de oudere zorgvrager en multimorbiditeit

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

thema 11 multimorbiditeit

de oudere zorgvrager en multimorobiditeit

lesdoelen

de student kan in eigen woorden vertellen wat multimorbiditeit is, wat dit betekent voor de zorgvrager en zijn omgeving

de student kan de vormen van multimorbiditeit benoemen

de student kan na deze les de risico's bij psychofarmacie herkennen en benoemen.

de student kan  aangeven welke zorg mogelijkheden er zijn

de student kan de rol die je als verzorgende/verpleegkundige hebt benoemen en uitvoeren

de student heeft inzicht gekregen in wat de kwetsbare oudere inhoudt 

de student kan de vormen van kwetsbaarheid benoemen  en herkennen bij de oudere mens met multimorbiditeit

Even opfrissen

benoem de complicaties van diabetes op korte termijn

benoem de complicaties van diabetes op lange termijn

Mw Janssen(65 jaar) heeft diabetes type 2. Haar behandeling bestaat uit: voedings- en leefstijladvies en daarnaast 2 maal daags 80 mg gliclazide bij het ontbijt en metformine 3 x dgs 500mg.
Mw wil graag weten wat de werking is van beide hierboven genoemde medicijnen.

Mw Janssen(65 jaar) heeft diabetes type 2. Ze is op controle geweest. haar HBA1C geeft aan dat haar gemiddelde bloedsuikerwaarde 61 mmol was, dus ze stapt per direct over op het 2 x dgs injecteren van een mengsel middellangwerkende insuline. Als verzorgende ga je haar hierin begeleiden.
Ze heeft vragen over: wanneer moet ik spuiten en waarom voor de maaltijd en wat moet ik doen wanneer ik een hypo heb. Welk advies geeft u mij tav controleren van de bloedsuiker?

Hyperglycemie

Hypoglycemie

Veel
plassen

bleekheid

Beven

Dorst

honger

Wisselend humeur

slaperigheid

Moeheid

Slecht zien

Hoofdpijn

zweten

droge mond ( tong)

Wat is Multimorbiditeit?

Comorbiditeit en Multimorbiditeit

Comorbiditeit: de aanwezigheid van een aandoening naast een primaire, centrale staande ziekte of aandoening. Bv  Bv hart- en vaataandoeningen bij diabetes mellitus

Multimorbiditeit: de aanwezigheid van twee of meer chronische aandoeningen waarbij de ene aandoening niet meer centraal staat dan de andere. Ziekte van Parkinson en COPD.

vormen van multimorbiditeit

1. de zorgvrager heeft verschillende  ziekten met dezelfde oorzaak
2. de ene ziekte is een complicatie van een andere
3. een groep ziekten komt vaak gezamenlijk voor, maar het is nog niet bekend hoe dat komt
4. een multimorbiditeit kan niet verklaard worden en lijkt op toeval te berusten

ad 1: vb door roken : hart en vaatziekten en copd

ad 2: vb nierfalen door chronische diabetes

ad 3 (aids, hiv, gemeenschappelijke oorzaak was)

Hartfalen en diabetes

o Hartfalen en COPD (astma) 

o COPD en eczeem 

o Depressie en angst

Multimorbiditeit

Gevolgen: 

• grotere kans op behandelingen, opname in ziekenhuis, complicaties en vroegtijdig overlijden. 
• grote invloed op kwaliteit van leven 
• vermindering van de mogelijkheid om eigen regie te blijven voeren
• meerdere behandelaren, grotere kans op fouten, miscommunicatie en coördinatie. 
• polyfarmacie

polyfarmacie

wanneer een zorgvrager 5 of meer verschillende geneesmiddelen chronisch gebruikt.

uit verschillende medicijngroepen

Polyfarmacie

Mogelijke problemen: 

• Sommige medicijnen of zelfzorgmiddelen kunnen elkaar tegenwerken of te veel versterken. 
• Ouderen zijn extra gevoelig voor de schadelijke effecten van medicijnen, (nieren werken minder goed)  
• Risico op interacties en bijwerkingen is groter.

 Kwetsbare Ouderen

Opzet doorloop opdracht 1 Wat is kwetsbaar?

Waar gaat het over gaat wanneer we speken over ‘kwetsbare ouderen’?

Ga op zoek naar de uitleg rondom de kwetsbaarheid van ouderen;

- Wat verstaan we onder kwetsbare ouderen?

- Hoe herken je de ‘kwetsbare’ oudere?

- Waar kun je kwetsbare ouderen tegen komen?

- Beschrijf een casus vanuit je eigen praktijk waarin je een kwetsbare oudere hebt ontmoet.

Kwetsbare ouderen

• Mensen worden steeds ouder  - >  toename van kwetsbare ouderen in somatische zorg
• Veranderende indicatiestellingen in de zorg - > langer thuis
• Langere wachttijd opname - > in thuissituatie toename van complexiteit van de zorgvraag 
• Vanuit ziekenhuis of revalidatie sneller naar huis

Kwetsbare oudere

Kwetsbaarheid is geen diagnose, maar een aanduiding van een hoge kans op fysieke, psychische of sociale achteruitgang. Dit vergroot de kans op negatieve gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen, opname, overlijden).

Het begrip ‘kwetsbaarheid’ kent verschillende

definities. Het is geen ziekte, maar een verzameling risicofactoren.

Kwetsbare personen zijn vaker oud, hebben

meer dan één (chronische) aandoening (multimorbiditeit) (Boyd 2005), meer lichamelijke

beperkingen en een slechtere gepercipieerde

gezondheid (Avila-Funes 2008)

Screeningsinterventies om een verhoogd

risico op delirium, vallen, ondervoeding en

bestaande fysieke beperkingen vroegtijdig

te identificeren.

rol van verzorgende

de zorgvragers moeten telkens beoordelen wat het beste past bij deze specifieke situatie

niet pluis gevoel

opdracht

Mevrouw Özkan is 72 jaar. Ze heeft epilepsie, is diabetespatiënt, heeft hoge bloeddruk en last van hartfalen. Er is sprake van polyfarmacie. Ze gebruikt namelijk verschillende medicijnen voor haar aandoeningen. Morgen vindt er een farmacotherapieoverleg plaats met haar en haar arts.

Een farmacotherapieoverleg begint met een farmacotherapeutische anamnese.

Wat houdt dit in?

Zowel mevrouw Özkan als de arts stellen in het farmacotherapieoverleg vragen.

Bedenk vijf vragen die mevrouw Özkan kan stellen. Bedenk ook vijf vragen die de arts kan stellen.

Polyfarmacie stijgt met het klimmen der jaren. Bij zorgvragers boven de 85 jaar loopt de polyfarmacie echter terug.

Waarom?

tip en een top tav de les multimorbiditeit

opdracht

1 Je hebt in je dagelijks werk te maken met zorgvragers met multimorbiditeit. Werk 

samen met een andere student. Bespreek met elkaar aan de hand van vraag a tot en

met d hoe je in de praktijk omgaat met dergelijke zorgvragers.

beperkingen de zorgvrager heeft.

Het doel van deze vraag is dat je inzicht kunt geven in het ziektebeeld van een

zorgvrager. Daarbij moet je ook de beperkingen kunnen beschrijven die zich

voordoen bij multimorbiditeit.

c Bespreek met elkaar welke zorg je aan de zorgvrager biedt?

In je antwoord moet de zorg- en begeleidingsaspecten naar voren komen.

d Bespreek met elkaar welke zorg je zou bieden bij de zorgvrager die je

medestudent gekozen heeft? Zijn er overeenkomsten of verschillen?

Het doel is je eigen manier van werken expliciet en bespreekbaar te maken.

Belangrijk is dat je open staat voor de mening van anderen en inzicht krijgt in de

complexiteit van de afwegingen en keuzes.

e Maak een verslag van het gesprek. Je verslag moet bestaan uit twee A4’tjes. In

dit verslag moet je de situatie van de zorgvrager beschrijven, aangeven welke

zorg je biedt en welke zorg je medestudent zou bieden. Beschrijf ook de

overeenkomsten en verschillen.

a Kies een zorgvrager vanuit je eigen praktijk waarbij sprake is van multimorbiditeit.

Leg aan elkaar uit waarom je voor deze zorgvrager kiest.

b Beschrijf aan elkaar de ziektebeelden van je zorgvrager. Geef ook aan welke

beperkingen de zorgvrager heeft.

c Bespreek met elkaar welke zorg je aan de zorgvrager biedt?

d Bespreek met elkaar welke zorg je zou bieden bij de zorgvrager die je medestudent gekozen heeft? Zijn er overeenkomsten of verschillen?

e Maak een verslag van het gesprek. Je verslag moet bestaan uit twee A4’tjes. In
dit verslag moet je de situatie van de zorgvrager beschrijven, aangeven welke zorg je biedt en welke zorg je medestudent zou bieden. Beschrijf ook de 

overeenkomsten en verschillen.

ACP

Een proces waarbij de patiënt met zijn behandelend arts zijn wensen, doelen en voorkeuren voor zorg rond het levenseinde bespreekt en vastlegt, vooruitlopend op het moment dat de patiënt zelf niet meer in staat is om beslissingen te nemen

Advanced Care Planning

NTVG 14-02-2015, Kwetsbare ouderen en advance care planning, Ott, van Thiel, de Ruiter, van Delden

Wanneer ACP?

• Patiënten die zelf komen met vragen over     zorg rondom het levenseinde 
• Kwetsbare ouderen 
  
• Patiënten die naar verwachting binnen een     jaar zullen overlijden (Surprise Question) 
• Bij opname/ontslag ziekenhuis, opname           zorginstelling 
• Ongeneeslijke of progressieve ziekte 
  

Wensen, doelen en voorkeuren bespreken mbt

de toekomstige zorg en evt tot keuzes komen

over speciefieke behandelingen, o.a:

• wel/niet behandelen in de laatste levensfase?
• wel/niet reanimeren?
• wel/niet 112 bellen in acute situaties
• vertegenwoordiger

ACP

Reanimeren?

70+

gem 8 op de 100

overleeft een reanimatie

buiten het ZH

50% hiervan heeft ernstige of

blijvende schade

NR-penning is vergelijkbaar met de NR-wilsverklaring: niet reanimeren
Juist?

1. Ja
2. Nee
3. Ik weet het niet

01:28

welk advies krijgt mw van de fysio?

02:04

welk advies krijgt mw Nelissen van de cardioloog en wat zegt de fysio een dag eerder over deze activiteit?