8.1 Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Startopdracht

Zoek een plek in de klas

Mobiel in je kluis

Boek+ schrift+ pen op tafel

Planning

Uitleg (15min)

Aan het slag (20min)

Afsluiten (5min)

Paragraaf 8.1 Bloed

Hoofdstuk 8

8.1 Bloed

Paragraaf 8.1 Bloed

8.1 Bloed

Je kunt van bloed van de mens de samenstellende delen noemen en de functie van de delen beschrijven:

• vorm, functies en voorkomen van bloedplasma met onder andere: zuurstof, koolstofdioxide, water, voedingsstoffen en eiwitten zoals antistoffen en hormonen
• vorm, functies en plaats van vorming van rode bloedcellen (met hemoglobine), witte bloedcellen en bloedplaatjes
• transport van stoffen tussen bloed, weefselvloeistof en cellen
  
• Je weet wat er gebeurd in je lichaam bij inspanning

Waaruit bestaat bloed?

Bloedplasma:

Vocht in het bloed met als taak het vervoeren van voedingsstoffen en afvalstoffen

Bloedcellen:

rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes

Rode bloedcellen

• Vervoeren zuurstof door je lichaam
• Zuurstof hecht vast aan hemoglobine
• Hemoglobine is een rode kleurstof in de rode bloedcellen

Witte bloedcellen

• Bestrijden ziekteverwekkers        
• Witte bloedcellen type 1:      Eten de ziekteverwekkers op (vreetcellen)
• Witte bloedcellen type 2:    Maken afweerstoffen (antistoffen)

Bloedplaatjes

• Zorgen dat wondjes dichtgaan. 
• In de fibrinedraden blijven rode bloedcellen hangen.
• Dit heet bloedstolling

Rode beenmerg

• Bloedcellen zijn na een paar maanden versleten
• Je lichaam maakt dus constant nieuwe bloedcellen aan
• Dit gebeurt in het rode beenmerg

Transport via bloedplasma

Bloedplasma vervoert bijna alle stoffen in je lichaam. De stoffen zijn opgelost in het bloedplasma

Voorbeelden: Glucosedeeltjes, vitaminen, mineralen, hormonen, antistoffen en afvalstoffen (zoals koolstofdioxide)

Transport via rode bloedcellen

• Rode bloedcellen vervoeren zuurstof.
• Dit gebeurt met behulp van hemoglobine
• Zuurstof bindt zich vast aan de hemoglobine en laat ergens anders weer los.

Opname en afgifte van gassen in het bloed

Verbranding

Voldoende glucose

Tijdens het sporten gaat het glucosegehalte in het bloed omlaag.

Aanvullen vanuit de 'reserves' namelijk: glycogeen.

Hormonen: Adrenaline & Glucagon zetten het glycogeen om in glucose.

Voldoende zuurstof

De ademhaling versnelt, zodat je voldoende zuurstof kan opnemen en alle koolstofdioxide kan afstaan.

Examenvragen

In Nederland overlijden jaarlijks ongeveer 200 mensen tijdens of vlak na intensief sporten. Vaak is een hartinfarct de oorzaak. Een hartinfarct kan het gevolg zijn van een verstopping van een kransslagader. Een deel van de hartspier krijgt dan onvoldoende zuurstof aangevoerd en sterft af.

De verstopping van een kransslagader kan ontstaan door erfelijke aanleg of door ongezond gedrag.
Geef een voorbeeld van ongezond gedrag dat een oorzaak kan zijn van een hartinfarct.

Een verstopping van een kransslagader kan het gevolg zijn van een ophoping van bloedstolsels.
Welke bloeddeeltjes laten zulke stolsels ontstaan?

1. bloedplaatjes
2. rode bloedcellen
3. witte bloedcellen

Zuurstof is nodig voor de verbranding. De spiercellen van het hart verbruiken behalve zuurstof nog een stof bij de verbranding.
Geef de naam van deze brandstof.

Bij een ernstige ontsteking ontstaat etter. Etter bestaat uit dode bacteriën en bloeddeeltjes die betrokken zijn bij de bestrijding van ziekteverwekkers. Welke bloedddeeltjes zijn dit?

1. bloedplaatjes
2. rode bloedcellen
3. witte bloedcellen

Paragraaf 8.1 Bloed

8.1 Bloed

Lezen 8.1 blz 84 t/m 96 Maken 8.1 opdracht 1 t/m 24