H20 Assertiviteit

• Sociale vaardigheden
• MBO
• Studiejaar 1

SOVA - Assertief gedrag

Lesdoelen

- Je kunt uitleggen wat assertief gedrag is.

- Je kunt kenmerken herkennen van sub-assertief gedrag en agressief gedrag.

- Je kunt uitleggen hoe je assertief gedrag kunt ontwikkelen.

Wat betekent assertief zijn volgens jou?

Assertief gedrag

Op een rustige, respectvolle manier reageren en voor jezelf opkomen waarbij je duidelijk jouw eigen belangen, behoeften, rechten en standpunten weergeeft, zonder de belangen of behoeften van de ander te ontkennen of te schaden.

Voordelen assertief gedrag

Wat zijn voordelen van assertief gedrag?

Voordelen assertief gedrag

- Anderen weten bij jou waar ze aan toe zijn.

- Andere kunnen erop rekenen dat jij het aangeeft wanneer je ergens mee zit. 

- Je hebt zelfrespect. 

- Je doet moeite  om andere mensen te begrijpen en je in te leven zodat je samen problemen op kunt lossen.

Sub-assertief gedrag

Je houdt je in en komt niet voor je eigen belangen op. Het lijkt daarmee alsof je met de situatie instemt. 

Wat zou een oorzaak van sub-assertief gedrag kunnen zijn?

Oorzaak sub-assertief gedrag

De oorzaak is meestal:

- angst

- afwijzing

- aardig gevonden willen worden

- geen ruimte in durven te nemen

- aandacht niet op jezelf willen vestigen

- geen ruzie willen

- bang zijn om dom over te komen

- anderen niet willen kwetsen

Gevolgen sub-assertief gedrag

Wat zou een gevolg kunnen zijn van sub-assertief gedrag?

Gevolgen sub-assertief gedrag

- Je neemt snel te veel hooi op je vork. 

- Je hebt geen plezier in wat je doet.

- Er bouwt zich veel spanning op wat kan leiden tot  mentale en/of psychische klachten. 

Agressief gedrag 

Wat is agressief gedrag?

Agressief gedrag 

Je voelt je snel aangevallen en reageert door (terug) in de aanval te gaan. Je wilt je eigen behoeften en belangen veilig stellen. 

Je wordt boos en schiet in de verdediging ofwel je wordt agressief in je woorden. 

Oorzaak agressief gedrag

Iemand die agressief reageert ziet dit meestal niet zelf in. Hij komt immers op voor zichzelf!?

Agressief reageren komt vaak voort uit onzekerheid. 

Voorbeelden: schreeuwen, belachelijk maken, negeren, overheersen, niet luisteren

Wat ben jij van nature?

Assertief

Sub assertief

Agressief

Oorzaken gebrek aan assertief gedrag:

- Bescheidenheid

- Angst

- Te hoge verwachtingen hebben

- Verlegenheid

- Schuldgevoelens 

- Eenling zijn 

- Bewuste keuze 

Casus:

Je collega vraagt om een dienst te ruilen. Je zou wel kunnen maar hebt er geen zin in omdat je privé al andere plannen hebt. 

'Dat moet dan maar' (en je hebt een knoop in je maag omdat je jouw vriendin wéér af moet zeggen.

'Bekijk het maar. Dat is al de derde keer deze week! Je zoekt je maar een ander.'

'Nee, helaas, morgen lukt mij niet. Ik heb al een andere afspraak die ik niet af wil zeggen.'

Assertief

Sub assertief

Agressief

Samenvattend:

	Sub-assertief	Assertief	Agressief
Je houdt rekening met je eigen belang	Nee	Ja	Ja
Je houdt rekening met het belang van anderen	Ja	Ja	Nee

Richtlijnen assertief reageren:

• laat duidelijk en rustig horen wat je wilt
• gebruik de ik-vorm
• geef aan waarom je iets wil, geef suggestief voor een oplossing of zoek samen naar een oplossing
• maak er geen lang verhaal van 

Richtlijnen grenzen stellen:

• zeg geen 'ja' als je 'nee' bedoelt
• gebruik geen smoesjes
• laat rustig en duidelijk horen dat je iets niet wilt
• spreek in de ik-vorm 
• geef eventueel een reden of een alternatief 
• weiger zo nodig nog eens duidelijk
• zorg voor congruentie 

Gedrag bij cliënten herkennen

Sub-assertief en agressief gedrag bij cliënten herkennen

• Kan het zorgtraject vertragen
• Kwaliteit van leven in de weg staan

Kernwoorden sub-assertiviteit: geremd, stil, bang, afhankelijk, bezorgd

Van subassertief naar assertief

Werken aan irrationele gedachten ( niet kloppend met de werkelijkheid) 

Wat denk ik , waarom denk ik dat en klopt het wat ik denk?

Oefenen met voor jezelf opkomen in veilige situatie

Therapie, coaching

Van agressief naar assertief

Benoem gedragingen die bij aankomende agressie zichtbaar zijn

Achterhalen waar de agressie vandaan komt: triggers

Vergroten van zelfkennis bij de cliënt belangrijk om tot inzicht en gedragsverandering te komen

Lesdoelen

- Je kunt uitleggen wat assertief gedrag is.

- Je kunt kenmerken herkennen van sub-assertief gedrag en agressief gedrag.

- Je kunt uitleggen hoe je assertief gedrag kunt ontwikkelen.