Communicatie: 2. Semiotiek

• Communicatie
• Secundair onderwijs

Semiotiek

Semiotiek

Wanneer mensen communiceren, bevatten hun boodschappen heel veel informatie. De zender en de ontvanger geven daaraan betekenis. Die communicatieprocessen worden bestudeerd in de semiotiek. De term semiotiek is afgeleid van het Griekse woord semeion of teken. Semiotiek is dus de wetenschap die zich bezighoudt met de studie van tekens, tekensystemen en betekenisprocessen.

Wat is de betekenis van
het woord 'teken'?

De dirigent gaf de muzikanten met een handgebaar een teken dat ze konden beginnen.

In veel schilderijen is de witte lelie een teken voor de maagdelijkheid van Maria.

In sommige Afrikaanse culturen is een mollig lichaam een teken van aanzien.

Het woord 'teken'

Alle betekenissen hebben iets met elkaar gemeen. Wat?

Het woord 'teken'

Een belangrijk kenmerk van een teken is dus zijn representatieve karakter. Het staat voor iets anders. Hoewel we in grote lijnen weten wat een teken is, blijven de (verschillen tussen de) invullingen soms vaag en zijn ze vaak overlappend. Op die manier kan alles een teken zijn of als zodanig worden geïnterpreteerd. We worden in onze samenleving dan ook omringd door tekens. Zonder tekens heeft niets rondom ons ‘be-teken-is’. Met de studie van de structuur en de functie van de tekens in onze maatschappij heeft de semiotiek dus een belangrijke taak.

Peirce

De Amerikaanse filosoof Charles Sanders Peirce (1839-1914) zag een teken als een relatie die uit drie onderdelen bestaat.

- De drager: datgene wat waarneembaar is.

- Het object: datgene waarnaar de drager verwijst en wat niet onmiddellijk waarneembaar is.

- De interpretatie: het geheel aan conclusies over datgene wat niet waarneembaar is.

Rookpluim

- drager?

- object?

- interpretatie?

Drager?

Object?

Interpretatie?

De Saussure

De Zwitserse taalkundige Ferdinand De Saussure (1857-1913) maakte een tweedelige indeling van het teken.

- De betekenaar: dat is het fysische onderdeel, het teken in zijn fysische vorm.

- De betekenis: dat is het psychische onderdeel, de interpretatie die wij aan het teken toekennen.

Pas deze theorie opnieuw toe op de rookpluim.

Tekens in non-verbale communicatie

Wat betekent dit gebaar?

Wat betekent dit?

Maak een gebaar voor 'heel goed!'

Maak een gebaar voor 'vrede'.

Zoek op wat de gebaren betekenen in andere culturen

Code

Kennis van de code is ontzettend belangrijk bij de juiste interpretatie van een teken. Lees de volgende tekst over het gebruik van emoji's.

Zelfs als je de code kent, kunnen er nog praktische problemen ontstaan. Bewijs met een voorbeeld uit de tekst.

Wat is de meerwaarde van emoji's? Drie antwoorden mogelijk.

Welke vorm van communicatie zijn emoji's?

1. non-verbaal
2. massacommunicatie
3. indirect
4. vocaal

Waarom gebruiken jongeren meer emoji's dan ouderen?

Hoe ervaar je zelf het gebruik van emoji's?

Deel je favoriete emoji.

www.dailymail.co.uk