les 4 Rechtsstaat

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

§2.4. Onafhankelijke rechtspraak?

Lesopbouw

1. Actualiteit
2. Lesdoelen
3. Toelichting §4
4.  Afsluiting

1. Actualiteit

Nicky Verstappen.                      . 

Het vonnis van 12,5 jaar is redelijk, gezien de omstandigheden

1. Ja, vind ik wel
2. Nee, vind ik niet

2. Lesdoelen §2.4.

1. Wettelijke procedures van de rechtspraak en het OM
2. Onafhankelijke en openbare rechtspraak
3. Effect van media op de rechtspraakl

3 rechtsgebieden

Civiel recht 

Altijd tussen 2 burgers (of rechtspersonen) 

Bestuursrecht  / Strafrecht 

Altijd tussen een burger (of rechtspersoon) en de staat

Alles rondom het recht is omschreven in wetboeken, ook wat de maximumstraf is voor misdrijven. 

Waartoe zouden we mensen willen straffen?

Waarom straffen rechters?

• Zorgen dat iemand zijn criminele gedrag afleert en niet nog een keer hetzelfde gaat doen. = Preventie (resocialisatie/TBS)
• Zorgen dat andere mensen zien dat je flink wordt gestraft als je iets fout doet. = Repressie
• Zorgen dat mensen niet zelf iemand gaan straffen = Eigenrichting
• Zorgen dat iemand niet meer op vrije voeten loopt om te zorgen dat anderen geen gevaar meer lopen. = Veiligheid
• Wraak = Vergelding/genoegdoening

Tip: Kijken in de Ziel

De officier van justitie

De OvJ beslist op basis van het proces-verbaal wat er met de verdachte gaat gebeuren. Na de dagvaarding zijn er drie mogelijkheden:

1. Seponeren
2. Schikking treffen
3. Vervolgen

Klik op de iconen om de uitleg te openen.

Seponeren houdt in dat de verdachte niet voor de rechter hoeft te komen en er geen straf volgt. De OvJ stopt dus met de strafzaak.

Een schikking is een boete of taakstraf die de OvJ kan opleggen. Wanneer de verdachte deze betaalt, hoeft hij niet voor de rechter te verschijnen.

De OvJ wil dat de verdachte gestraft wordt en brengt deze voor de rechter. Dit noemen we vervolging.

Wat gebeurt er na een misdrijf? 

(Overtreding?)

1. Verdachte ontvangt dagvaarding van OM (OM kan zelf geen vrijheidsstraf opleggen)
2. De politie: zoekt sporen, hoort getuigen, arresteert (houdt aan) verdachten en legt alles vast in een proces-verbaal onder toezicht van het OM.
3. De officier van justitie vervolgt (klaagt aan) als deze denkt dat de verdachte mogelijk schuldig is/ er voldoende bewijsmateriaal  is.
4. De rechter bepaalt schuld en straf.

Verloop rechtszaak

1. De opening
2. De aanklacht en tenlastelegging.
3. Verhoor verdachte (en soms anderen, bijvoorbeeld getuigen of deskundigen)
4. Het requisitoir  
5. Het pleidooi 
6. Repliek en dupliek
7. Het laatste woord (voor de verdachte).
8. De uitspraak en het vonnis.

Dagvaarding

Een officiële brief waarin staat waarom, wanneer en waar een verdachte voor de rechter moet verschijnen.

Komt de verdachte niet op de rechtszitting, dan kan hij alsnog worden veroordeeld. Dat noemen we bij verstek veroordelen. 

Requisitoir

Dit is een toespraak waarin de OvJ alle bewijzen op een rijtje zet en verteld welke straf er volgens hem gegeven moet worden. Dat laatste noemen we de strafeis.

Pleidooi

Dit is de toespraak van de advocaat waarin hij verteld dat je onschuldig bent of dat je er niet zo veel aan kon doen. Meestal vraagt de advocaat om vrijspraak of om een lichtere straf.

01:55

"Zo werkt het systeem", zegt deze rechter. Wat vind jij van het systeem?

Hoe zorgen we dat rechters in NL onafhankelijk en onpartijdig zijn?

rechten van een
verdachte

Rechten van een verdachte

Het recht om te weten waarvan je verdacht wordt

Zwijgrecht

Het recht op een advocaat 

Recht op een eerlijk proces

Beperkte periode vasthouden

Onschuldpresumptie

Trial by Media?? 

De volgende 4 vragen moeten rechters voor zichzelf beantwoorden: 

1. Is het ten laste gelegde feit (geheel) bewezen?

2. Levert het bewezen feit een strafbaar feit op?

3. Is de dader strafbaar?

4. Welke straf moet worden opgelegd?

2. Lesdoelen §2.4.

1. Wettelijke procedures van de rechtspraak en het OM
2. Onafhankelijke en openbare rechtspraak
3. Effect van media op de rechtspraakl