Samenvatting thema 6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Samenvatting thema 6

Ecologie

Basisstof 1 t/m 6

Algemene tips voor de toets

• Lees de vraag goed, wat willen ze precies weten?
• Staat er een tekst bij? Kijk of het antwoord in de tekst staat beschreven.
• Check het aantal punten, vragen met meer punten bestaan uit meerdere onderdelen.       Bijvoorbeeld: het antwoord (ja/nee/dit is het antwoord) + uitleg (omdat...)
• Schrijf het op alsof de nakijker dom is, leg elk stapje uit, waarom is het zo? Iemand die geen biologie geeft zou het ook moeten kunnen nakijken.
• Zeg wat je beschrijft, dus geen 'ze', 'die' of 'het' maar de naam van wat je verwijst. 
• Schrijf overal iets op van een antwoord, een goeie gok is beter dan niks.
• Kijk nog een keer goed naar 'leren onderzoeken 3' van thema 1 (blz. 51-53 van boek A), wat is een onderzoeksvraag, wat is een hypothese, hoe beschrijf je een stappenplan?

Hoe wordt in de voedselketens koolstof doorgegeven in de koolstofkringloop?

1. als koolstofdioxide
2. alleen als glucose
3. als energierijke stof
4. alleen als eiwitten

Is de hond een zoolganger, een teenganger of een hoefganger?

1. Zoolganger
2. Hoefganger
3. Teenganger

In een voedselpiramide van biomassa is er energieverlies door ....

1. verbranding en voeding
2. fotosynthese en voeding
3. verbranding en onverteerbare stoffen
4. Fotosynthese en onverteerbare stoffen

Wat is een levensgemeenschap?

1. Alle abiotische factoren samen in een bepaald gebied
2. Een groep soortgenoten die onderling voortplanten in een bepaald gebied
3. Alle biotische factoren samen in een bepaald gebied
4. Alle biotische en abiotische factoren in een bepaald gebied

Welke optimumkromme hoort bij zonplanten en welke bij schaduwplanten

1. rood: schaduwplanten, blauw: zonplanten
2. rood: zonplanten, blauw: schaduwplanten

Wat is zijn aanpassingen bij planten om uitdroging te voorkomen?

1. Grote, platte bladeren
2. Kleine, dikke bladeren
3. een klein wortelstelsel
4. een groot wortelstelsel

BS 1 - Voedselketen en -web

Laten producenten zien en de consumenten die deze eten

Eerste schakel altijd een producent, 2e schakel en alles daarna altijd een consument

- Producent: organisme met bladgroenkorrels, meestal plant, maken energierijke stoffen uit energiearme stoffen

- Consument: dieren

Bestaat uit verschillende schakels, consumenten worden ook ingedeeld in ordes, eerste consument is consument 1e orde maar de 2e schakel in de keten

BS 1 - Consumenten

Consumenten 1e orde: de consument die de producent eten

Zijn alleseters of planteneters

Consumenten 2e orde en hoger: de consumenten die andere consumenten eten

Zijn alleseters of vleeseters

Voedselketen

Voedselweb

BS 1 -Voedselkringloop

Voedselkringloop laat een voedselketen/web zien + de afvaleters en reducenten

- Afvaleters: eten dode resten

- Reducenten: breken energierijke stoffen af tot energiearme stoffen

BS 1 - Energiearm en energierijk

Energiearme stoffen zijn stoffen als koolstofdioxide, zuurstof, mineralen en water

Energiearme stoffen bevatten weinig energie

Energierijke stoffen zijn stoffen als koolhydraten, eiwitten en vetten

Energierijke stoffen bevatten veel energie

BS 2 - Piramides 

Piramide van aantallen:

• Geeft aan hoeveel organismen in een schakel zitten
• Niet altijd piramide vorm

Piramide van biomassa:

• Geeft aan hoeveel biomassa er in een schakel zit
• Altijd piramide vorm

Biomassa is het aantal energierijke 

stoffen in een organisme

BS 2- Loop van energie

Bij elke schakel komt er minder energie

Deels doordat energie wordt gebruikt voor verbranding

Deels wordt energie ook door reducenten gebruikt omdat organismen sterven zonder gegeten te worden

BS 3 - Koolstofkringloop

BS 3 - Stikstofkringloop

Uit hoeveel schakels bestaat deze voedselketen?

1. 4
2. 5

Waar in de piramide vindt je de producenten?

1. PQR
2. P
3. S
4. Geen van allen

In het plaatje zie je een ...

1. Voedselweb
2. Voedselketen
3. Producenten
4. Ecosysteem

De stikstofkringloop 

Ammonium

Nitraat

Stikstofgas

Ammoniakgas

wat zijn de energierijke stoffen

1. eiwitten, mineralen, vetten
2. alle hier genoemde stoffen
3. eiwitten, koolhydraten en vetten
4. vitaminen en eiwitten

Het konijn is consument van de ...?

1. 1e orde
2. 1e, 2e en 3e orde
3. 3e en 5e orde
4. 6e orde

BS 4 - Biotische factoren

Biotische factoren zijn de levende en dode invloeden uit de omgeving van een organisme

Biotische factoren zijn bijvoorbeeld:

Soortgenoten, concurrenten, roofdieren, voedsel, nestgelegenheid, ziekteverwekkers

BS 4 - Abiotische factoren

Abiotische factoren zijn de levenloze invloeden uit de omgeving van een organisme

Abiotische factoren zijn bijvoorbeeld:

Licht, regen, lucht, wind, temperatuur, bodem, water, energiearme stoffen

BS 4 - Niveaus van de ecologie

Individu: één organisme

Populatie: een groep organismen van een soort in een bepaald gebied die onderling voortplanten

Levensgemeenschap: alle organismen in een bepaald gebied

Ecosysteem: alle biotische en abiotische factoren in een bepaald gebied 

BS 4 - Populatiegrootte

De populatiegrootte wordt beïnvloedt door biotische en abiotische factoren

Bijvoorbeeld: zijn er veel vossen (of weinig andere prooien) wordt de populatie konijnen kleiner of zijn er weinig konijnen maar is er veel voedsel wordt de populatie konijnen groter

De populatiegrootte schommelt rond een evenwichtswaarde door de jaren heen, dan is er biologisch evenwicht

BS 4 -Optimumkromme

Laat zien binnen welke waardes een organisme kan overleven

Minimum: minimale waarde

Optimum: de waarde met de grootste overlevingskans

Maximum: de uiterste waarde

BS 5 - Aanpassingen bij dieren

Schutkleuren: een dier heeft kleuren van de omgeving wat hem moeilijker te zien maakt

Zoolgangers: hebben platte voeten waarmee ze op een zachte ondergrond kunnen leven, bijvoorbeeld mensen, beren, olifanten

Teengangers: lopen op het voorste gedeelte van hun voet waarmee ze snel zijn op een harde ondergrond, bijvoorbeeld honden, vossen, leeuwen

Hoefgangers: lopen op hun "tenen" (hoeven) waarmee ze snel zijn op een harde ondergrond, bijvoorbeeld paarden, herten, zebra's

Dieren in een koude omgeving: kleine oren, dikke vacht, veel vet, winterslaap/rust

Dieren in een warme omgeving: grote oren, dunne vacht, nachtactief

BS 6 - Planten in een droge omgeving

Weinig en diepe huidmondjes: zorgen ervoor dat water de plant moeilijker verliest

Een dik waslaagje: de waslaag houdt vocht binnen en beschermt de plant tegen licht

Bladeren met een klein oppervlak: minder plek om water te verliezen en warmte op te nemen

Behaarde stengels en bladeren: zorgen dat waterdamp minder snel verdwijnt

Vocht in de bladeren of stengel opslaan: de plant heeft nog steeds water ook als het weinig regent

BS 6 - Planten in een vochtige omgeving

Grote bladeren met veel huidmondjes: zo raken ze makkelijk vocht kwijt

Huidmondjes aan de bovenkant v.h. blad bij waterplanten zoals lelies

Luchtkanalen: kunnen lucht brengen bij de delen die onder water staan

Geen huidmondjes bij planten die helemaal onder water leven

BS 6 - Planten bij weinig licht

Zonplanten: hebben veel licht nodig, groeien slecht in de schaduw

Schaduwplanten: hebben weinig licht nodig, groeien slecht in het licht

Klimplanten: gebruiken andere planten om naar boven te klimmen

Wat is een populatie?

1. Een ecosysteem.
2. Alle levende organismen in een gebied.
3. Een enkeling van een soort.
4. Een groep individuen van dezelfde soort.

Aanpassing aan een biotische factor

Aanpassing aan een abiotische factor

Dikke vacht

Dunne vacht

Snavel voor soort voedsel

Gifstoffen zodat de plant niet wordt opgegeten

Zwemvoeten 

Aanpassing aan weinig licht

Een plant heeft stekels in plaats van bladeren, waar is dit een aanpassing voor?

1. Weinig water
2. Veel water
3. Weinig mineralen
4. Veel voedsel

Water

+

+

-->

Fotosynthese:

+

.........

........

.........

..........

........

Wat is de functie van huidmondjes?

1. Water en mineralen vervoeren
2. Fotosynthese
3. Stoffen uitwisselen met de lucht
4. Glucose omzetten in andere stoffen

Hoe goed gevoel heb je op dit moment voor de toets?

Een heel goed gevoel!

Best een goed gevoel

Geen goed maar ook geen slecht gevoel

Best een slecht gevoel

Een heel slecht gevoel

Dat was de instructie

Stel vragen als je iets niet begrijpt!

Succes verder met leren!

Maak de test jezelf online of ga aan de slag met de examenopgaven in je boek

Extra uitleg

Videos van biologie met Joost

Extra oefenen

Examenopgaven van Ecologie

Extra uitleg en oefenopdrachten voor ecologie

biologiepagina.nl

biologiepagina.nl