6.1 Eten of gegeten worden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

6.1 eten en gegeten worden

1. Neem onderstaande leerdoelen over in je zuidschrift.

2. Kom in LessonUp.

• Je kunt beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, en hoe bij        verbranding die energie weer vrijkomt.

• Je kunt de voedselrelaties tussen organismen beschrijven.

Planning

1. Voorkennisquiz (LU)

2. Uitleg + aantekeningen (ZS + boek)

3. Begripscheck (LU)

4. verwerken in opdrachten

________________________________________________________________

1. Verwerken in opdrachten

2. Lezen bs2

voorkennisquiz

Wat is ecologie?

1. De omgeving en het milieu waar het organisme in leeft.
2. Het bestuderen van de relaties tussen organismen en hun milieu.
3. De relaties tussen organismen onderling.
4. Het is een soort voedsel voor een ander organisme.

Welke zijn biotische factoren?

1. Temperatuur
2. Roofdieren
3. Soortgenoten
4. Water

Wat is een populatie?

1. Een ecosysteem.
2. Alle levende organismen in een gebied.
3. Een enkeling van een soort.
4. Een groep individuen van dezelfde soort.

Wat is een ecosysteem?

1. Alle biotische factoren in een bepaald gebied
2. Alle abiotische factoren in een bepaald gebied
3. Alle biotische en abiotische factoren in een bepaald gebied

Is dit een voedselweb of een voedselketen?

1. Voedselweb
2. Voedselketen

Zet de termen van klein naar groot in de juiste volgorde

Individu

Populatie

Levens-

gemeenschap

Ecosysteem

Wie zijn de producenten van de voedselkringloop

1. planten
2. dieren
3. schimmels
4. bacteriën

Welke aanpassing hoort bij een plant die in een droge omgeving leeft?

1. Huidmondjes aan de oppervlakte van bladeren.
2. Behaarde bladeren
3. Klein wortelstelsel
4. Luchtkanalen in hun stengels om zuurstof op te nemen

Noem een voedselketen van 3 schakels uit dit voedselweb

zuidschrift + pen

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop en stikstofkringloop

Bs 4 Biologisch evenwicht

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Thema 6

6.1 Eten en gegeten worden

Stofwisseling

Alle processen in een organisme waarbij stoffen worden omgezet in andere stoffen.

Stofwisseling vindt plaats in alle organismen.

Voorbeelden: fotosynthese en verbranding

Energie maken (opslaan)

Energie vrijmaken (opwekken)

Energierijke stoffen (brandstoffen) eten:

Koolhydraten, eiwitten, vetten

Energie vrijmaken:

Fotosynthese

• In bladgroenkorrels
• Energiearme stoffen --> energierijke stoffen

Verbranding

• Bij planten en dieren
• Opgeslagen energie komt vrij
• Belangrijkste brandstof is glucose

Stofwisseling

aantekening

Voedselketen

• Een reeks soorten, laat zien welk soort een ander eet
• Bestaat uit verschillende schakels, eerste schakel altijd een plant*, alles daarna een dier
• Pijl betekent 'wordt gegeten door'

Voedselketen

• Begint met een plant, een producent.                                    Planten produceren glucose = energie

• Daarna komen de consumenten, dus planteneters en daarna vleeseters.

De energie verplaatst zich door de voedselketen

         

                producent       -->      consument 1e orde     --> consument 2e orde

 

Iedere voedselketen begint met een plant, een producent.

Daarna komen de consumenten. Eerst planteneters en daarna vleeseters.

Als laatste een roofdier dat weinig of geen vijanden heeft.

Alleseters kunnen overal staan, want die eten planten en dieren.

aantekening

Voedselweb = Meerdere voedselketens door elkaar, Let op de pijlen!

Wat als planten of dieren sterven zonder op te worden gegeten? 

Afvaleters!

Afvaleters

• Dode resten van organismen kunnen worden gegeten door afvaleters.

• De afvaleters zijn net als alle andere dieren consumenten in de voedselketen.

Reducenten

Bacteriën en schimmels
ruimen dode organismen

op. --> reducenten

Hierbij komen 
(energiearme) voedingsstoffen vrij

Kringloop van stoffen

aantekening

• Reducenten (bacteriën en schimmels) zijn de schakel die de kringloop van stoffen sluitend maken. Zij breken resten af tot mineralen die de producenten weer gebruiken om van te groeien.

• Voedsel en mineralen blijven in omloop
• Energie stroomt door het systeem en gaat verloren als warmte

LessonUp check!

Vul in het schema van het voedselweb de volgende organismen op de juiste plaats in (zie afbeelding).

Tip: De waterkever eet de muggenlarve.

Muggenlarve

Snoek

Kikkervisje

Waterkever

Baars

Algen

Hoeveel producenten zijn er in deze afbeelding?
(klik om te vergroten)

Waar horen pissebedden bij?

1. Consumenten 1e orde
2. Consumenten 2e orde
3. Consumenten 3e orde
4. Consument 1e orde en hoger

Wat heb je niet nodig voor fotosynthese?

fotosynthese:

koolstofdioxide + water + licht => glucose + zuurstof

Mineralen zijn nodig om van glucose eiwitten en vetten te maken, maar dat is geen fotosynthese

1. mineralen
2. zonlicht
3. water
4. koolstofdioxide

Wat is een voedselweb?

1. Één voedselketen
2. Meerdere voedselketens, met elkaar verbonden.
3. Een kringloop van voedsel

Producent, Consument of Reducent?

1. Producent
2. Consument
3. Reducent

Producent, Consument of Reducent?

1. Producent
2. Consument
3. Reducent

Producent, Consument of Reducent?

1. Producent
2. Consument
3. Reducent

Waarmee begint iedere voedselketen?

1. Consument 1e orde
2. Producent
3. Reducent
4. Heterotroof organisme

Bij welke groep hoort
de kikker?

1. Producent
2. Consument 1e orde
3. Consument 2e orde
4. Reducent

Waar horen pissebedden bij?

1. Consumenten 1e orde
2. Consumenten 2e orde
3. Consumenten 3e orde
4. Consument 1e orde en hoger

Kan je nu ...

- beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, 

en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt?

-de voedselrelaties tussen organismen beschrijven?

Kun jij... beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, 

en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt?

ja volledig

ja, met wat oefening

ik heb nog vragen

nee, ik vind dit nog erg moeilijk

Kun jij..

-de voedselrelaties tussen organismen beschrijven?

ja volledig

ja, met wat oefening

ik heb nog vragen

nee, ik vind dit nog erg moeilijk

Wat	Lezen blz. 70-73 Maken 1-8 (van 4 alleen het schema invullen)
Hoe
Hulp
Klaar?	Nakijken en verbeteren (Classroom). Test jezelf + flitskaarten in bvj online.

1) boek  2) buur  3 )docent

Je mag fluisterend samenwerken met je buur. 

Gesprekken gaan alleen over de opdrachten.

• Je kunt beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt.
• Je kunt de voedselrelaties tussen organismen beschrijven.