GHZ les 6

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

GHZ les 6

Gezond gedrag stimuleren in de GHZ

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom zorgvragers met een verstandelijke beperking vaker gezondheidsproblemen hebben dan anderen.
• Je kunt analyseren wat de gezondheidsvaardigheden van een zorgvrager betekenen voor succesvol zelfmanagement en voor zijn leefstijl.
• Je kunt analyseren hoe je de ondersteuning van gezondheidsvaardigheden opneemt in het ondersteuningsplan.

Waarom hebben zorgvragers met een verstandelijke beperking vaker gezondheidsproblemen?

De (on)gezondheid van oudere zorgvragers

• Depressie en angst
• Slaapproblemen
• Eten ongezond
• Hart- en vaatziekten
• Slikproblemen
• Lage botkwaliteit
• Inactieve levensstijl
• Ondergewicht komt bijna niet voor, vaak wel overgewicht

Gezonde leefstijl

Over het algemeen, wat gezond is voor iemand zonder verstandelijke beperking is ook gezond voor iemand met een verstandelijke beperking.

• Gezonde omgeving
• Lichaamsverzorging en hygiëne
• Bewegen, spierkracht en sterke botten
• Gezonde voeding en vocht
• Stress, ontspanning en slaap
• Emotioneel welbevinden
• Roken, alcohol en drugs
• Medicatie

Gezondheidsvaardigheden

Voor succesvol zelfmanagement moet de zorgvrager in staat zijn om informatie over zijn aandoening en over gezond leven:

• Te vinden
• Te lezen of te verstaan
• Te begrijpen
• In de praktijk toe te passen

De vaardigheden die hiervoor nodig zijn, noemen we gezondheidsvaardigheden

Zet het gezondheidsproblemen en de gevolgen bij elkaar

Depressie en angst

Slaapproblemen

Ongezond eten

Overgewicht

Slikproblemen

Lage botkwaliteit

Verminderde fitheid

Grotere kans op hart en vaatziekten

verminderde alertheid overdag

Risico op longontsteking

Geen plezier beleven aan activiteiten

Functieverlies na een val

Problemen met de spijsvertering

Te weinig energie om voor jezelf te zorgen

Wat is een goede beschrijving van de term 'zelfmanagement'?

1. De zorgvrager bepaalt zelf hoe hij zijn leven organiseert
2. De zorgvrager voert zo veel mogelijk zelfzorgtaken zelf uit
3. De verzorgende laat zo veel mogelijk zorgtaken aan de zorgvrager over

Zelfmanagement ondersteunen past bij persoonsgerichte zorg. Je stelt samen met de zorgvrager een ondersteuningsplan op.
Welk uitgangspunt geldt voor het kiezen van ondersteuningsdoelen?

1. De zorgvrager bepaalt welke ondersteuningsdoelen het belangrijkst voor hem zijn
2. Je kiest ondersteuningsdoelen voor de zorgvrager die gericht zijn op zelfredzaamheid
3. Je helpt de zorgvrager om de verstandigste ondersteuningsdoelen te kiezen
4. Als zorgverlener kies je de ondersteuningsdoelen uit die passend zijn bij de zorgvrager

Voorlichting geven of motiveren?

Vaak kiezen zorgverleners voor voorlichting, advies en instructie als ze een gezonde leefstijl willen bevorderen.

Maar veel vaker is het een kwestie van motivatie. Motiverende gespreksvoering kan dan de zorgvrager helpen om te kiezen voor gezond gedrag.

Motiverende gesprekstechnieken

1. Toon empathie. Laat merken dat je de zorgvrager serieus neemt en dat je hem begrijpt. Luister actief naar de zorgvrager. Actief luisteren betekent: herhaal wat de zorgvrager zegt en vat samen. Vraag door.
2. Ga op zoek naar discrepantie. Dat betekent dat je zoekt naar de verschillen tussen het huidige gedrag van de zorgvrager en zijn behoeften en waarden.
3. Veer mee met weerstand. Ga niet in discussie met de zorgvrager. Zie weerstand als een teken dat de zorgvrager nog niet klaar is om te veranderen.
4. Stimuleer verandertaal. Geef de zorgvrager de kans om te vertellen wat hij graag wil, waar hij van droomt en wat hij graag zou willen bereiken.
5. Versterk het vertrouwen van de zorgvrager in zijn eigen kunnen. Dit vertrouwen wordt ‘zelfeffectiviteit' genoemd. Zelfeffectiviteit wordt groter door succeservaringen.

Bij het ondersteunen van zorgvragers kun je motiverende gespreksvoering gebruiken. Motiverende gespreksvoering is een manier om gezond gedrag te bevorderen.

Kies de juiste toelichting bij het principe van motiverende gespreksvoering.

Verdiep je in de gevoelens van de zorgvrager

Spreek de argumenten van de zorgvrager om niet te veranderen, niet tegen

Laat de zorgvrager weten dat je gelooft in zijn vermogen tot veranderen

Wees empatisch

Veer mee met de weerstand

Ondersteun zelfeffectiviteit

Julia begeleidt Mohamed, een zorgvrager met een spieraandoening. Mohamed wil oefenen met lopen. 'Ik wil 5 kilometer lopen zonder rollator,' zegt hij. Op dit moment loopt Mohamed maximaal 100 meter met de rollator.

Met welke reactie vergroot Julia zelfeffectiviteit bij Mohamed?

1. Dat is een heel mooi doel. Wat is de eerste stap op weg naar dit doel?
2. Dat is een heel mooi doel, dat ga je vast halen. Hoe lang wil je erover doen?
3. Dat is een heel mooi doel, maar dat haal je voorlopig niet. Wat vind je van 200 meter?
4. Dat is geen realistisch doel. Zullen we anders beginnen met 200 meter lopen?

Opdracht: VAI aan mensen met een verstandelijke beperking