H7 en H8

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Welkom

Wat gaan we doen vandaag?

• Herhalen
• Uitleg straling
• Voorbereiden voor de toets
• Afsluiten

Herhalen

In de volgende dia's wordt de stof die je tot nu toe gehad hebt even herhaald. Lees het goed door en vraag als je iets niet snapt om hulp.

Materiaal:

Stof die je gebruikt om een 

voorwerp of product te maken.

7.1 Materialen toepassen

7.1 Materialen toepassen

• Kleur
  
• Gewicht
  
• Hardheid
  
• Brandbaarheid
  
• Fase (vloeibaar, vast of gas)
  
• Elektrische weerstand

Materiaaleigenschappen

7.1 Materialen toepassen

Verspanen:

enkele voorbeelden van verspanen zijn:

> zagen

> beitelen

> vijlen

> frezen

7.2 Van grondstof naar eindproduct

Grondstof:

Hout

       Halffabricaat:

          planken

Eindproduct:

kast

7.3 Afval scheiden

• Papier
• Glas
  
• Metalen
  
• Groen Fruit Tuin afval (GFT)
• Elektrische apparaten
• plastic (PMD)
  
• textiel
  
• klein chemisch afval (KCA)
  
• rest afval

7.3 Afvalverwerking

1. hergebruiken
   
2. recyclen
   
3. composteren
   
4. verbranden
   
5. storten

7.4 Dichtheid

Bij dichtheid kijk je hoe zwaar een materiaal is. Daarvoor moet je wel eerlijk vergelijken en de materialen even groot maken. Daarom kijken we hoe groot 1 cm³ is.

Grootheid is dichtheid

Eenheid is g/cm3

7.4 Dichtheid

De dichtheid van een stof moet jij kunnen berekenen. Daarvoor gebruiken we de formule op de volgende dia.

7.4 Dichtheid

ρ

m

V

= dichtheid

= massa

= volume

(g)

(cm​3​​)

(​cm​3​​​​g​​)

7.4 Drijven, zinken, zweven

• Stoffen met een kleinere dichtheid drijven
  
• Stoffen met een grotere dichtheid zinken
  
• Stoffen met gelijke dichtheid zweven
  

De dichtheid van de badeend is ...... dan/als de dichtheid van water

1. Groter
2. Kleiner
3. Gelijk
4. Geen idee

Hoe bepaal je de dichtheid
van een stof?
dichtheid =

1. massa x volume
2. volume x massa
3. massa : volume
4. volume : massa

Bereken de dichtheid van een materiaal met een massa van 20 g en een volume van 10 cm3.

Wat weet jij over radioactieve straling?

Voordat we gaan kijken naar radioactieve straling moeten we iets weten over hoe stoffen zijn opgebouwd.

8.1 Opbouw van stoffen

Stoffen bestaan uit moleculen, moleculen bestaan uit atomen. 

Water => water moleculen => waterstof en zuurstof atomen

8.1 Opbouw van stoffen

Maar die atomen zijn ook weer uit kleinere deeltjes opgebouwd

8.1 Atoombouw

Een atoom bestaat uit:

- elektronen

- protonen (kern)

- neutronen (kern)

Periodiek systeem

8.1 Atoombouw

De deeltjes in een atoom zijn elektrisch geladen:

De kern bestaat uit:

- Protonen: positieve lading

- Neutronen: neutrale lading

Daar omheen vliegen:

- Elektronen: negatieve lading

Protonen zijn bouwsteentjes van een atoom. Waar zitten ze? En wat is de lading van een proton?

1. In de kern, negatieve lading
2. in de kern, positieve lading
3. in de wolk, negatieve lading
4. in de kern, geen lading

Alcohol

De stof alcohol

Een alcohol molecuul

Zuurstof atoom

Koolstof atoom

Waterstof atoom

Isotopen

Isotopen zijn atomen van dezelfde stof, maar met een andere massa. 

Ze bevatten meer of minder neutronen.

Isotopen

Wat is een molecuul?

1. Een kleine cel
2. Het zelfde als een atoom
3. Een groep moleculen die samen een organisme vormen
4. De kleinste deeltjes van een stof die de eigenschappen van die stof heeft

Hoe worden moleculen gevormd?

1. Door stoffen te mengen
2. Door het combineren van atomen
3. Door moleculen te splitsen
4. Door het splitsen van atomen

Wat is de lading van een proton?

1. onbekend
2. negatief
3. neutraal
4. positief

Welke deeltjes zitten er in de kern van een atoom?

1. protonen, neutronen, elektronen
2. protonen, neutronen
3. neutronen, elektronen
4. protonen, elektronen

Zijn er in een atoom altijd evenveel elektronen als protonen?

1. ja
2. nee

Radioactiviteit van atomen

Het laatste stukje!

De volgende dia's gaan over het laatste stukje van dit hoofdstuk. In de dia's wordt uitgelegd wat een radioactieve stof is, wat de activiteit van een radioactieve stof is, wat de halveringstijd van een radioactieve stof is en welke soorten radioactieve straling er zijn.

Ook nu, vraag om hulp als je iets niet snapt.

8.2 Stabiele kernen en instabiele kernen

Sommige kernen van atomen zijn instabiel, ze vallen makkelijk uit elkaar.

Over het algemeen geldt. Hoe groter het atoom, hoe instabieler de kern.

Het uit elkaar vallen van een kern heet radioactief verval.

Bij het uit elkaar vallen van de kern komt ioniserende straling vrij.

Ioniserende straling kan moleculen kapot maken.

8.2 Activiteit

De activiteit van een radioactieve stof meet je met een geigerteller.

De activiteit (hoeveel atomen per seconde vervallen) meet je in becquerel (Bq).

Wat is radioactiviteit?

1. Het proces waarbij een atoomkern vervalt en straling uitzendt
2. De eigenschap van een atoomkern om straling op te nemen
3. Het proces waarbij een atoomkern samensmelt met een andere atoomkern
4. De eigenschap van een atoomkern om stabiel te zijn

Radioactiviteit met je met een

1. becquerel meter
2. radio activiteit meter
3. geigerteller

De radioactiviteit van een stof (Becquerel) geeft aan

1. hoeveel straling je ontvangt
2. hoeveel atoomkernen er vervallen per seconde

Waarom is ioniserende straling schadelijk?

8.2 Halveringstijd of halfwaardetijd

De halveringstijd geeft aan hoe lang het duurt voor de helft van de stof is vervallen.

De halveringstijd verschilt per stof:

8.2 Halveringstijd of halfwaardetijd

Stel je hebt 100 g van de stof ijzer-59.

De halveringstijd van deze stof is 45 dagen.

Na 45 dagen is 50 g van de stof vervallen en heb je nog 50 g radioactieve stof over. 

Wachten we nog 45 dagen, dus in totaal 90 dagen, dan is weer de helft van die 50 g vervallen. Dus is er nog 25 g over.

Na 90 + 45 dagen zit je dan op 12,5 g.

En ga zo maar door

Na iedere halveringstijd is de hoeveelheid stof dus gehalveerd.

8.2 Halveringstijd of halfwaardetijd

Een veel gemaakte fout is dat mensen denken dat de stof na twee halveringstijden helemaal weg is, maar dat is dus niet zo!

De halveringstijd van deze stof is ...

1. 5 uur
2. 10 uur
3. 20 uur
4. 60 uur

Na twee halveringstijden is alle radioactieve stof verdwenen.

1. waar
2. niet waar

IJzer-55 heeft een halfwaardetijd van 3 dagen. Hoeveel radioactiviteit is er na 6 dagen nog?

1. De helft
2. Een kwart
3. Een achtste
4. Niet meer

Wat is de halveringstijd van deze stof?

1. 10 jaar
2. 14 jaar
3. 20 jaar
4. 27 jaar

Hoeveel procent is er na 3 halveringstijden over?

8.3 Verschillende soorten radioactieve straling 

Er zijn 3 verschillende soorten straling. In het plaatje hiernaast zie je de drie soorten straling. 

Bij iedere soort straling zie je hoe snel de straling wordt tegengehouden. Het doordringend vermogen van alfa straling is klein, de straling komt niet zo ver. Het doordringend vermogen van gammastraling is groot.

Het doordringend vermogen geeft aan

1. hoe makkelijk een straling ergens doorheen kan
2. hoeveel straling er is
3. wat straling is
4. hoelang het duurt om straling te verminderen

Het doordringend vermogen verschilt per soort straling.

In welke regel staat de straling in de goede volgorde van een klein naar een groot doordringend vermogen?

1. bèta-gamma-alfa
2. gamma-bèta-alfa
3. alfa-bèta-gamma
4. gamma-alfa-bèta

Welke straling word gestopt door papier?

1. Bètastraling
2. Gammastraling
3. Alfastraling
4. Epsilonstraling