Diabetes mellitus

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

MA 2

Week 1

Thema: Zorgvrager in de thuissituatie 

Wat komt er aan bod?

Week 1: Diabetes (vandaag)

Week 2: Oog en oor aandoeningen

Week 3: hypo en hyperthyroïdie

Week 4: Het gebruik van domotica en e-health (oefenopdracht)

Week 5: Risico signalering

Week 6: afsluiten met een poster presentatie. 

Morgen doornemen met Mary

Vandaag

Opfrissen eilandjes van Langerhans.

Theorie Diabetes mellitus.

Samen oefenen.

Korte pauze.

Kahoot.

Afsluitende vragen.

Blik op volgende week.

Leerdoelen

1. Je benoemt het verschil tussen Diabetes Mellitus type I en type II.

2. Je legt uit wat een hyperglycemie inhoudt en verklaart hoe dit ontstaat.

3. Je legt uit wat een hypoglykemie inhoudt  en verklaart hoe dit ontstaat.

4. Je benoemt mogelijke complicaties van Diabetes mellitus op lange termijn.

Voorkennis activeren. Wat weten jullie al van dit onderwerp? 

Wat weet jij al van diabetes mellitus? Schrijf zoveel mogelijk op in 2 minuten!

Bij welk orgaan zit het probleem met diabetes mellitus?

1. Milt
2. Lever
3. Alvleesklier

Welk type diabetes is insulineafhankelijk?

1. Type 1
2. Type 2

Wie kent iemand met diabetes of heeft iemand met diabetes verpleegd?

Steek je hand op als je met JA kunt beantwoorden

De eilandjes van langerhans.

Hoe zat dat ook alweer.

Opfrissen 

Regulatie van de bloedsuikerspiegel zit in de alvleesklier --> Eilandjes van Langerhans.

Begrijp je de fysiologie, dan kun je kijken naar het ziektebeeld.

Filmpje.

Let op! Daarna komt de sleepvraag.

Homeostase. Hormoon somatostatine

insuline

glucagon

stimuleert cellen om meer glucose op te nemen

bloedsuikerspiegel stijgt

bloedsuikerspiegel daalt

hoge glucoseconcentratie

lage glucoseconcentratie

Bij een gezond persoon

Normale bloedsuiker :

Tussen 4-8 mmol/L

Abnormaal:

Nuchter: > 7 mmol

Niet nuchtere glucose > 11 mmol

Definitie en oorzaken van diabetes mellitus 

Diabetes mellitus 

Is een complexe chronische stofwisselingsziekte.

Bij diabetes mellitus regelt je lichaam de bloedsuiker niet meer.

Er is een absoluut te kort aan insuline 

of het lichaam is minder gevoelig geworden voor insuline.

Echter je lichaam heeft de brandstof glucose nodig in de cellen nodig. Zonder opname van de brandstof kan het lichaam niet functioneren!

Kijkinstructie

Schrijf mee; verschil in diabetes type 1 en type 2.

Probeer na het filmpje in je eigen woorden al verschillen te noemen.

Benoem zoveel mogelijk verschillen in diabetes type 1 en 2

Diabetes type 1

Leeftijd: 

0-35 jaar (piek met 12 jaar)

Oorzaak 

Onduidelijke redenen. Auto-immuunreactie vernietigt insuline producerende cellen in de alvleesklier (betacellen). Er wordt geen insuline meer aangemaakt. Cellen hebben geen toegang tot glucose. 

Behandeling 

Levenslang insuline via injecties of insulinepomp.

Percentage 

10 % van alle gevallen.

Diabetes type 2

Leeftijd: Latere leeftijd, 40 jaar of ouder. Soms jonger bij overgewicht in jongere jaren.

Oorzaken 

Met name overgewicht in combinatie met erfelijke aanleg. Er is een tekort aan insuline en  meer nodig voor hetzelfde resultaat. Het lichaam raakt resistent voor de insuline. 

Lichaam kan niet meer compenseren --> Verhoogde bloedsuiker. 

Behandelen

Leefstijl aanpassing: afvallen, voedzaam eten, bewegen. (80% verbeterd de klachten). Soms orale medicatie (insuline gevoeliger maken / stimuleren insuline aanmaak), soms insuline spuiten. 

Percentage

90% van de gevallen. 

Diabetes gravidarum 

Door de hormonen tijdens de zwangerschap reageren (v.a. 24e week) niet voldoende op insuline. 

Gaat weer over.

Latere leeftijd 50% kans op diabetes type 2.

Dit type komt verder niet aan bod. 

Tekst

Diabetes Type 1

Diabetes Type 2

Auto-immuunreactie vernietigt insuline producerende cellen in de alvleesklier

Meestal voor 30e levensjaar, maar kan op elke leeftijd ontstaan

Levenslang insuline via injecties of insulinepomp

Ongeveer 10% van alle diabetespatiënten

Insulineresistentie en/of verminderde insulineproductie

Meestal na 40e jaar, maar steeds vaker bij jongeren

Leefstijlaanpassingen, orale medicatie, soms insuline

Ongeveer 90% van alle diabetespatiënten

Insuline resistentie treed op bij

1. Diabetes type 1
2. Diabetes type 2

Het levenslang gebruiken van insuline is de behandeling van

1. Diabetes type 1
2. Diabetes type 2

Diagnose en symptomen diabetes mellitus 

Diagnose 

Glucosewaarde in het bloed meten.

Nuchter: > 7 mmol.

Niet nuchtere glucose > 11 mmol.

Aan de slag

Wat: 1. Beschrijf de symptomen van een hypoglykemie  en een hyperglykemie. 2. Hoe komt het dat je een hyper of een hypo krijgt als zorgvrager met diabetes mellitus? 3. Leg uit wat een ketoacidose en welk type het meeste risico heeft op het krijgen van dit symptoom.

 Zorg dat je het kunt toelichten bij de nabespreking! 

Hoe: Vrij in te vullen: Poster / patiënten folder / mind map / schrijven.

Waarom: Door zelf op te zoeken blijft het beter onthouden. Als verpleegkundige belangrijk om te begrijpen in de dagelijkse praktijk.

Waar: in de klas of buiten de klas op deze verdieping. 

Wie: in tweetallen volgens de neergelegde kaartjes van Dikkie Dik. 

Tijd: 15 minuten. Tijd over? Vraag om de woordzoeker of verdiep je alvast in de complicaties van een zorgvragers met diabetes mellitus.

Nabespreking 

Hypoglykemie (<4,0 mmol/L)
Symptomen:

• Trillen, zweten
• Hartkloppingen
• Hongergevoel
• Verwardheid, agressie
• Bewustzijnsverlies

Behandeling:

• Bij bewustzijn: 15g snelle koolhydraten (glucose tabletten, vruchtensap)
• Na 15 minuten opnieuw meten
• Bij bewusteloosheid: glucagon injectie of IV glucose

Hyperglykemie (>15 mmol/L)
Symptomen:

• Veel dorst en plassen
• Droge mond en huid
• Misselijkheid, braken
• Fruitige adem (ketonen)
• Verwardheid

Behandeling:

• Extra insuline volgens protocol
• Veel water drinken
• Ketonen meten
• Bij ketoacidose: direct naar ziekenhuis

Wat is een veelvoorkomend symptoom van hyperglykemie?

1. Koude rillingen
2. Bleke huid
3. Veel dorst en plassen
4. Trillende handen

Bij hyperglykemie is het verstandig om extra insuline toe te dienen volgens protocol.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is een kenmerkend symptoom van hypoglykemie?

1. Veel dorst
2. Trillende handen
3. Fruitige adem
4. Droge huid

Bij hypoglykemie moet je extra insuline toedienen.

1. Juist
2. Onjuist

Pauze?

Gevolgen diabetes, multidisciplinaire team en verpleegkundige aandachtspunten.

Gevolgen

Door diabetes beschadigen de vaten. 

1. Retinopathie (beschadiging netvlies)

2. Diabetische nefropathie (beschadiging nieren)

3. Hart- en vaatziekten zoals een hart- of herseninfarct (beschadiging vaten)

4. Neuropathie (beschadiging uiteinden zenuwen).

Multidisciplinaire team

Huisarts / internist

Praktijkverpleegkundige / diabetesverpleegkundige

Diëtiste / medisch pedicure / fysiotherapie bij lichamelijke klachten / podotherapeut. 

 Tweede lijn 

Specialisten als oogarts, nefroloog, cardioloog, neuroloog, vaatchirurg.

Verpleegkundige aandachtspunten

Symptomen hypo en hyper kennen.

Klinische beeld / redeneren achter het ziektebeeld.

Weet wat de afspraken zijn bij jouw zorgvrager!

Huidverzorging (let op de voeten)

Visusklachten

Psychosociaal welbevinden

Voorlichting

Gesnopen?

Kahoot! OF casus werken?

Eerst even 10 minuten pauze? 

Kahoot!

https://create.kahoot.it/details/59902481-d279-4b0b-a386-0a87222fe071?drawer=

Leerdoelen

Bedenk voor jezelf, kan ik dit al of vraagt dit nog aandacht?:

1. Je benoemt het verschil tussen Diabetes Mellitus type I en type II.

2. Je legt uit wat een hyperglycemie inhoudt en verklaart hoe dit ontstaat.

3. Je legt uit wat een hypoglykemie inhoudt en verklaart hoe dit ontstaat.

4. Je benoemt mogelijke complicaties van Diabetes mellitus op lange termijn.

Schrijf op: 

Gele post-it: Waar ga je nog mee aan de slag komende week om het ziektebeeld meer eigen te maken / leerdoel te behalen? OF hoe zorg je ervoor dat deze stof blijft beklijven? 

Blauwe post - it: Hoe ga je dat aanpakken?

Post-it plakken 

Volgende week komen we erop terug.

Deze les geef ik als cijfer:

010

Volgende week

Oog en oor aandoeningen

Geen werkkaart (hoeraaaaaa!) 

Bedankt voor het harde werken!

Tot volgende week :) 

Bronnen

https://zorgstandaarddiabetes.nl/type2/volwassen/organisatie/diabetesspecifiek/multidisciplinaire-aanpak/

https://www.diabetesfonds.nl

TM Traject

Verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg 1 N4

6. Zorgvragers met Diabetes Mellitus