Les 1 Paragraaf 1 Alkanen en alkenen

Koolstofchemie
4HAVO
Hoofdstuk 6 
1 / 26
next
Slide 1: Slide
ScheikundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 26 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Koolstofchemie
4HAVO
Hoofdstuk 6 

Slide 1 - Slide

Programma
- Koolwaterstoffen
- Alkanen 
- Alkenen
- Verzadigd en onverzadigd
- Systematische naamgeving
- Namen van vertakte koolwaterstoffen

Slide 2 - Slide

Leerdoelen
Aan het einde van de les kun je:
- Koolwaterstoffen herkennen en deze indelen op basis van hun structuur.
- De namen van alkanen en alkenen en de bijbehorende structuurformules benoemen.
- Aan de hand van een molecuulformule of naam een structuurformule tekenen.
- Aan de hand van een structuurformule een naam of molecuulformule geven.
- Eventuele isomeren weergeven aan de hand van een structuurformule of naam.
- Uitleggen wanneer een koolwaterstof verzadigd of onverzadigd is.
- Uitleggen wanneer een koolwaterstof vertakt of onvertakt is.

Slide 3 - Slide

Spiritus 
AH Brandspiritus
Ingrediënten: 85% ethanol 
Gevarensymbolen: 

Slide 4 - Slide

Koolwaterstoffen
De chemie die zich bezighoudt met het bestuderen van koolstofverbindingen wordt ook wel organische chemie genoemd. 

Tegenwoordig spreken we liever van koolstofchemie. 

Slide 5 - Slide

Wat denk je dat koolwaterstoffen zijn?

Slide 6 - Open question

Koolwaterstoffen
Tot de koolwaterstoffen behoren alle verbindingen die bestaat uit koolstofatomen en waterstofatomen. 

Koolwaterstoffen kunnen nog verder worden ingedeeld op grond van een aantal kenmerken bijv. onvertakt en vertakt. 

Slide 7 - Slide

Vertakt vs onvertakt 
In een onvertakt koolwaterstofmolecuul is elk C-atoom met maximaal 2 andere C-atomen verbonden.
In een vertakt koolwaterstofmolecuul is er minimaal 1 C-atoom dat met 3 of 4 andere C-atomen is verbonden


Beide moleculen hiernaast zijn C4H10
Hoe kan dat?

Slide 8 - Slide

Structuurisomerie
C4H10 kan je op 2 manieren tekenen maar het blijft wel C4H10
De molecuulformule is dus hetzelfde maar de structuurformule is anders. Beide stoffen hebben ook andere eigenschappen.

Dit noem je structuurisomerie
 

Slide 9 - Slide

Verzadigde en onverzadigde koolwaterstoffen
In een verzadigd koolwaterstofmolecuul komen tussen C-atomen uitsluitende enkele bindingen voor.

In een onverzadigd koolwaterstofmolecuul komen tussen C-atomen 1 of meer dubbele bindingen voor. 

Slide 10 - Slide

Het koolwaterstofmolecuul
hiernaast is onverzadigd.
Klopt
Klopt niet

Slide 11 - Poll

Alkanen 
Alkaanmoleculen kunnen vertakt en onvertakt zijn.

Tussen de C-atomen komen alleen enkele bindingen voor, het zijn dus altijd verzadigde verbindingen

CnH2n+2

Slide 12 - Slide

Alkenen
Alkeenmoleculen kunnen vertakt en onvertakt zijn.

In een alkeenmolecuul komt een dubbele binding voor tussen 2 C-atomen. Ze zijn dus altijd onverzadigde verbindingen.

CnH2n

Slide 13 - Slide

Systematische naamgeving 
Er bestaan heel veel koolwaterstoffen dus zijn er regels opgesteld door de IUPAC (International Union of Pure and Applied Chemistry). Dit wordt de systematische naamgeving genoemd. 

Let op! De dubbele binding kan op verschillende plaatsen in het molecuul voorkomen. Geef dus altijd de plek aan van de dubbele binding


Slide 14 - Slide

Namen van vertakte alkanen
Stappenplan:
Stap 1 - Zoek de langste koolstofketen van C-atomen en geef deze een naam. 
Stap 2 - Nummer de C-atomen van de stam. Doe dit van links naar rechts en van rechts naar links.
Stap 3 - Kies de nummering waar de zijgroepen op de laagst genummerde C-atomen zitten
Stap 4 - Geef de zijgroepen een naam
Stap 5 - zet de zijgroepen voor de stamnaam met het nummer van het C-atoom waaraan de groep vast zit.
Stap 6 - Controleer of de zijgroepen op alfabetische volgorde staan mochten het er meer dan 1 zijn. 

Slide 15 - Slide

Voorbeeld 1
Geef het onderstaande molecuul een naam.
We volgen het stappenplan op het whiteboard. 




Slide 16 - Slide

Voorbeeld 2
Geef het onderstaande molecuul een naam.
We volgen het stappenplan op het whiteboard. 

Slide 17 - Slide

Namen van vertakte alkenen
Stappenplan:
Stap 1 - Zoek de langste koolstofketen van C-atomen waarin de dubbele binding zich bevindt en geef deze een naam. 
Stap 2 - Nummer de C-atomen van de stam. Doe dit van links naar rechts en van rechts naar links.
Stap 3 - Kies de nummering waar de zijgroepen en de dubbele binding op de laagst genummerde C-atomen zitten
Stap 4 - Geef de zijgroepen een naam
Stap 5 - Zet de zijgroepen voor de stamnaam met het nummer van het C-atoom waaraan de groep vast zit. Zet ook het nummer in de stamnaam van het C-atoom waar de dubbele binding zich bevindt. 
Stap 6 - Controleer of de zijgroepen op alfabetische volgorde staan mochten het er meer dan 1 zijn. 

Slide 18 - Slide

Voorbeeld 3
Geef het onderstaande molecuul een naam.
We volgen het stappenplan op het whiteboard. 


Slide 19 - Slide

Aan de slag!
Tijd: tot 10 minuten voor het einde van de les
Hoe: eerst 5 minuten in stilte daarna in fluistertoon met persoon naast je
Hulp: gebruik je boek en BINAS
Uitkomst: Huiswerk voor volgende week
Klaar? lees paragraaf 2 door en begin vast met de opdrachten
Wat: opdrachten van paragraaf 1 - 3, 4, 7, 11, 12, 13, 15, 16, 20, 21

Slide 20 - Slide

Leerdoelen
Aan het einde van de les kun je:
- Koolwaterstoffen herkennen en deze indelen op basis van hun structuur.
- De namen van alkanen en alkenen en de bijbehorende structuurformules benoemen.
- Aan de hand van een molecuulformule of naam een structuurformule tekenen.
- Aan de hand van een structuurformule een naam of molecuulformule geven.
- Eventuele isomeren weergeven aan de hand van een structuurformule of naam.
- Uitleggen wanneer een koolwaterstof verzadigd of onverzadigd is.
- Uitleggen wanneer een koolwaterstof vertakt of onvertakt is.

Slide 21 - Slide

Wat is een koolwaterstof?

Slide 22 - Open question

Tot welke groep behoort dit koolwaterstofmolecuul?
A
Alkenen
B
Alkanen

Slide 23 - Quiz

Teken 2 isomeren van C5H12
(deze getallen moeten natuurlijk in de index staan)

Slide 24 - Open question

Tot welke groep behoort dit koolwaterstofmolecuul?
A
Onvertakte alkanen
B
Vertakte alkanen
C
Onvertakte alkenen
D
Vertakte alkenen

Slide 25 - Quiz

Tot welke groep behoort dit koolwaterstofmolecuul?
A
Onvertakte alkanen
B
Vertakte alkanen
C
Onvertakte alkenen
D
Vertakte alkenen

Slide 26 - Quiz