13.2 Ademhaling

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

13.2 Ademhaling

Planning

1.  Uitleg 13.2 Ademhaling
2.  Particum ontleding vis 
3.  Quiz 

13.2 Ademhaling

13.2 Leerdoelen

• Ik begrijp en kan uitleggen hoe verschillende organismen hun gaswisseling regelen
•  Ik begrijp de functie van verschillende typen organen bij verschillende typen ademhalingstelsels 

Organismen kunnen op 4 manieren ademhalen. Welke manieren ken je?

Op welke manier halen insecten adem?

Insecten: ademhaling

Tracheeën = ademhalingsorganen van insecten; sterk vertakte buizen.

• Stigma's = openingen van de tracheeën.

Ademhaling

Zuurstof gaat de tracheeën in en koolstofdioxide gaat de tracheeën uit doordat het achterlijf groter en kleiner wordt gemaakt. 

Diffusie

• Uitwisseling O₂ en CO₂
• Diffusie alleen bij  concentratieverschil
• Diffusie stopt als de concetratie op beide plekken gelijk is. 

spieren

trachee

stigma

0

In het achterlijf van een bij komen stigma voor. Door samentrekking van spieren wordt het achterlijf korter.
1. Wordt door deze samentrekking de druk in het ademhalingsstelsel hoger of lager?
2. En vindt er in- of uitademing plaats?

1. druk wordt hoger, er vindt inademing plaats
2. druk wordt hoger, er vindt uitademing plaats
3. druk wordt lager, er vindt inademing plaats
4. druk wordt lager, er vindt uitademing plaats.

Vissen: ademhaling

• Koudbloedig --> minder O₂ nodig
• Gaswisseling door kieuwen d.m.v. diffusie
• O₂ uit  water --> in  bloedvat 
• CO₂ uit bloed --> in water
• Tegenstroomprincipe zorgt voor optimale gaswisseling

Diffusie

• Uitwisseling O₂ en CO₂
• Diffusie alleen bij  concentratieverschil
• Diffusie stopt als de O₂ in water en bloed aan elkaar gelijk is

Tegenstroomprincipe

Hoe ademt een vis? Zet de zinnen in de juiste volgorde.

 

1.

2.

3.

4.

5.

6.

De vis doet de bek dicht.

De vis opent de kieuwdeksels.

De vis heeft de kieuwdeksels dicht.

De vis perst water door de kieuwen naar buiten.

Er stroomt water in de bek van de vis.

De vis doet de bek open.

Waarom verloopt de gaswisseling beter in het tegenstroomprincipe dan wanneer bloed en water in dezelfde richting stromen?

In de kieuwen van een vis vindt gaswisseling plaats door diffusie. Welke uitspraak over diffusie is juist?

1. Bij diffusie stroomt zuurstof van een lage naar een hoge concentratie.
2. Bij diffusie stroomt zuurstof van een hoge naar een lage concentratie
3. Bij diffusie stroomt zuurstof van het bloed in de kieuw naar het water
4. Diffusie vindt plaats in de kieuwboog

13.2 Leerdoelen

• Ik begrijp hoe de gaswisseling bij planten werkt 

Wat is fotosynthese?

Planten: ademhaling

• Overdag fotosynthese
• In de nacht verbranding
• Huidmondjes (stomata) zorgen voor gaswisseling + verdamping water

Hoe komt koolstofdioxide (CO2)
de plant in?

1. Uit de lucht via de wortels en stengel.
2. Uit de lucht via een huidmondje.
3. Uit de grond via een huidmondje en stengel.
4. Uit de grond via de wortels en stengel.

Bij het wijn maken vergeet ik de fles af te sluiten.

Welk proces vindt hierdoor plaats in de gistcellen?

1. melkzuurgisting
2. alcoholische gisting
3. verbranding
4. gisten

Verbranding, want de andere processen vinden alleen plaats bij tekort aan zuurstof. Hier is de fles open, dus er is zuurstof en dan levert verbranding de meeste energie

glucose + zuurstof ----> water+koolstofdioxide+ ENERGIE

Heb je de stof begrepen?

1. Ja
2. Nee, maar ik wil het eerst zelf proberen
3. Nee, ik heb hulp nodig

Huiswerk

Maak van §13.2 de volgende opdrachten:

3, 4, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 17 & 18