Verwijswoorden A1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Formuleren

Deze, die, dit, dat & 

Persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden 

Verwijswoorden

Februari 2023 

Vandaag

Lesdoel:

Ik kan het juiste verwijswoord kiezen. 

- Verwijzen met deze, die, dit en dat

- Verwijzen met persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden 

Verwijswoorden

De chimpansee is de bekendste mensaap. De chimpansee is bijna net zo groot als de mens, maar een stuk lichter, behaarder en iets minder intelligent. De chimpansee is wel sterker en de chimpansee kan veel beter klimmen. Toch blijft een chimpansee bij voorkeur op de grond. 

Verwijswoorden

• Een verwijswoord verwijst terug naar een woord of woordgroepje dat eerder genoemd is.
• Doel: voorkomen dat je een zelfstandig naamwoord steeds herhaalt.

• Meestal staat het verwijswoord na het woord waarnaar het verwijst: Ik ben naar het museum geweest dat onlangs opnieuw is geopend.

Welk verwijswoord?

• Afhankelijk van het woordgeslacht van het zelfstandig naamwoord waarnaar het verwijswoord terugwijst.
• Mannelijk (m), vrouwelijk (v) of onzijdig (o)
• Mannelijk en vrouwelijk = lidwoord de
• Onzijdig = lidwoord het

• Bij twijfel: zoek het woord op in het woordenboek!

Woordgeslacht

• Zelfstandige naamwoorden: fiets, boom, huis, ...
• Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig
• Heeft meestal niets te maken met de betekenis van het woord!

Opzoeken in het woordenboek

1.  Pak je woordenboek erbij of ga naar vandale.nl
2.  Blader naar het goede woord of zoek het woord via de zoekbalk
3.  Kijk naar de letter die achter het woord staat: dat is het woordgeslacht

m = mannelijk

 v  = vrouwelijk

 o  = onzijdig

Welk verwijswoord?

• Wanneer je deze, die, dit en dat gebruikt, is afhankelijk van de plaats of de tijd; is het dichtbij of veraf? Daarnaast is het afhankelijk of het om een de-woord of een het-woord gaat. 

• Met het verwijswoord dat kun je ook naar een hele zin verwijzen: Lisa heeft haar huiswerk niet af en dat zit haar niet lekker. 

De-woord of het-woord?

• Aan de combinatie onbepaald lidwoord (een) - bijvoeglijk naamwoord - zelfstandig naamwoord kun je vaak zien of je met een de-woord of een het-woord te maken hebt.
• Bij een de-woord komt er na een wél een e achter het bijvoeglijk naamwoord, bij een het-woord niet:

- De hoge boom - een hoge boom

- Het spannende verhaal - een spannend verhaal 

Bij de-woorden gebruik je:

• deze als het dichtbij is: deze club (bijv. deze club waar we nu langs fietsen, of: Ik ben al heel lang lid van deze club)
• die als het veraf is: die club (bijv. die club aan de andere kant van de stad)

Bij het-woorden gebruik je:

• dit als het dichtbij is: dit lokaal (bijv. dit lokaal waar wij nu zijn)
• dat als het veraf is: dat lokaal (bijv. dat lokaal aan het einde van de gang, of: dat lokaal op de tweede verdieping)

Verwijswoorden 

Enkelvoud (m)	Hij, hem, zijn	Deze, die
Enkelvoud (v)	Zij, ze, haar	Deze, die
Enkelvoud (o)	Het, zijn	Dit, dat
Meervoud bij personen	Zij, ze, hen, hun	Deze, die
Meervoud bij dieren en/of dingen	Ze, hun	Deze, die

Mijn zussen zijn boos, omdat ik ... jouw geheim niet wil vertellen.

Dit nieuwsblad (o) is opgeheven, omdat ... niet goed werd verkocht.

Heb je liever die donkerblauwe spijkerbroek of ... lichtblauwe hier?

De bibliotheek (v) zal voortaan ... deuren ook op zaterdagmiddag openen voor het publiek.

Dit computerspel is immens populair, omdat ... zo spannend is.

1. het
2. hij
3. ze

Toen de beuk ziek bleek, besloot de tuinman dat ... gekapt moest worden.

1. hij
2. zij

Aan de slag 

Opdrachten op papier

Vind je het (al) makkelijk? > Opdr. 4 en 5 maken

Vind je het (nog) moeilijk? > Opdr. 1, 2 en 3 maken