§6.1 Sporen uit de ijstijd deel 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 6: 

Landschap in je eigen

omgeving

§6.1 Sporen uit de ijstijd deel 2

Lesdoelen van deze les

1. Wat is er ontstaan tijdens de voorlaatste ijstijd?
2. Leg uit hoe keileem ontstaan
3. In welke fase van de Saale-ijstijd zijn stuwwallen ontstaan?
4. Leg uit hoe stuwwallen zijn ontstaan.
5. Leg uit waardoor het dekzand- en löss landschap ontstaat.

Afzettingen tijdens het Pleistoceen

• Zand en grind (fluviatiel)

• Keileem (glaciaal)

• Stuwwallen (glaciaal 

• Dekzand en löss (eolisch)

Ontstaan van Keileem

Saale-ijstijd fase 1 (voorlaatste ijstijd)

Oprukkend landijs vanuit Scandinavië nam onderweg zand, klei en stenen mee. Onder het gewicht van het ijs werd het verpulverd en vermengd met zand en grind van de rivieren. Dit nieuwe materiaal heet keileem. 

Keileemkoppen

Het keileem werd soms door het ijs opgeduwd tot heuvel. 

Ontstaan van Stuwwallen

Saale-ijstijd fase 2 (voorlaatste ijstijd): Verder oprukkend landijs.

Het ijs was niet in een rechte lijn, maar met 'ijstongen'. 

De tongen duwden rivierzand en -grind opzij en maakte er heuvels van. 

Je ziet ze tegenwoordig nog!

Tongbekken (dal)

Stuwwal (heuvel)

Stuwwallen

Stuwwal (heuvel)

Ijstong

Wanneer de ijstong weggesmolten is, blijft er een tongbekken(dal) achter

Stuwwal landschap

Weichselien-ijstijd was een Nederland poolwoestijn  

• Tijdens de Weichselien-ijstijd (laatste ijstijd) bereikte het landijs NL niet.
• Poolwoestijn
• Harde wind
• Geen water in de Noordzee. Het water zat in het landijs.
• Dekzand- en löss landschap is ontstaan door de wind het zand en löss meenamen.
• Löss landschap in Zuid-Limburg
• Dekzand landschap Het oosten van NL

De rest van Nederland was poolwoestijn met zand. De wind verplaatste het zand over verschillende gebieden. Hierdoor kwam Orvelte ook onder een dikke laag zand te liggen. Dit is wat we nog steeds terug vinden in Orvelte. 

Dekzand/Löss landschap

Lesdoelcheck

1. Wat is er ontstaan tijdens de voorlaatste ijstijd?
2. Leg uit hoe keileem ontstaan
3. In welke fase van de Saale-ijstijd zijn stuwwallen ontstaan?
4. Leg uit hoe stuwwallen zijn ontstaan.
5. Leg uit waardoor het dekzand- en löss landschap ontstaat.