P6. Verzuiling en ontzuiling van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 3,4

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

6. Verzuiling en ontzuiling van Nederland

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen:

• Welke zuilen er in NL waren
• Wat waren de oorzaken van de ontzuiling 

Agenda

Mededelingen
Wat weet je nog of al?
Theorie / Instructie
Oefenen
Zelfstandig werken
Herhalen
Evalueren & Afsluiten

Wat gaan we vandaag doen?

• Terugkoppeling vorige les
• Uitleg
• Opdrachten maken
• Samenvatting
• Afsluiten

Verzuiling

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
• Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
• Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

Katholieken

Christenen met de bijbel als 

uitgangspunt!

Partij: CDA.

Omroep: KRO.

Krant: Volkskrant.

Protestanten. 

Christenen met de bijbel als 

uitgangspunt!

Zij doen dit anders dan de katholieken (strenger, somberder)

Partij: Christen Unie/  SGP.

Omroep: NCRV/ VPRO.

Krant: Trouw.

Socialisten. 

Zij nemen het op voor de positie van de arbeiders

Partij: PVDA.

Omroep: Vara.

Krant: Het Parool.

Liberalen. 

(economische) Vrijheid is het belangrijkste staan. De overheid mag niet een hele grote invloed hebben. 

Partij  (nu): VVD/ PVV.

Omroep: AVRO.

Krant: Telegraaf.

Verzuiling

Pieter Jelles Troelstra (SDAP)

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (SDB)

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

6. Verzuiling en ontzuiling van Nederland

Les 2

Agenda

Mededelingen
Wat weet je nog of al?
Theorie / Instructie
Oefenen
Zelfstandig werken
Herhalen
Evalueren & Afsluiten

Wat gaan we vandaag doen?

• Terugkoppeling vorige les
• Uitleg ontzuiling
• Filmpje
• Opdrachten maken
• Afsluiten

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen:

• Wat de oorzaken waren an de ontzuiling
• Hoe is Nederland na de ontzuiling veranderd.

Herman Schaepman (Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen)

Abraham Kuyper (ARP)

Johan Rudolf Thorbecke (Liberalen)

Verzuiling 

In 1946 werd de PVDA opgericht als een samenvoeging van SDAP en linkse liberalen. 

Doel: een doorbraak van de zuilen.

Resultaat: voorlopig bleef iedereen nog op hun eigen zuil stemmen

Waarom ontstaan politieke partijen?

• Katholieken voelen zich achtergesteld. Zij strijden voor emancipatie: gelijke rechten als protestanten
  

• Socialisten willen de sociaal zwakkeren helpen.

• Tegen de ideeën van de Liberalen en/of de van de Franse Revolutie (vooral protestanten)

SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij)

ARP (Anti-Revolutionaire Partij)

RKSP (Rooms-Katholieke Staatspartij)

Vrijheidsbond

Arme sloebers hebben geen verstand van politiek. Ik voorzie grote problemen als zij mogen stemmen.

Socialisten

Liberalen

Protestanten

Katholieken

Ik hoop op een maatschappij waarin iedereen dezelfde rechten heeft.

Socialisten

Liberalen

Protestanten

Katholieken

Net als de protestanten willen wij het land regeren met behulp van de Bijbel.

Socialisten

Liberalen

Protestanten

Katholieken

Wij accepteren wat de paus te zeggen heeft over het bestuur van het land.

Socialisten

Liberalen

Protestanten

Katholieken

Godsdienst is gevaarlijk. Mensen denken dat hun ellende de wil van God is.

Socialisten

Liberalen

Protestanten

Katholieken

Godsdienstonderwijs moeten de kinderen thuis maar krijgen.

Socialisten

Liberalen

Protestanten

Katholieken

Wat doet Abraham Kuyper toch veel voor ons!

Socialisten

Liberalen

Protestanten

Katholieken

Bij welke zuil hoorde de maker van deze tekening?

Socialisten

Liberalen

Protestanten

Katholieken

Wanneer is deze foto gemaakt?

1860

1900

1940

1960

Welk maatschappelijk verschijnsel wordt hier afgebeeld?

Toelichting:
Kind: "Moeder, waarom passen de blokken uit de socialistische blokkendoos niet in de christelijke blokkendoos?"
Moeder antwoordt: "Ze zijn verschillend, doe de blokken ieder in de eigen doos."

1. Emancipatie
2. Verzuiling
3. Kiesrecht
4. Feminisme

Lees de tekst.

Rosa Luxemburg schreef in 1918 wat er volgens haar moest veranderen in Duitsland:
-    Het parlement moet worden opgeheven. In plaats daarvan moeten er vergaderingen komen waar arbeiders, soldaten en boeren beslissen wat er moet gebeuren.
-    De grond van alle grote en middelgrote landbouwbedrijven moet worden afgenomen. Deze grond moet bezit worden van samenwerkende boeren.
-    Banken, mijnen, hoogovens, industrieën en groothandelsbedrijven moeten bezit worden van alle mensen samen.
Naar: Partijprogramma Spartakusbund.

Rosa Luxemburg was waarschijnlijk...

socialist

communist

liberaal

katholiek

Maken:

Paragraaf 6: opdracht 1 t/m 4

Terugkoppeling

Welke zuilen er in NL waren

Wat waren de oorzaken van de ontzuiling 

Huiswerk voor de volgende les:

paragraaf 6, opdracht 1 t/m 4 af.

Filmpjes om thuis te kijken.

Samen werken aan de wederopbouw

• Rooms-Rode coalities: katholieken en socialisten (aangevuld met protestanten) 
• vanaf eind jaren 50: stijgende welvaart, beter onderwijs en opbouw van de verzorgingsstaat zorgden ervoor dat de zuilen minder belangrijk werden. 
  

Ontzuiling 

Er waren 3 oorzaken waardoor de ontzuiling plaats kon vinden:

1) Groeiende welvaart

2) Beter onderwijs

3) Zorg door de overheid

Maken:

Paragraaf 6: opdracht 5 t/m 13

Terugkoppeling

Welke zuilen er in NL waren

Wat waren de oorzaken van de ontzuiling 

Huiswerk voor de volgende les:

paragraaf 6 af.

Filmpjes om thuis te kijken.