H5.1 + H5.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Introductie H5 (Late Middeleeuwen)
3. Uitleg leerdoel 1 en 2 van 5.1  

4. Aan de slag in het online werkboek

Lesdoel

1. Hoe in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond in plaats van een landbouwsamenleving (verstedelijking)

2. Hoe de economie zich ontwikkelde

Tijd van steden en staten

5.1 Woonplaats en werkplaats

Leerdoelen 5.1

1. Hoe in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond (verstedelijking)

2. Hoe de economie zich ontwikkelde

3/4. Hoe de ambachtslieden en handelssteden samenwerkten

 

1. Verstedelijking

1. Vanaf het jaar 1000 gingen boeren moerassen droogleggen en bossen kappen

2. Verbetering van de landbouwtechnieken -> ploeg en mest

Gevolg: landbouw brengt meer op -> mensen leven langer en gezonder -> bevolking kan groeien (verdubbeld tot 1300)

Gevolg: handel neemt toe

Indirect gevolg: meer ambachten (een deel van de bevolking kan ander werk gaan doen)

Marktplaatsen groeien uit tot steden (verstedelijking). 

Dit gaat het snelst in Noord-Italië en Holland

Er ontstaat weer een landbouwstedelijke samenleving!

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Uitleg leerdoel 2, 3 en 4 van 5.1

3. Aan de slag met leerdoel 4 en in het online werkboek

2. De geldeconomie

vraag: wat iemand wil kopen.

aanbod: wat iemand wil verkopen.

Elke stad, koning of hertog had zijn eigen munt

-> Bij geldwisselaars kon je munten ruilen

-> Er ontstonden banken (met rente)

3+4 samenwerking

Samenwerking ambachten - > Gilden (vereniging van mensen met hetzelfde beroep)

- controle op kwaliteit

- vaststellen werktijden en prijzen

- zorgt voor een opleiding

- zorgt voor de zieke leden

https://schooltv.nl/video-item/wat-is-een-gilde-beroepsgroepen-in-de-middeleeuwen

3+4 samenwerking

Samenwerking handel -> de Hanze

1. Zoek in jouw boek op wat de Hanze deed

2. Klaar? Maak vragen 6 tot en met 8 van 5.1

3+4 samenwerking

Samenwerking handel -> de Hanze

- Geen tol (belasting voor het gebruik van wegen, rivieren of bruggen) betalen

- samen tegen piraten

- bevordert internationale handel tussen volken

Aan de slag

Maak vragen 4 tot en met 7 van 5.1

Planning

1. 5 minuten lezen

2. Uitleg 5.2

3. Aan de slag

Hoofdstuk 5.2 

Tijd van steden en staten 

5.2 - Zelfstandige burgers

1. In deze paragraaf leer je hoe steden stadsrechten kregen

2. In deze paragraaf leer je hoe burgers hun stad bestuurden

3. In deze paragraaf leer je hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.

1. Stadsrechten 

België, Nederland en Luxemburg bestonden vroeger uit 17 gewesten= provincies. Samen waren dit de Nederlanden. 

Holland werd één van de belangrijkste gewesten, maar waarom? -> Economisch en politiek belangrijk. Bouw van de Ridderzaal in Den Haag

Steden kregen privileges -> stadsrechten

- eigen rechtspraak

- tol heffen

- stadsmuur bouwen

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Herhaling vorige les (stadsrechten)

3. Uitleg leerdoel 2 van 5.2

4. Aan de slag

2. In deze paragraaf leer je hoe burgers hun stad bestuurden

Wat is een gewest en hoeveel gewesten waren er in de Nederlanden?

1. een soort provincie ; er waren er 10
2. een soort provincie; er waren er 17
3. een ander woord voor een land; er waren er 17
4. een ander woord voor een land; er waren er 10

Waarom was het gewest Holland het meest belangrijke gewest?

1. Holland was economisch en politiek belangrijk
2. Vanouds lag het centrale gezag bij de graaf van Holland
3. De stadhouder kwam altijd uit Holland
4. Amsterdam was de hoofdstad van de Republiek

Wat zijn stadsrechten?

Wat was GEEN stadsrecht?

1. De stad mocht zelf recht spreken
2. De stad mocht een stadsmuur bouwen
3. De stad mocht de landeigenaar afzetten
4. De stad mocht zelf belasting ophalen

2. Het stadsbestuur

'Stadslucht maakt vrij': horigen verloren de rechten en plichten als ze in de stad gingen wonen

Iemand met een baan, geld en na  een jaar en een dag kon burger worden in een stad -> burgerij (de gezamenlijke burgers)

-> vrouwen konden dit niet worden

2. Het stadsbestuur

Rijke en aanzienlijke burgers hadden de macht

-> De schepenen bestuurden de stad en maakten wetten

Het stadsbestuur zat in een raadshuis met een burgemeester

3. Steden en edelen

Voordelen

Nadelen

Ga aan de slag met leerdoel 3 van 5.2 . Lees het kopje 'steden en edelen' en kijk wat de voordelen en nadelen zijn

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Bespreken samenvatting leerdoel 3 van 5.2

3. Beginnen met 5.3

4. Aan de slag

3. Steden en edelen

Voordelen

Steden betaalden geld voor stadsrechten aan (hoge) edelen en vorsten

Ze kregen (militaire) steun van steden in hun strijd tegen de lage edelen

Nadelen

Maar steden werden wel steeds zelfstandiger en zelfs machtiger dan de heer

-> conflict macht vorsten, lage edelen en steden. Wie heeft nu eigenlijk de macht?