Leefstijl en vitaliteit

• Ges
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Leefstijl en vitaliteit...................

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. Vooraf:
   Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
   
   
2. Instructie:
   Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
   
   
3. Toepassing:
   Actieve verwerking, Formatief handelen 
   
   
4. Evaluatie:
   Afsluiting

              Startklaar

• Jassen uit over de stoel. 
• Oordopjes uit.
  
• Kauwgom uit.
  
• Telefoon in zakkie in je tas.
  
• Laptop op tafel.
• Tas op de grond onder je tafel.
  
• Ga op je plek zitten.
• Login LessonUp

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Gezonde levensstijl

Gezonde levensstijl en vitaliteit 

Wat is een gezonde levensstijl?

Vind jij dat jij een gezonde levensstijl hebt?

Ja

Middelmatig

Nee

Ik vind gezond eten belangrijk

Eens

Oneens

Welke gezonde producten ken jij?

Planning van vandaag:

• Lesdoelen doornemen en bespreken. 
• Invullen formulier over jouw eigen leefstijl en vitaliteit 
• Theorie over gezonde leefstijl en vitaliteit
• Opdracht maken
• Nabespreken opdracht.
• Terugblikken lesdoelen en les.
• Afsluiting les.

           Lesdoelen

1. Na de les kan ik voorbeelden noemen wat hoort bij een gezonde leefstijl. (R/Onthouden)
2. Na de les kan ik uitleggen waarom iets in mijn leefstijl goed of juist niet goed voor mij is. (I/Begrijpen)
3. Na de les kan ik vertellen wat ik goed doe in mijn leefstijl en wat ik beter kan doen. (T/Analyseren)
4. Na de les kan ik één ding kiezen dat ik wil verbeteren aan mijn leefstijl en zeggen hoe ik dat ga doen. (T/Toepassen)
5. Na de les kan ik samen met mijn groepje praten over mijn leefstijl en wat ik kan verbeteren. (I/T/ Evalueren)

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

   Jullie gaan nu een formulier invullen over je eigen leefstijl.

Wat is een leefstijl?

Leefstijl is hoe je leeft en welke keuzes je elke dag maakt.

Het gaat over dingen zoals:

-Wat je eet en drinkt

-Hoeveel je slaapt

-Hoeveel je beweegt (bijvoorbeeld wandelen of sporten)

Of je tijd neemt om te ontspannen

-Hoeveel tijd je op je telefoon of achter een scherm zit

👉 Een gezonde leefstijl helpt je om fit te blijven, je goed te voelen en beter te kunnen leren en werken.

Wat is vitaliteit?

Vitaliteit betekent dat je je goed voelt, genoeg energie hebt en lekker in je vel zit.

Je bent vitaal als:

-Je genoeg energie hebt voor school en vrije tijd

-Je niet snel moe bent

-Je goed kunt nadenken en concentreren

-Je vrolijk en positief bent

-Je lichaam en je hoofd in balans zijn

👉 Vitaliteit heeft dus veel te maken met je leefstijl.

Als je gezond leeft, voel je je vaak ook vitaler.

Kort samengevat:

Leefstijl Hoe je leeft: eten, slapen, bewegen, ontspannen

Vitaliteit Hoe je je voelt: fit, energiek, positief

De schijf van vijf - gezonde keuzes

De Schijf van Vijf helpt je kiezen wat goed is voor je lichaam. Je blijft er fit, sterk en gezond van. Er zijn 5 vakken met gezonde producten.

1. 🍎 Groente en fruit

👉 Eet veel verschillende soorten groente en fruit.

Groente: minstens 250 gram per dag (bijvoorbeeld sla, broccoli, wortel)

Fruit: 2 stuks per dag (bijvoorbeeld appel, banaan, mandarijn)

🟢 Waarom? Er zitten veel vitamines in. Die zijn goed voor je weerstand (tegen ziektes).

De schijf van vijf - gezonde keuzes

2. 🥖 Volkorenbrood, aardappelen, rijst en pasta

👉 Kies volkoren en onbewerkte producten.

Kies volkorenbrood in plaats van witbrood

Eet aardappelen, zilvervliesrijst of volkorenpasta

🟢 Waarom? Ze geven je energie en vezels, goed voor je darmen en je buik.

3. 🥛 Zuivel, noten, vis, ei en peulvruchten

👉 Eet elke dag iets uit deze groep.

Melk, yoghurt of kaas (maar niet te veel kaas)

Noten (ongezouten), eieren, vis (2 keer per week, 1 keer vette vis) Peulvruchten zoals bruine bonen of linzen

🟢 Waarom? Ze zorgen voor sterke spieren, botten en een goed werkend lichaam.

De schijf van vijf - gezonde keuzes

4. 🛢️ Oliën en vetten

👉 Gebruik plantaardige olie of zachte margarine.

Bak in olijfolie of zonnebloemolie

Smeer op brood een zachte margarine

🟢 Waarom? Deze vetten zijn beter voor je hart en bloedvaten dan harde vetten zoals roomboter.

5. 💧 Drinken

👉 Drink vooral water.

Water is altijd goed

Thee zonder suiker of koffie zonder suiker

Drink weinig frisdrank en energydrank

🟢 Waarom? Veel suiker in drinken is slecht voor je tanden en je gewicht.

De schijf van vijf - gezonde keuzes

🚫 Wat hoort niet in de Schijf van Vijf?

❌ Snoep, koek, chips, frisdrank, energydrank

❌ Wit brood, fastfood, snacks

👉 Deze producten mag je soms, maar niet elke dag.

✅ Kort samengevat:

VAK ADVIES

🍎 Groente & fruit Elke dag 250 g groente + 2 stuks fruit

🥖 Volkoren producten Kies volkoren brood/pasta/rijst

🥛 Zuivel, noten, vis Eet elke dag iets uit deze groep

🛢️ Vetten Gebruik olie of zachte margarine

💧 Drinken Drink vooral water, thee zonder suiker

Producten buiten de schijf van vijf:

❓ Wat zijn dat eigenlijk?

-Snoep, koek, chips

-Frisdrank, energydrank

-Fastfood zoals patat, pizza, hamburgers

-Wit brood, witte pasta, snacks

-Vleeswaren zoals salami en worst

👉 Deze dingen zijn lekker, maar niet gezond.

1. 🍭 Eet en drink deze producten zo min mogelijk.

Ze bevatten veel suiker, vet en zout

Je krijgt er snel te veel calorieën van

Je wordt er sloom of moe van als je er te veel van neemt

📌 Advies: Neem maximaal 1 tot 3 kleine dingen per dag buiten de Schijf van Vijf

(bijvoorbeeld: 1 koekje, of een paar chips, of een klein glas frisdrank)

Producten buiten de schijf van vijf:

2. 🕒 Kies een vast moment op de dag voor iets lekkers.

Bijvoorbeeld: bij de thee of na het avondeten

Zo leer je zelf kiezen en maat houden

📌 Advies: Niet de hele dag door snoepen of snacken

3. 🧠 Weet wat je eet.

Kijk op het etiket: hoeveel suiker, vet of zout zit erin?

Weet dat "light" of "0%" niet altijd gezond is.

4. 💡 Kies een gezonder alternatief als het kan

Frisdrank → water met fruit

Chips → ongezouten noten of popcorn

Koek → volkoren cracker met banaan

Producten buiten de schijf van vijf:

🟡 Kort samengevat:

Producten buiten de Schijf van Vijf Advies

-Snoep, snacks, frisdrank, fastfood Niet elke dag

-Maximaal 3 kleine dingen per dag Liever minder

-Eet op vaste momenten Niet tussendoor de hele dag

-Kijk naar gezondere keuzes Soms kan het net zo lekker zijn!

Slaap

Hoeveel uur slaap jij gemiddeld per nacht?

Minder dan 5 uur

5-6 uur

7-8 uur

9 of meer uur

Hoeveel uur slaap is goed voor je?

Minder dan 5 uur

5-6 uur

7-8 uur

9 of meer uur

Wat merk je als je een nacht slecht hebt geslapen?

Sport

Hoe vaak per week sport je?

0x

1-2x

3-4x

vaker dan 5

Wat voor sport doe je?

Waarom is sporten goed voor je?

Ik neem mijn telefoon mee naar bed zodat ik nog even wat kan checken voor het slapen gaan

ja

nee

Schermtijd:

📱 Wat is schermtijd?

Schermtijd is de tijd die je per dag doorbrengt achter een scherm. Dat kan zijn op:

-Je telefoon

-Een tablet

-De computer of laptop

-De tv of gameconsole

👉 Alles wat je doet op een beeldscherm telt mee, behalve schooltaken of huiswerk (tenzij je er lang door blijft zitten).

Schermtijd:

⏰ Hoeveel schermtijd is gezond?

Voor jongeren geldt: Maximaal 2 uur per dag vrije schermtijd (dus buiten schooltijd om)

Voor volwassenen: liever niet meer dan 3 uur vrije schermtijd

📌 Veel jongeren zitten gemiddeld 5 tot 7 uur per dag op een scherm buiten school om — dat is te veel!

⚠️ Wat gebeurt er bij te veel schermtijd?

Te veel op een scherm kijken kan zorgen voor:

😴 Slaapproblemen (vooral als je in bed je telefoon gebruikt)

😖 Moe hoofd en ogen

😔 Minder bewegen → je voelt je slomer of minder fit

😡 Sneller boos of afgeleid

😶 Minder echte gesprekken met mensen om je heen.

Schermtijd:

✅ Tips voor gezonde schermtijd

Gebruik je telefoon niet vlak voor het slapen.

➤ Leg hem weg een half uur vóór je naar bed gaat.

Plan schermpauzes.

➤ Sta elk uur even op, loop rond of kijk uit het raam.

Zet meldingen uit.

➤ Zo raak je minder afgeleid.

Ga naar buiten of doe iets actiefs.

➤ Wandelen, fietsen, sporten, koken of gewoon praten met iemand.

Gebruik een timer.

➤ Spreek met jezelf af: "ik kijk 20 minuten op TikTok, dan stop ik."

Schermtijd:

💬 Wat kun je jezelf afvragen?

-Hoe vaak pak ik mijn telefoon zonder reden?

-Word ik moe, druk of juist lui van mijn schermgebruik?

-Wat zou ik kunnen doen in plaats van op een scherm zitten?

Ontspannen:

🕒 Hoe vaak moet je ontspannen?

Elke dag een moment nemen voor jezelf is belangrijk

Je hoeft niet uren te ontspannen — 10 tot 30 minuten per dag is al goed

Let op je lichaamssignalen: ben je moe, gespannen, snel boos? Dan heb je ontspanning nodig

💡 Tips om beter te ontspannen

Plan ontspanning in je dag, net als eten of slapen

Zet je telefoon op stil als je rust wil

Kies iets wat bij jou past – het hoeft niet stil te zijn, als jij er rustig van wordt

Probeer elke dag een schermvrije pauze

Praat over je stress met iemand die je vertrouwt

Ontspannen:

✍️ Vragen om over na te denken of te bespreken in de klas:

-Wat doe jij als je tot rust wil komen?

-Merk jij verschil als je wél of géén tijd voor jezelf neemt?

-Wat zou jij vaker willen doen om te ontspannen?

Aan de slag: Memory of Kahoot maken?!

Wat : jullie gaan een memory of kahoot maken over het onderwerp leefstijl en vitaliteit.

Tijd: 60  minuten

Hoe: In groepjes van vier en iedereen heeft een eigen taak

Hulp: eigen brein - groepsgenoten - docent - werkblad van de docent 

Uitkomst :jullie hebben een memory of Kahoot gemaakt. Geoefend met samenwerken en de lesstof begrepen. 

Klaar? Geef bij de docent aan dat je klaar bent dan krijg je een reflectieformulier. 

Groepjes:

Groep 1: Adam – Elisa – Latka - Princes

Groep 2: Alperen – Intisar – Lina - Mikiele`- Zoyaan

Groep 3: Anton – Efnen – Mayar – Oliwia - 

Groep 4: Ecrin – Ibrahim – Medinah - Stefano

Nabespreken les

           Lesdoelen

1. Na de les kan ik voorbeelden noemen wat hoort bij een gezonde leefstijl. (R/Onthouden)
2. Na de les kan ik uitleggen waarom iets in mijn leefstijl goed of juist niet goed voor mij is. (I/Begrijpen)
3. Na de les kan ik vertellen wat ik goed doe in mijn leefstijl en wat ik beter kan doen. (T/Analyseren)
4. Na de les kan ik één ding kiezen dat ik wil verbeteren aan mijn leefstijl en zeggen hoe ik dat ga doen. (T/Toepassen)
5. Na de les kan ik samen met mijn groepje praten over mijn leefstijl en wat ik kan verbeteren. (I/T/ Evalueren)

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

Wat vond je van de les?

😒🙁😐🙂😃

Klik op de spinner

Formatief evalueren

Eindslide

Ruimte voor een afsluitend woord.