A1A H4 nwg en H6 bwb

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Vind je nieuwe plaats!

Grammatica zinsdelen

Lesdoel

Ik kan/weet:

- het naamwoordelijk gezegde in een zin vinden.

- de bijwoordelijke bepaling in een zin vinden.

Wat zijn de 6 belangrijkste kww?

Met ons allen hardop!

Koppelwerkwoorden(kww)

Zijn

Worden

A-

Blijven

Blijken

E-

Lijken

Schijnen

Het kww koppelt het onderwerp aan het naamwoordelijk deel. Het zegt wat het onderwerp IS of WORDT.

+ niet veelvoorkomende kww:

- heten

- dunken 

- voorkomen

Naamwoordelijk gezegde (ng)

• zegt iets over wat iemand is (of wordt of blijft).
• bestaat uit één of meer werkwoorden en een naamwoord.
• heeft altijd een koppelwerkwoord (kww) in de zin.

Ng bestaat uit:

Werkwoordelijk deel = kww + eventuele hww 

Naamwoordelijk deel = waaraan het onderwerp gekoppeld wordt (een zn of bn)

Verschil wg en ng:

Werkwoordelijk gezegde zegt wat iemand of iets doet. 

Naamwoordelijk gezegde zegt wat iemand of iets is of wordt . 

Naamwoordelijk gezegde

Andere soorten werkwoorden

1. zelfstandige werkwoorden (zww)  = wg

2. hulpwerkwoorden (hww) = extra werkwoord in de zin

Regel: "Bij twee of meer werkwoorden in de zin is de persoonsvorm ALTIJD een hulpwerkwoord (hww)."

Werkwoordelijk deel van het naamwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk deel (ww.deel) bevat alle werkwoorden uit de zin. 

Het belangrijkste werkwoord is 

een koppelwerkwoord (kww). 

De stappen

1. Stel vast of er een koppelwerkwoord in de zin staat.

2. Stel vast of het onderwerp iets doet of iets is of wordt.

3. Als het onderwerp iets is/wordt, stel je de vraag: Wat + persoonsvorm + onderwerp + overige werkwoorden? Het antwoord op die vraag is het naamwoordelijk deel.

4. Noteer het naamwoordelijk gezegde: pv + [nw.deel] + overige werkwoorden. Zet het naamwoordelijk deel tussen vierkante haken.

Voorbeelden

1. Peter / gaat / naar Groningen. (WG)

• gaat = zww 

2. Peter / is / naar Groningen / gegaan. (WG)

• is = hww,  gegaan = zww 

3. Peter / is / sportief. (NG)

• is = kww 

4. Peter / is / gelukkig / gebleven. (NG)

• is=hww, gebleven=kww 

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp!

Opdracht 

Maken H4 opdracht 1

Als je klaar bent, ga je verder met het huiswerk:

H4 opdr. 2 en 3

(dit is ook voorbereiding op de so van 11 maart a.s.)

De antwoorden van deze opdrachten kan je in Teams vinden.

Bijwoordelijke bepaling

Zinsdelen benoemen

1. Persoonsvorm (werkwoord / kan van tijd/getal veranderen)
2. Onderwerp (wie + pv?  of wat + pv?)
   
3. Werkwoordelijk gezegde (alle werkwoorden in de zin)
4. Lijdend voorwerp (wie + alle benoemde zinsdelen? of wat + alle eerder benoemde zinsdelen?)
5. Meewerkend voorwerp (aan wie + alle benoemde zinsdelen? of voor wie + alle benoemde zinsdelen?)
6. Bijwoordelijke bepaling (alle overgebleven zinsdelen)
   

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op de vragen: 

'waar?', 'wanneer?', 'waardoor?', 'waarom?', 'waarmee?', 'hoe?'.

En ook woorden als; niet, wel, zeker, mogelijk, gelukkig en helaas zijn een bwb.

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Benoem eerst de pv, ow, wg, lv en mv.

Je benoemt pas als laatste de bijwoordelijke bepalingen!

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. 

Alles wat je overhoudt na het benoemen van de zinsdelen, noem je bwb.

Huiswerk

H6 grammatica zinsdelen

maken opdracht 1 en 2

(dit is ook voorbereiding van de so van vrijdag)

Sommige leerlingen zijn daarom boos.

1. Naamwoordelijk gezegde
2. Werkwoordelijk gezegde

Mijn zus is vervelend.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Hij gaat naar huis.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn vriend was gisteren ineens ziek geworden.

1. Werkwoordelijk gezegde
2. Naamwoordelijk gezegde

Vind in de zin het kww.

Paul is kampioen geworden.

1. is
2. geworden
3. staat er niet in

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord.

1. juist
2. onjuist

Over een maand | ga | ik | op vakantie.

Hoe noem je het zinsdeel 'Over een maand'?

1. Lijdend voorwerp
2. Onderwerp
3. Bijvoeglijke bepaling
4. Bijwoordelijke bepaling

Wat is de bijwoordelijke bepaling (bwb)?

Vandaag hebben we het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling behandeld.

1. Vandaag
2. we
3. het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling
4. hebben behandeld

Wat is de bijwoordelijke bepaling (bwb)?

Ik ga deze lieve kinderen een ballon geven.

1. Ik
2. deze lieve kinderen
3. een ballon
4. geen bijwoordelijke bepaling

Waarom wil mijn oma altijd een zoen hebben?
waarom=

1. Persoonsvorm
2. Onderwerp
3. Lijdend voorwerp
4. Bijwoordelijke bepaling

Ik kan nu het naamwoordelijk gezegde in zinnen vinden.

1. Ja, dat lukt me prima.
2. Ik vind het nog wel lastig, dus ik moet nog meer oefenen.
3. Nee, ik snap het echt nog niet.

Hoe vind je zelf dat je gewerkt hebt?

1. :)
2. :|
3. :(