Bronnen les 3: selecteer bronnen en informatie

• Mediawijsheid
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Bronnen les 3:

selecteer bronnen en informatie

Leerdoel

Aan het einde van deze les  weet je hoe je een digitale bron kan beoordelen en informatie scannen in de bron.

Beoordelen van een bron uit de zoekresultatenlijst

• titel en omschrijving
• taalgebruik
• eventuele datum
• opbouw URL en of er een - in de URL staat
• organisatiecode (.org of .com)
• gesponsord links 

Check de website

Past de omschrijving (kort zoekresulaat) en en titel bij jouw gezochte informatie?

Check taalgebruik

Let op taalfouten en taalgebruik

Check: datum van publicatie

Wanneer gepubliceerd?

• Stemt de URL van de site overeen met de naam van het product of het bedrijf dat je zoekt?

• Staan er spelfouten in? Soms is er nét een lettertje verschil.

• Zijn er spamachtige pop-ups? 

• Begint de URL met ‘https’ en zie je een hangslotje? Zo ja, dan betekent dit dat de verbinding veilig is.
• - erbij is het een persoonlijke site

Check URL

Bespreek de technieken om te controleren of iets vals is of niet. Maak eventueel een hand-out van de checklist.

Check organisatiecode

• Landen (.nl, .be, .eu, etc.)
• Instelling (.com, .org, .edu, .gov)
• Inmiddels van alles (.coffee, .hiphop, .sucks, ...)
  

reclame?

Check gesponsorde links

Scan de informatie in de bron

bruikbaarheid:

• sluit aan bij de vraag, taalgebruik, structuur tekst helder, actueel, hoeveelheid informatie

Betrouwbaarheid informatie

•  doel informatie, auteur, type informatie (primair of secundair)

Bruikbaar?

- als er gezocht is op corona en testen?

- taalgebruik?

- structuur tekst?

- actueel?

- hoeveelheid informatie?

Is het artikel van net bruikbaar?

1. Ja
2. Nee

Bruikbaar?

Niet bruikbaar

Dit is fake nieuws

Herken jij fake nieuws?

1. Ja, altijd
2. Soms wel, soms niet
3. Nee, nooit

Heb je wel eens fake nieuws gelezen?

1. Ja
2. Nee
3. Weet ik niet

Wat zie je

En nu?

A photo of U.S. Marines giving water to a captured Iraqi soldier generated anger from readers who felt the picture made U.S. forces look bad. But editors felt the photo pointed to the truths of war.

http://the.honoluluadvertiser.com/article/2003/Mar/30/op/op12a.html

Fake nieuws of betrouwbare teksten

Informatie in teksten is niet altijd betrouwbaar > kritisch lezen > stel vragen.

• Hoe deskundig is de schrijver? Let op kennis en ervaring.
• Wat is het doel van de tekst? Wil de schrijver informeren, overtuigen of activeren?
• Hoe volledig is de tekst? Worden alle feiten verteld?
• Wat is de bron van de tekst? Let op de datum  en de bron.

Deskundigheid van de auteur

Doel van een tekst

informeren - overtuigen

Informeren -> om lezer iets te weten te laten komen.

Feiten ->uitleg, instructie, bericht over wat er is gebeurd of nog gaat gebeuren

Overtuigen -> om lezer te overtuigen van gelijk van de schrijver.

Meningen -> column, blog, brief, betoog

Objectiviteit

Feiten en meningen

Wie is de schrijver? 

Heeft hij al een voorkeur?

Feit of mening

• Feiten: controleerbaar
• Meningen: opvattingen

Een betrouwbaar artikel is gebaseerd op feiten.

Gebruik van bronnen

• Naar welke bronnen wordt er verwezen?
• Zijn dat betrouwbare bronnen?

Sites die niets verkopen, feiten bevatten en 

waarin informatie staat die je op andere 

websites ook ziet, zijn vaak wel betrouwbaar.

Echt of nep?

Echt of nep?

1. Het is van een onbekend persoon.
2. Er word gevraagd om te delen.
3. Het zou niet op het nieuws zijn.
4. Het staat nergens anders.
5. Geen bronnen.

Het is nep.

Betrouwbaar artikel?

1. Ja
2. Nee

Trump heeft gezegd: "If Ivanka weren't my daughter perhaps I'd be dating her"

1. waar
2. niet waar

"Republicans are the dumbest group of voters"

1. waar
2. niet waar

Probeer te achterhalen wat 

het doel van de auteur is

Ik zocht op "truth about vaccines" en kreeg deze site als eerste resultaat:

https://go.thetruthaboutvaccines.com/

Geloof niet alles wat je leest.

Wikipedia b.v. wordt door "gewone" mensen onderhouden; iedereen kan het aanpassen

Dit is Woll Smoth. De wiki pagina van Will Smith is een keer zo aangepast dat hij Woll Smoth heette. In dit geval is het wel duidelijk dat er iets niet klopt, maar dat is niet altijd zo. Dat gaan we zo zien met een feiten quize over Donald Trump

Dit heeft Trump echt gezegd. Eens kijken wat de klas denkt..

"If we have nuclear weapons why don't we use them?"

1. waar
2. niet waar

Echt? Of nep?

Echt? Of nep?

1. Het is van een krant, 'De Gelderlander'.

2. Er word niet gevraagd om te delen.
3. Het is informatief geschreven.
4. Het staat alleen hier.
5. De bron is de krant zelf.

Echt of nepartikel?

1. echt
2. nep

Echt? Of nep?

1. Het is van een krant, 'De Gelderlander'.

2. Er word niet gevraagd om te delen.
3. Het is informatief geschreven.
4. Het staat alleen hier.
5. De bron is de krant zelf.

Het is echt.

Echt of nep?

Echt of nep?

1. Het is gemaakt door een onbekend persoon.

2. Er word gevraagd om te delen.

3. Volgens de schrijver is de foto door Facebook verwijderd omdat het ongepast zou zijn.

4. Het staat op facebook.

5. Facebook is de bron.

Echt of nepartikel?

1. echt
2. nep

Echt of nep?

1. Het is gemaakt door een onbekend persoon.
2. Er word gevraagd om te delen.

3. Volgens de schrijver is de foto door Facebook verwijderd omdat het ongepast zou zijn.

4. Het staat op facebook.

5. Facebook is de bron.

Het is nep.