klas 1 H5 en woordenschat

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

22 september

lezen

huiswerk nakijken (woordenschat)

instructie grammatica H5 en H6

grammatica:

regels van een taal

taalkundig ontleden: woordsoorten

redekundig ontleden: zinsdelen

nut van grammatica:

werkwoordspelling

nieuwe taal leren

 woordsoorten

zelfstandig naamwoord (zn)

bepaald en onbepaald lidwoord (blw - olw)

bijvoeglijk naamwoord (bn)

Woordsoorten

Elk woord in een zin kan je benoemen

Grammatica woordsoorten

Woorden -> kun je indelen in woordsoorten.

Voorbeeld: De Efteling is een bekend pretpark.

Vier woordsoorten: de/ een (lidwoord),

Efteling/ pretpark (zelfstandig naamwoord),

is  (werkwoord) en bekend (bijvoeglijk naamwoord).

Zelfstandig naamwoord (zn)

= een woord voor een mens, dier, plant, ding of gevoel.

• Je kunt een zelfstandig naamwoord meestal in het meervoud zetten.
  
• Je kunt er ook vaak een verkleinwoord van maken.
  
• Je kunt er meestal een lidwoord voor zetten.
  
• Ook namen zijn zelfstandige naamwoorden.

Zelfstandig naamwoord (zn)

Twee soorten: concreet of abstract zelfstandig naamwoord.

Concreet = iets tastbaars, wat je aan kunt raken (balletschoen, piano)

Abstract = iets wat je niet kunt aanraken (vrede of twijfel) 

De tijd (uur, minuut etc.) = abstract

De klok = concreet

De liefde = ?

De voetbal = ?

Bepaald en onbepaald lidwoord

Een lidwoord hoort altijd bij een zelfstandig naamwoord!

Er zijn drie lidwoorden: de, het, een.

De en het -> bepaald lidwoord.

een -> onbepaald lidwoord.

Ik loop naar het park.
Het=

1. Een bepaald lidwoord.
2. Een onbepaald lidwoord.
3. Geen lidwoord.

Het waait.

Het =

1. Een lidwoord
2. Geen lidwoord

Ik ga zitten op een bankje.
Een =

1. Een bepaald lidwoord.
2. Een onbepaald lidwoord.
3. Geen lidwoord.

Hij is een van hen.

Een =

1. Geen lidwoord
2. Wel een lidwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Vertelt iets over een zelfstandig naamwoord.

Kan vóór of achter het zelfstandig naamwoord staan.

De stoere filmster.

De filmster is stoer.

Het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Zegt van welke stof iets gemaakt is.

Een gouden horloge.

De papieren tas.

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord eindigt vrijwel altijd op -en.

Woordsoorten

1. lidwoord
2. zelfstandig nw
3. bijvoeglijk nw / 4. st. bijv nw.
4. werkwoord
5. voorzetsel
6. aanwijzend voornaamwoord
7. vragend voornaawoord 

Kies de juiste woordsoort.

Je moet ook nooit cola drinken bij de computer.

1. Zelfstandig naamwoord (zn)
2. Voorzetsel (vz)
3. Bijvoeglijk naamwoord (bn)
4. Lidwoord (lw)

Kies de juiste woordsoort.

Ik fiets nog snel even naar de winkel.

1. Bepaald lidwoord (blw)
2. Onbepaald lidwoord (olw)

Ik zoek de betekenis van het woord straks even op. 

1. Werkwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijke naamwoord
4. Lidwoord

Noteer de/het zelfstandig naamwoord(en) (zn) uit de onderstaande zin?
Ons nieuwe huis is mooi en groot.

Hoeveel zelfstandig naamwoorden (zn) staan er in onderstaande zin?
Jip en Janneke hebben een hond die Takkie heet.

Kies de juiste woordsoort.

Vanochtend heb ik één boterham gegeten.

1. Bepaald lidwoord (blw)
2. Onbepaald lidwoord (olw)
3. Geen lidwoord

Wat is het zelfstandig naamwoord in deze zin?
Ik heb een mooi huis.

1. Ik
2. heb
3. mooi
4. huis

Hoe veel zelfstandige naamwoorden staan er in de zin?
Ons nieuwe huis staat in de stad.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoe veel zelfstandige naamwoorden staan er in de zin?
Eva heeft een kop thee gezet.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Het bleef de hele dag regenen.

'Het' is hier wel/geen bepaald lidwoord

1. Wel
2. Geen

Ik heb een nieuwe auto gekocht

'Een' is hier wel/geen onbepaald lidwoord

1. Wel
2. Geen

Welke zelfstandig naamwoorden zie je in deze zin?

Ik heb de afwas gedaan en het vuilnis buiten gezet.

Welke (stoffelijke) bijvoeglijke naamwoorden zie je in de volgende zin?

De houten bank is oud, deze rode bank is veel nieuwer.

Welke (stoffelijke) bijvoeglijke naamwoorden zie je in de volgende zin?

De geleerde professor is naar de lange bijeenkomst geweest.

Aan de slag

H6 blz. 26

maak opdracht 1,2,3, 4 blz. 27