Energietransitie 3.2. Op weg naar duurzame energiebronnen.

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welk thema verdient volgens jou meer aandacht bij Aardrijkskunde?

Wereldeconomie/ globalisering

Weer en klimaat

Conflicten

Water

Bevolking en ruimte

Arm en rijk

Grenzen en identiteit

Bronnen van energie

Duurzaamheid

Landschappen

Wat gaan we doen in deze les?

* Herhaling introductie en paragraaf 3.1.

* Bespreken paragraaf 3.2: Op weg naar duurzame energie.

* De les stof verwerken in lessonup zelf door verschillende vragen te beantwoorden.

Terugblik op 3.1

• We weten dat de aarde aan het opwarmen is.
  
• Broeikasgassen warmen de aarde op
  
• Opwarming zet door als we nu gelijk stoppen met uitstoot
  
• We hebben te maken met versterkt broeikaseffect
  

Wat is het verschil?

• Bij natuurlijk broeikaseffect komen waterdamp en CO2 van nature in de atmosfeer voor. Zo kan warmte van de zon worden vastgehouden.
• Van een versterkt broeikaseffect is sprake, omdat de mensen sinds de industriële revolutie er toe hebben bijgedragen dat de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer is gestegen.
  

Hoe weet men dat de hoeveelheid CO2 op aarde is toegenomen?

Meten is weten!!

• Meetstation op Hawaii
  
• Luchtbelletjes in ijs onderzoeken
  

Milieuverandering?

Door de industrial revolutie kwamen er meer machines, dus hebben ze meer energie nodig.

Waar komt die energie vandaan?

uit het verbranden van schadelijke brandstoffen

Gevolgen?

• Stijging van de zeespiegel
  
• Extremer weer
  
• Daling van landbouwopbrengsten 
  
• Klimaatmigranten
  

Hoe werkt het broeikaseffect precies?
Zet het in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

6

De aarde heeft een broeikas-effect. 

Daardoor heeft de aarde een aangename temperatuur.

Mensen zorgen voor veel uitstoot.

Er komt meer CO2 in de lucht.

De aarde houdt te veel warmte vast.

Het broeikaseffect wordt versterkt.

natuurlijk broeikaseffect

Versterkt broeikaseffect

Koolstofdioxide door afbraak organisch materiaal

Methaan uit moerassen en permafrost

Vul in: Als er geen natuurlijk/versterkt - broeikaseffect zou bestaan dan zou de aarde te koud/warm worden.

1. Versterkte Koud
2. Versterkt Warm
3. Natuurlijk Koud
4. Natuurlijk Warm

Energietransitie

Paragraaf 3.2. Op weg naar duurzame energiebronnen.

Terugblik

Welke fossiele brandstoffen ken je?

Wat zijn de twee belangrijkste nadelen van fossiele brandstoffen?

1. Ze zijn moeilijk te vinden
2. Ze raken een keer op
3. Het is erg vervuilend
4. Het levert weinig stroom op

Dus wanneer spreekt men van conventionele olie en gas?

• Aardolie en aardgas worden op een ouderwetse wijze gewonnen (als men zonder moeilijke en dure technieken uit de grond haalt)
  

Het verschil tussen reservoirgesteente en moedergesteente

• Reservoirgesteente is een type gesteente dat olie en gas vasthoudt en doorlaatbaar is.
  
• Opslagplaats voor olie en gas
  
• Reservoirgesteente is meestal gelegen boven het moedergesteente
  
• Moedergesteente is het gesteente waarin de olie en gas oorspronkelijk zijn ontstaan en gevormd door jaren heen
• Moedergesteente fungeert als de bron van koolwaterstoffen, maar meestal niet doorlaatbaar genoeg om ze makkelijk te laten migreren naar reservoirgesteente.

Kernenergie is een traditionele vorm van energie

• Met 1 kilogram uranium kan men vijfduizend huishoudens een jaar lang mee.
  
• Als radioactiviteit vrijkomt kan het dodelijk zijn.
  

Noteer een nadeel van kernenergie.

Noteer een voordeel van kernenergie.

De energieverbruik/pp en de CO2 voetafdruk/pp enorm toegenomen....

• Groeiende wereldbevolking (8.1 miljard mensen)
  
• Toenemende welvaart
  
• Toenemende mobiliteit (meer auto's)
• Nog afhankelijk van fossiele brandstoffen

3.2

Waardoor is de CO2-voetafdruk de laatste tientallen jaren toegenomen?

Andere voorbeelden

Klimaat akkoord 

• In 2015 besloten 196 landen op de klimaatconferentie mondiale opwarming te beperken tot ruim onder 2 graden ten opzichte van het pre-industriële niveau
  
• 2/3 van de nieuwe opwekcapaciteit was in 2016 al duurzaam mede dankzij China
  
• Ondanks alle goede stappen is de CO2 uitstoot in 2017 wereldwijd weer toegenomen.
  

We zijn aan het einde gekomen

• Wat is het verschil tussen conventionele en niet-conventionele fossiele brandstoffen?
  
• Wat is Fracking?
  
• Wat is de belangstelling van energietransitie?
  
• Hoe kunnen de klimaatverandering tegengaan?