M&M Hoofdstuk 4 Steden: 4.3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo
• Leerjaar 1,2

Hoofdstuk 4

4.3: Hoe ontstonden steden in de Middeleeuwen?

Wat kan jij na deze les?

- Uitleggen hoe het hofstelsel werkte:
- Wat was een domein?
- Wat waren horigen?

- Hoe werkte het drieslagstelsel?

- Hoe zorgde betere landbouw voor specialisatie?
- Wat waren de Hanzesteden?
- Wat waren gildes?

Wat is bevolkingsdichtheid?

1. Hoe dicht mensen op elkaar wonen.
2. Hoeveel mensen er in een bepaald gebied wonen.
3. Hoe dichtbij mensen bij de stadskern wonen.
4. Hoeveel mensen er in een stad wonen.

In welk deel van stad
staat de AMS?

1. De stadskern
2. De stadswijk
3. De stadsrand

Het hofstelsel

Na val Romeinse rijk = veel onrust en bandieten in Europa.

Boeren zijn zelfvoorzienend maar hebben bescherming nodig van heren met hun gewapende mannen.

Ze worden horigen: ze lenen grond en bescherming van de heer.

In ruil daarvoor moeten ze belasting in producten betalen en diensten doen.

Domein = land van de heer

Wat is het drieslagstelsel?

1. De verdeling van de samenleving in 3 groepen
2. Een betere manier van landbouw
3. Een manier van vechten in de Middeleeuwen
4. Een manier van straffen in de Middeleeuwen

Drieslagstelsel

Begin van de Middeleeuwen: hele boerenland wordt hele jaar gebruikt.

Gevolg = voedingsstoffen/grond raakt 'op'.

Na 1000, gaan boeren hun grond in 3-en verdelen:
- Een deel voor zomergraan
- Een deel voor wintergraan

- Een deel braak = niet in gebruik

Hierdoor krijgt de grond kans voedingsstoffen op te nemen en te herstellen.

Wat is specialisatie?

1. Ingewikkeld werk doen
2. Belangrijk werk doen
3. Veel verschillende soorten werk doen
4. Één specifiek soort werk doen

Specialisatie

Door drieslagstelsel en ijzeren ploeg wordt er steeds meer voedsel gemaakt.

= minder boeren nodig

Die gaan zich specialiseren in ambachten:
- Bakker
- Kleermaker
- Meubelmaker enz.

Hierdoor groeit de bevolking en gaan meer mensen bij elkaar wonen = steden ontstaan.

Hanze

Steden in Noord-Europa gaan steeds meer handelen en samenwerken.

Zo ontstaan de Hanze steden:
Steden die veel met elkaar handelen en elkaar helpen.

In Nederland:
Kampen, Zwolle, Zutphen, Deventer

Gildes

Mensen die dezelfde ambacht doen gaan verenigen in organisaties: gildes.

Maken afspraken over hun prijzen en leiden nieuwe ambachtsmensen op. Je moet lid zijn om te mogen werken in een stad.

Aan de slag!

Wat: Opdrachten 4.2 afmaken (4.2.3)
          Opdrachten 4.3 maken (4.3.1 en 4.3.2)
Wat heb je nodig: Laptop + Paspoort21
Vragen/klaar? Hand opsteken, docent komt helpen/nakijken.

Laatste 10 minuten: controle les doelen

Huiswerk: Opdrachten 4.2 + 4.3.1 af voor les van donderdag

Kan jij dit?

- Uitleggen hoe het hofstelsel werkte:
- Wat was een domein?
- Wat waren horigen?
- Hoe werkte het drieslagstelsel?
- Hoe zorgde betere landbouw voor specialisatie?
- Wat waren de Hanzesteden?
- Wat waren gildes?