Les 8: Paragraaf 4.4 en 4.5 Casus Het Amazonegebied in Brazilië

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Casus: De Amazone onder druk

Klas 3

Aardrijkskunde

Paragraaf Casus 4.4 en 4.5

Intro

Een indiaan met een drone. Dat klinkt misschien als het begin van een mop, maar het is de realiteit. Ze gebruiken de drones om hun grondgebied af te speuren. Stiekeme houtkap wordt daarmee snel opgemerkt. In deze paragraaf leer je hoe en door wie het Amazoneregenwoud bedreigd wordt.

Leerdoelen

• Je weet welke partijen welke belangen hebben in het Amazonegebied en hoe deze partijen het Amazonegebied beïnvloeden
• Je kunt beoordelen hoe duurzaam waterkracht en biobrandstoffen uit de Amazone zijn.
  
• Je weet dat er ook olie en gas in de bodem van het Amazonegebied zit en wat het Earth Charter is.
  
• Je begrijpt dat behalve door Brazilië er over de hele wereld wordt geprofiteerd van het Amazonegebied.
  

olieraffinaderij

veeteelt

inheems grondgebied

soja

stuwdam

ijzerertsmijn

Concurrentie om de ruimte

Waarom is het Amazoneregenwoud een bijzonder natuurgebied?

Planten, dieren en micro-organismen zijn gewend aan één seizoen het hele jaar rond. Het is dus lastig om je aan te passen aan veranderingen. Het regenwoud wordt dus bedreigt. Zie dit als een neerwaartse spiraal:

Ontbossing: ruimte maken voor landbouw en mijnbouw

Planten, dieren en micro-organismen hebben geen leefomgeving meer (habitat)

Biodiversiteit neemt af

Geen dode dieren en planten meer om van te eten

Bodem heeft nooit voedsel opgeslagen = onvruchtbaar

Groot deel elektriciteit uit waterkracht: veel hydro-elektriciteitscentrales

in Amazonegebied

Groot deel elektriciteit uit waterkracht.

Stroom 1 miljoen inwoners

Waterkracht

centrales

 Het grootste tropisch regenwoud ligt in Brazilië. Hier valt heel veel neerslag. Mede door het aanwezige reliëf is het gebied geschikt voor het bouwen van stuwdammen.

Achter zo’n stuwdam ontstaat een stuwmeer. Een gedeelte van het land wordt onder water gezet. Dit noemen we inundatie.

Water

kracht

centrale

Waar

Niet waar

Geen uitstoot van CO2

Fossiele brandstof

Goedkoop in bouw en onderhoud

Hernieuwbare energiebron

Milieuvriendelijk

Goed voor natuurbehoud

Nadelen stuwdam

• Leefgebied indianen wordt verstoord.
  
• Groot gebied achter dam onder water, inundatie
  
• Rivier verandert, gevolgen voor flora en fauna, vissers en landbouwers
  
• Veel bos wordt gekapt voor de dam en voor infrastructuur
  

Inundatie: het onder water zetten van een gebied. Dit treedt op na aanleg van een stuwdam.

Kleine en grote boeren nemen regenwoud in bezit voor landbouw: kolonisatie

Regenwoud 

verdwijnt

• landbouwgrens schuift --> Amazoneregenwoud in
  
• ontbossing
  
• grootschalige landbouw
  

Kolonisatie: het in bezit nemen van een gebied. Veel bosgebieden verdwijnen en er komt landbouw voor in de plaats.

Grootschalige landbouw: landbouw waarbij veel geprduceert wordt met behulp van machines.

Wat in ONJUIST over fossiele brandstoffen?

1. Aardolie, aardgas, bruinkool en steenkool zijn voorbeelden
2. Over ongeveer 15.485 dagen is de wereldwijde aardolie voorraad op
3. Het is een hernieuwbare brandstof
4. Deze brandstoffen ontstaan uit planten en dieren

Fossiele brandstof

Aardolie en aardgasvelden
 ten westen van Manaus: 

• midden in de jungle 
  
• ver bij gebruikers vandaan 
  
• pijpleidingen door regenwoud 
  
• lekkages 
  
• verstoring leefgebied indianen 
  

Wat betekent biodiversiteit?

1. Een verzamelnaam voor alle biobrandstoffen
2. Veel verschillende planten en dieren
3. Alle verschillende bomen in het Amazonewoud
4. Een nieuwe soort hernieuwbare brandstof

Er leeft en groeit ongelofelijk veel in het Amazonewoud:

* zo'n 16.000 verschillende boomsoorten, 

* 2,5 miljoen soorten insecten, 

* 40.000 plantensoorten, 

* 430 zoogdieren, 

* 1300 vogelsoorten, 

* 380 reptielen, 

* 400 amfibieën en 3000 vissen.

Amazoneregenwoud is regio met de grootste biodiversiteit op aarde.

Iedereen is voor ontbossing verantwoordelijk. Ook jij!

Amazonegebied levert:

Iedereen profiteert

Soja

Aspirine (en andere medische en cosmetische producten)

Hardhout

Bio-ethanol

Earth Charter of Handvest van de aarde

Earth Charter/Handvest van de aarde: afspraken over hoe we in de 21e eeuw met de aarde om moeten gaan.

Uitgangspunten:

• respect aarde en leven 
  
• zorg goed voor alle levensvormen 
  
• bouw goede vredige samenlevingen 
  
• beheer schoonheid en rijke schatten van de aarde 
  

Waarom is het Amazoneregenwoud een bijzonder natuurgebied?

Planten, dieren en micro-organismen zijn gewend aan één seizoen het hele jaar rond. Het is dus lastig om je aan te passen aan veranderingen. Het regenwoud wordt dus bedreigt. Zie dit als een neerwaartse spiraal:

Ontbossing: ruimte maken voor landbouw en mijnbouw

Planten, dieren en micro-organismen hebben geen leefomgeving meer (habitat)

Biodiversiteit neemt af

Geen dode dieren en planten meer om van te eten

Bodem heeft nooit voedsel opgeslagen = onvruchtbaar

Juist of onjuist? Sleep de uitspraak naar de juiste cirkel! 

Juist

Onjuist

De biodiversiteit van Brazilië neemt door ontbossing af

Juist of onjuist? Sleep de uitspraak naar de juiste cirkel! 

Juist

Onjuist

De regering zorgt ervoor dat de Amazone beschermt blijft

 Het grootste tropisch regenwoud ligt in Brazilië. Hier valt heel veel neerslag. Mede door het aanwezige reliëf is het gebied geschikt voor het bouwen van stuwdammen.

Achter zo’n stuwdam ontstaat een stuwmeer. Een gedeelte van het land wordt onder water gezet. Dit noemen we inundatie.

Maken

Paragraaf 4.4 en 4.5