Les 3: ogen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Les 5: ogen

Wat gaan we leren vandaag?

•  Je kunt de delen en functies van het oog benoemen.

Inhoud

-Herhalingsopgaven

-Uitleg ogen

-Opgave

-Filmpje

In de afbeelding is een doorsnede van de huid en van het onderhuidse bindweefsel schematisch getekend.

Met welk nummer is een pijnpunt aangegeven? En met welk nummer de kiemlaag?

In de afbeelding is een doorsnede van de huid en van het onderhuidse bindweefsel schematisch getekend.

Met welk nummer kan een orgaan zijn aangegeven waarin bij lichte aanraking impulsen ontstaan?

Iemand heeft snel last van vet haar.
Welke stof wordt bij deze persoon veel geproduceerd door de hoofdhuid?

Tijdens inspanning bij hoge temperatuur verliest het lichaam veel vocht door zweten. De zweetklieren krijgen water en opgeloste stoffen aangevoerd door bloedvaatjes in de huid.

Hoe heet de laag van de huid waarin deze bloedvaatjes zich bevinden?

1. de hoornlaag
2. de kiemlaag
3. de lederhuid
4. onderhuidse bindweefsel

Wat is de functie van zweet?

1. Zweet houdt de opperhuid soepel.
2. Door zweet raakt het lichaam overtollig vocht kwijt.
3. Door zweten koel je af.
4. Door zweten krijg je het warmer.

Bij een dier uit de poolstreken, zoals de ijsbeer, is het vetgehalte van de melk veel hoger dan bij veel andere zoogdieren. In de poolstreken heeft een jong dier veel vet nodig, onder andere om een dikke vetlaag op te bouwen.

Waar bevindt deze vetlaag zich?

Een teek is een geleedpotig dier dat zijn voedsel haalt uit het bloed van vogels en zoogdieren. Ook bij de mens kan een teek zich in de huid vastbijten en bloed met voedingsstoffen opzuigen (zie de afbeelding).

Hoe heet de huidlaag waaruit een teek voedingsstoffen zal opzuigen?

Ogen

De ogen liggen goed beschermd in de oogkassen.

De buitenkant van een oog

In beide afbeeldingen zie de buitenkant van een oog. De wenkbrauwen zorgen ervoor dat zweet of ander vocht niet in je ogen loopt. De wimpers beschermen de ogen tegen vuil en te fel licht.

Het harde oogvlies is het witte gedeelte van je oog. Het gekleurde gedeelte van het oog heet iris. Het zwarte rondje in de iris is de pupil. De pupil is een opening in de iris. Over de iris en de pupil ligt het hoornvlies. Het hoornvlies is doorzichtig.

Onder de huid boven de ogen liggen traanklieren. Deze klieren maken traanvocht. Als je knippert, verspreiden de oogleden het traanvocht over de ogen. Traanvocht zorgt ervoor dat de ogen niet uitdrogen. Ook spoelt het kleine stofjes weg. Het traanvocht wordt afgevoerd naar de neusholte via de traanbuis.

De binnenkant van een oog

Aan het harde oogvlies zitten oogspieren vast (zie afbeelding). De oogspieren draaien de ogen in de richting waarin je kijkt.

De binnenkant van het oog

In de afbeelding is de doorsnede van een oog getekend. De oogbol is voor het grootste deel gevuld met een soort gelei: het glasachtig lichaam. Achter de iris en de pupil bevindt zich de lens. De lens zorgt ervoor dat je scherp kunt zien.

De wand van een oog bestaat uit drie lagen: harde oogvlies, vaatvlies en netvlies.

De buitenste laag is het harde oogvlies. De middelste laag is het vaatvlies. Deze laag bevat veel bloedvaten. De binnenste laag is het netvlies. Hierin liggen de zintuigcellen. In de 

zintuigcellen ontstaan impulsen. Deze impulsen gaan via

de oogzenuw naar de hersenen. In het netvlies, recht 

tegenover de pupil, ligt de gele vlek. Met de zintuigcellen 

in de gele vlek kun je het scherpst zien. Als je naar iets 

kijkt, komen de lichtstralen vooral op de gele vlek. De 

plaats in het netvlies waar de oogzenuw het oog verlaat, 

heet blinde vlek. In de blinde vlek liggen geen 

zintuigcellen.

In de afbeelding is een schematische tekening van de delen van de buitenkant van het oog.

Zet de namen bij de genummerde delen.

In de afbeelding is een schematische tekening van de delen van de buitenkant van het oog.

Welke onderdelen zijn niet zichtbaar aan de buitenkant maar horen wel bij het oog?

In de afbeelding is een schematische tekening van de delen van de binnenkant van het oog.

Geef de namen van onderdelen 1 t/m 4.

In de afbeelding is een schematische tekening van de delen van de binnenkant van het oog.

Geef aan welke nummer het harde oogvlies, het netvlies en vaatvlies aangeven.

In de afbeelding is een schematische tekening van de delen van de binnenkant van het oog.

Geef de namen van onderdelen 5, 9 t/m 12.

1. het witte deel ..................

2. deze delen draaien de ogen in de gewenste richting ..................

3. het gekleurde deel ..................

4. de opening in de iris ..................

5. het doorzichtige deel aan de voorkant ..................

6. de geleiachtige massa in het oog ..................

7. dit deel zorgt ervoor dat je scherp kunt zien ..................

8. dit deel zorgt voor de voeding van een groot deel van het oog ..................

9. in dit deel bevinden zich de zintuigcellen ..................

10. via dit deel gaan impulsen van het oog naar de hersenen ..................

11. de plaats in het centrum van het netvlies ..................

12. de plaats van het netvlies waar de oogzenuw het oog verlaat ..................

Zet achter elke omschrijving van het oog de naam van het deel.

oogspieren

hoornvlies

iris

vaatvlies

gele vlek

netvlies

glasachtig lichaam

oogzenuw

lens

harde oogvlies

blinde vlek

pupil

Welke weg legt licht af?

Zet de delen in de goede volgorde.

1

2

3

4

5

6

laag van zintuigcellen in het netvlies

Lens

laag van zenuwcellen in het netvlies

glasachtig lichaam

pupil

hoornvlies

https:

https: