poëzie les 5: Tachtigers en 1910

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Poëzie

Doel: ik kan een gedicht analyseren

Doel: ik weet kenmerken van de Tachtigers en de 1910-generatie

Tachtigers

• Start moderne literatuur
• Afzetten tegen brave Hollandse dichters
• Stijl en vorm aanpassen aan inhoud
• 'Allerindividueelste expressie van allerindividueelste emotie'
• Geen boodschap: l'art pour l'art

Kenmerken

• Sonnet of vrije vormen
• Originele beeldspraak, geen clichés 
• Impressionisme: zintuiglijke indrukken om stemming weer te geven met: 

1. neologismen (nieuwe woorden)
2. synesthesie (vermengen zintuigen)
3. alliteraties
4. enjambementen

Opdracht

• Het groepje presenteert zijn bevindingen
• Schrijf mee. Denk daarbij aan alle theorie die we tot nu toe gehad hebben (metrum, rijmschema’s, strofevormen, beeldspraak, stijlfiguren, waar gaat het over)

Zie, ik hou van je

• 4 kwatrijnen
• Rijmschema: abba, ccdd, eeff, aabb
• Veel herhaling
• Spreektaal ('je' is bijzonder, ipv gij/u)
• Rijk rijm (gelijkwoordig)
• Natuur, licht --> heftige beleving
• Puur liefdesgedicht

Zie, ik hou van je

Tweede strofe: wat hij allemaal mooi vindt aan geliefde

Derde strofe: ze is bijna een middeleeuwse heilige

Laatste strofe: stamelen als verliefde jongen, 'ik hou zo vreeslijk van je', heel gedurfd

Generatie 1910

• Afzetten tegen Tachtigers
• Streven naar meer diepgang
• Minder origineel, meer vaste vormen
• Romantiek: onbereikbare liefde, noodlot centraal, natuur, dood

Dapperstraat

• Bloem: verlangen staat centraal in zijn werk 'goddelijke onvervuldheid'. Hield niet van natuur
• Niet de schoonheid van de straat, maar de weemoed om het vergankelijke kon hem daar ook overvallen
• Sonnet
• Rijmschema: abba, abba, cde, cde
• Jambisch

Dapperstraat

• Elisie rege 6 (de-in) en 7 (ze-om)
• assonantie regel 1 en 5 met ee, 6 met aa, 7 met oo en a, 10 met o, 11 met oo
• Alliteratie tweede terzet: d, domweg, Dapperstraat, m miezerig en morgen treurig

Dapperstraat: inhoud

• Begint met wijsheid, eigenzinnigheid, natuur is goed voor tevreden mensen, of mensen die niet nadenken. 
• Tweede strofe: liefde voor begrensde omgeving; stedelijk, kanalen, wolken omrand door zolderramen
• Sextet: als je niet te veel verwacht, ervaar je wonderen. Schiet hem te binnen, zomaar plotseling gelukkig daardoor

Evaluatie

Welke verschillen zitten ertussen de Tachtigers en de 1910-generatie?