• Micro- en macroklimaat
• Bodem: water, zuurstof, humus, pH, mineralen
• Licht: intensiteit, daglengte
• Water
• Temperatuur: enzymen

Tolerantie

• Vermogen van organismen om schommelingen in een abiotische factor te verdragen
• Beperkende factoren

Tolerantiegebied

• Optimum: factorwaarde die het gunstigst is voor het organisme
• Optimumkromme

Basisstof 3

- Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden

- Je kunt beschrijven hoe de populatiedichtheid wordt beïnvloed door factoren

Relaties

• Concurrentie
• Coöperatie
• Symbiose
  - Mutualisme +/+
  - Commensalisme +/0
  - Parasitisme +/-

Populatiedichtheid

• Dichtheidsafhankelijke factoren: predatie, parasitisme, ziekte, concurrentie (negatieve terugkoppeling). Schommeling rond evenwicht
• Dichtheidsonafhankelijke factoren: klimaat, activiteiten mens

Populatiegrootte

Dichtheidsafhankelijke en dichtheidsonafhankelijke factoren beïnvloeden geboortecijfer, sterftecijfer en migratie binnen populatie

Populatiegroei

• J-curve: exponentiële groei, invasieve exoten met onbeperkte hulpbronnen
• Draagkracht
• s-curve: schommelingen rond biologisch evenwicht

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Een exoot die in een gunstige omgeving geïntroduceerd wordt zal deze groei ondergaan

1. J-curve
2. S-curve

Ziekte is een dichtheidsonafhankelijke factor

1. Juist
2. Onjuist

Basisstof 4

- Je kunt de voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven

- Je kunt de energiestroom door een ecosysteem beschrijven

Voedselketen

• Producenten en consumenten
• Assimilatie en dissimilatie
• Autotroof en heterotroof
• Trofische niveaus

Voedselweb

Piramide van aantallen

Piramide van aantallen

Piramide van biomassa

BPP en NPP

Productiviteit

Basisstof 5

- Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven

- Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren

Successie

• Pionierecosysteem
• Biodiversiteit neemt toe, vegetatie vertoont gelaagdheid
• Climaxecosysteem: abiotische factoren en soortensamenstelling constant, NPP even groot als afbraak, kringloop stoffen gesloten

Modelleren

• Vereenvoudigde voorstelling van de werkelijkheid

Evenwicht

• Kantelpunt tussen stabiele evenwichten
• Instabiel evenwicht gemakkelijk verstoord

• Biotische en abiotische factoren
• Biosfeer, ecosysteem, levensgemeenschap, populatie, individu
• Tolerantiegebied, optimumkromme
• Competitie, coöperatie, symbiose
• Populatiedichtheid, populatiegrootte
• Dichtheidsafhankelijke en -onafhankelijke factoren
• Populatiegroei, draagkracht
• Voedselrelaties, trofisch niveau
• Piramides van ecosystemen, productiviteit
• Successie
• Modelleren, kantelpunt, instabiel evenwicht

https: