12.1 Voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welkom!

Waar kan je alles vinden?

• Magister: planning toetsen, practica en verslagen (alles voor een cijfer)
• It's Learning: PTA, planner, correctiemodel, extra uitlegvideo's etc.
• Lesson Up: lessen (code = FGZAD)
• BvJ online: studiemateriaal, uitlegvideo's, oefentoetsen, extra opdrachten
• biologiepagina.nl: ook extra uitleg en oefenen
• Bovenbouw: boekje samengevat en examenblad.nl

Wat moet je meenemen naar de les?

• Boek (A), aantekeningenschrift, BiNaS!!!
• Etui, geodriehoek, normale rekenmachine
• Laptop, lader, koptelefoon/oortjes
• Agenda

-> Het examen is op papier, dus wij werken ook op papier (1 schrift voor biologie, niet allerlei vakken door elkaar AUB!!)

Wat verwachten jullie van mij als docent?

Wat verwachten jullie van mij als docent?

• Wees op tijd (in de les en bij practica en toetsen)
• Neem de benodigde spullen mee
• Doe je best! (actief mee doen in de les, huiswerk goed bijhouden)
• Snap je iets niet? Vraag het dan! 
• Ben je afwezig geweest? Wees zelf actief in het zoeken naar een oplossing voor gemist werk
• Ben ik iets vergeten? Zeg het!

Opdracht:

Verken de verschillende websites en controleer of je overal bent toegevoegd en of je overal bij kunt -> lukt iets niet: geef het dan aan mij door!

• Magister
• It's Learning
• Lesson Up: lessen (code = FGZAD)
• BvJ online (klassencode = 888612)
• biologiepagina.nl
• Examenblad.nl

Klaar? Blader eens door hoofdstuk 1 heen.

Thema 12 Vertering

12.1 Voedingsstoffen

Leerdoelen

• Je kunt de kenmerken en functies noemen van zes groepen voedingsstoffen en van voedingsvezel. 

Voedingsmiddel: 

Alles wat je eet of drinkt als heterotroof organisme 

Voedingsstof: 

De stoffen in een voedingsmiddel

Er zijn 6 groepen voedingsstoffen. 

Hoeveel kun je er opnoemen?

Koolhydraten

Bouwstof (desoxyribose in DNA en ribose in ATP) en (reserve)brandstof

 

• Monosachariden: Binas tabel 67F1
  

Polymerisatie

• Disachariden: Binas tabel 67F2
• Polysachariden: Binas tabel 67F3

Eiwitten

Enzymen, bouwstoffen, transport, structuur, celcommunicatie, chemische reacties, bloedstolling, immuniteit, etc.

• Planten: glucose + NO3-/SO42- + ATP -> aminozuur
• 20 aminozuren: Binas tabel 67H1
• Essentiële/niet essentiële aminozuren (transaminering)
• Dipeptiden
• Polypeptiden
• Dissimilatie = ammoniak -> ureum & pyrodruivenzuur
• Ruimtelijke structuur: Binas tabel 67H2

Vetten

Bouwstof membranen en brandstof

• Glycerol + 3 vetzuren: Binas tabel 67G1
• Verzadigd (vet)/onverzadigd (olie): Binas tabel 67G2
• Fosfolipiden in celmembranen: Binas tabel 67G3
• Vitamine A, D, E, K oplosbaar in vet
• Cholesterol: celmembranen, productie hormonen/gal/vitamine D
• Essentiële onverzadigde vetzuur = linolzuur

Voedingsvezel

Geen verteringsstof: worden niet verteerd door enzymen van de mens (koolhydraten)

Komen uit celwanden van plantaardige voedingsmiddelen

• Cellulose
• Pectine

Bevorderen darmwerking en stoelgang.

Verzadigd gevoel.

Huiswerk 12.1 deel 1

Bestudeer blz. 10 t/m 14.

Maken + nakijken opdr. 1 t/m 6.

Leerdoelen

• Je kunt de kenmerken en functies noemen van zes groepen voedingsstoffen en van voedingsvezel. 

Water

• Bouwstof, oplosmiddel en transportmiddel
• Bepaalt osmotische waarde van vloeistoffen in het lichaam
• Regeling lichaamstemperatuur
• BALANS

Mineralen

Anorganische stoffen

Calcium (bot, bloedstolling), fosfor (bot, tand), kalium & natrium (zenuwcellen, hart)

Spoorelementen: chroom (insuline), fluor (tandglazuur), jodium (schildklierhormoon), ijzer (hemoglobine)

Vitaminen

• Organische stoffen
• Essentieel: A, B, C, D
• Voedsel: provitamine D -> lichaam: vit D
• Bacteriën dikke darm: vit K
• Gebreksziekten
• B11 (foliumzuur)

Binas tabel 82A

Energierijke stoffen

Koolhydraten en vetten

Dissimilatie (verbranding)

• Bewegen
• Lichaamstemperatuur op peil houden
• Groei
• Ontwikkeling
• Herstel

Bouwstoffen

Eiwitten, mineralen, vetten en water

Bouwstoffen zijn nodig voor groei en onderhoud lichaam

• Voortgezette assimilatie (vorming organische moleculen)
• Aanmaken nieuwe cellen
• Cellen vervangen
• Cellen repareren
• Aanvullen water

Beschermende stoffen

Vitaminen en mineralen

Beschermende stoffen zijn ervoor nodig om processen in het lichaam goed te laten verlopen (groente en fruit).

ADH: aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.

Gebreksziekte: ontstaat door langdurig gebrek aan bepaalde vitaminen of mineralen.

Huiswerk 12.1 deel 2

Bestudeer blz. 14 t/m 19.

Maken + nakijken opdr. 7 t/m 14.