de oudere zorgvrager en multimorbiditeit

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

thema 11

de oudere zorgvrager en multimrobiditeit

lesdoelen

de student kan in eigen woorden vertellen wat multimorbiditeit is, wat dit betekent voor de zorgvrager en zijn omgeving

de student kan de vormen van multimorbiditeit benoemen

de student kan na deze les de risico's bij psychofarmacie herkennen en benoemen.

de student kan  aangeven welke zorg mogelijkheden er zijn

de student kan de rol die je als verpleegkundige hebt benoemen en uitvoeren

de student heeft inzicht gekregen in wat de kwetsbare oudere inhoudt 

de student kan de vormen van kwetsbaarheid benoemen  en herkennen bij de oudere mens met multimorbiditeit

Even opfrissen

benoem de complicaties van diabetes op korte termijn

benoem de complicaties van diabetes op lange termijn

Mw Janssen(65 jaar) heeft diabetes type 2. Haar behandeling bestaat uit: voedings en leefadvies en daarnaast 2 maal daags 80 mg glicazide bij het ontbijt en metformine 3 x dgs 500mg.
Mw wil graag weten wat de werking is van beide hierboven genoemde medicijnen.

Mw Janssen(65 jaar) heeft diabetes type 2. Ze is op controle geweest. haar HBAC1 geeft aan dat haar gemiddelde bloedsuikerwaarde 23 mmol was, dus ze stapt per direct over op het 2 x dgs injecteren van een mengsel middellangwerkende insuline. Als verpleegkundige ga je haar hierin begeleiden.
Ze heeft vragen over: wanneer moet ik spuiten en waarom voor de maaltijd en wat moet ik doen wanneer ik een hypo heb. Welk advies geeft u mij tav controleren van de bloedsuiker?

Hyperglycemie

Hypoglycemie

Veel
plassen

bleekheid

Beven

Dorst

honger

Wisselend humeur

slaperigheid

Moeheid

Slecht zien

Hoofdpijn

zweten

droge mond ( tong)

Wat is MUltimorbiditeit?

terminologie

Co-morbiditeit: er zijn meerdere aandoeningen gerelateerd aan een (chronische) ziekte

(bijvoorbeeld depressie bij dementie) 

 Multi-morbiditeit: er zijn meerdere aandoeningen/ziekten tegelijk aanwezig (bijvoorbeeld

parkinson en incontinentie) 

vormen van multimorbiditeit

1. de zorgvrager heeft verschillende  ziekten met dezelfde oorzaak
2. de ene ziekte is een complicatie van een andere
3. een groep ziekten komt vaak gezamenlijk voor, maar het is nog niet bekend hoe dat komt
4. een multimorbiditeit kan niet verklaard worden en lijkt op toeval te berusten

ad 1: vb door roken : hart en vaatziekten en copd

ad 2: vb nierfalen door chronische diabetes

ad 3 (aids, hiv, gemeenschappelijke oorzaak was)

Hartfalen en diabetes

o Hartfalen en COPD (astma) 

o COPD en eczeem 

o Depressie en angst

co morbiditeit

zintuiglijke problemen: visus en gehoorafwijkingen

psychologische/psychiatrische resp. psychosociale problemen en aandoeningen zoals angst,

depressie, eenzaamheid

 chronische progressieve aandoeningen die van invloed zijn op de levensverwachting zoals DM,

COPD, HF, nierfunctiestoornissen, oncologische aandoeningen

reumatische en degeneratieve aandoeningen zoals reumatoïde artritis, polymyalgia rheumatica en

coxarthrose en gonarthrose

cognitie verlies c.q. dementie

 restgroep

gevolgen van multimorbiditeit

grote invloed op kwaliteit van leven

en

vermindert de mogelijkheid om EIGEN REGIE te blijven voeren

sprake van complexe behandeling en zorg en toenemend gebruik van

zorg en polyfarmacie

polyfarmacie

wanneer een zorgvrager 5 of meer verschillende geneesmiddelen chronisch gebruikt.

uit verschillende medicijngroepen (ACT)

nadelen polyfarmacie

de werking van medicatie bij gebruik door ouderen is weinig bekent, daar de onderzoeken gaan over groepen van 18 tot 65 jaar

bijwerkingen van medicatie kunnen medicatie gebruik toenemen

contra indicaties van medicaties ( samen effectievere werking, of net een vertraagde werking)

de afbraak van medicatie is verstoort, ivm enzymsystemen in de lever die langzamer werken.

gebruik van alcohol en drugs

kans op fouten bij beheer en inname

het overzicht kwijt raken

zorg voor chronisch zieke zorgvragers

primaire preventie (gericht op de hele bevolking om chronische ziekten te voorkomen of de gevolgen te verminderen)

zorg voor chronisch zieken, gericht op de specifieke groep die door een chronische ziekte beperkingen ondervindt

zorg bij multimorbiditeit, gericht op de zorgvragers met meerdere chronische ziekte tegelijk.

de zorg voor chronische zieke zorgvrager

specialisatie en diseasemanagement

ketenzorg

zelfmanagement en empowerment

transitiezorg

ondersteuning van mantelzorg

toegang tot maatschappelijke diensten

rol van verpleegkundige

de zorgvragers moeten telkens beoordelen wat het beste past bij deze specifieke situatie

niet pluis gevoel

opdracht

Mevrouw Özkan is 72 jaar. Ze heeft epilepsie, is diabetespatiënt, heeft hoge bloeddruk en last van hartfalen. Er is sprake van polyfarmacie. Ze gebruikt namelijk verschillende medicijnen voor haar aandoeningen. Morgen vindt er een farmacotherapieoverleg plaats met haar en haar arts.

Een farmacotherapieoverleg begint met een farmacotherapeutische anamnese.

Wat houdt dit in?

Zowel mevrouw Özkan als de arts stellen in het farmacotherapieoverleg vragen.

Bedenk vijf vragen die mevrouw Özkan kan stellen. Bedenk ook vijf vragen die de arts kan stellen.

Polyfarmacie stijgt met het klimmen der jaren. Bij zorgvragers boven de 85 jaar loopt de polyfarmacie echter terug.

Waarom?

tip en een top tav de les multimorbiditeit

opdracht

1 Je hebt in je dagelijks werk te maken met zorgvragers met multimorbiditeit. Werk 

samen met een andere student. Bespreek met elkaar aan de hand van vraag a tot en

met d hoe je in de praktijk omgaat met dergelijke zorgvragers.

beperkingen de zorgvrager heeft.

Het doel van deze vraag is dat je inzicht kunt geven in het ziektebeeld van een

zorgvrager. Daarbij moet je ook de beperkingen kunnen beschrijven die zich

voordoen bij multimorbiditeit.

c Bespreek met elkaar welke zorg je aan de zorgvrager biedt?

In je antwoord moet de zorg- en begeleidingsaspecten naar voren komen.

d Bespreek met elkaar welke zorg je zou bieden bij de zorgvrager die je

medestudent gekozen heeft? Zijn er overeenkomsten of verschillen?

Het doel is je eigen manier van werken expliciet en bespreekbaar te maken.

Belangrijk is dat je open staat voor de mening van anderen en inzicht krijgt in de

complexiteit van de afwegingen en keuzes.

e Maak een verslag van het gesprek. Je verslag moet bestaan uit twee A4’tjes. In

dit verslag moet je de situatie van de zorgvrager beschrijven, aangeven welke

zorg je biedt en welke zorg je medestudent zou bieden. Beschrijf ook de

overeenkomsten en verschillen.

a Kies een zorgvrager vanuit je eigen praktijk waarbij sprake is van multimorbiditeit.

Leg aan elkaar uit waarom je voor deze zorgvrager kiest.

b Beschrijf aan elkaar de ziektebeelden van je zorgvrager. Geef ook aan welke

beperkingen de zorgvrager heeft.

c Bespreek met elkaar welke zorg je aan de zorgvrager biedt?

d Bespreek met elkaar welke zorg je zou bieden bij de zorgvrager die je medestudent gekozen heeft? Zijn er overeenkomsten of verschillen?

e Maak een verslag van het gesprek. Je verslag moet bestaan uit twee A4’tjes. In
dit verslag moet je de situatie van de zorgvrager beschrijven, aangeven welke zorg je biedt en welke zorg je medestudent zou bieden. Beschrijf ook de 

overeenkomsten en verschillen.

ACP

Een proces waarbij de patiënt met zijn behandelend arts zijn wensen, doelen en voorkeuren voor zorg rond het levenseinde bespreekt en vastlegt, vooruitlopend op het moment dat de patiënt zelf niet meer in staat is om beslissingen te nemen

Advanced Care Planning

NTVG 14-02-2015, Kwetsbare ouderen en advance care planning, Ott, van Thiel, de Ruiter, van Delden

Wanneer ACP?

• Patiënten die zelf komen met vragen over     zorg rondom het levenseinde 
• Kwetsbare ouderen 
  
• Patiënten die naar verwachting binnen een     jaar zullen overlijden (Surprise Question) 
• Bij opname/ontslag ziekenhuis, opname           zorginstelling 
• Ongeneeslijke of progressieve ziekte 
  

Wensen, doelen en voorkeuren bespreken mbt

de toekomstige zorg en evt tot keuzes komen

over speciefieke behandelingen, o.a:

• wel/niet behandelen in de laatste levensfase?
• wel/niet reanimeren?
• wel/niet 112 bellen in acute situaties
• vertegenwoordiger

ACP

Reanimeren?

70+

gem 8 op de 100

overleeft een reanimatie

buiten het ZH

50% hiervan heeft ernstige of

blijvende schade

NR-penning is vergelijkbaar met de NR-wilsverklaring: niet reanimeren
Juist?

1. Ja
2. Nee
3. Ik weet het niet

01:28

welk advies krijgt mw van de fysio?

02:04

welk advies krijgt mw Nelissen van de cardioloog en wat zegt de fysio een dag eerder over deze activiteit?