HV1 - 9.2 WW SPELLING - SAMENSTELLINGEN

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

 Werkwoordspelling

Huiswerk bespreken

- 9.2 Werkwoordspelling

- 9.2 Spelling > samenstellingen

Volgende week donderdag > SO Taalverzorging 3

Hoe weet je hoe je de verleden tijd van branden moet schrijven >
Ik ..... mijn vingers gisteren aan de hete pan.
LEG UIT!

Hoe weet je hoe je het voltooid deelwoord van feliciteren moet schrijven >
Mijn vriendin heeft mij ...... met mijn verjaardag.
LEG UIT!

- We bespreken en oefenen met de persoonsvormen van werkwoorden.

- We bekijken hoe werkwoorden vervoegd kunnen worden.

- We bekijken de persoonsvormen in de tegenwoordige tijd en oefenen met deze vorm.

Wat gaan we doen?

• Werkwoorden kun je vervoegen. Dat wil zeggen dat je de vorm van het werkwoord aanpast, zodat deze goed in de zin past.

• De persoonsvorm is een vervoegde vorm van het werkwoord. Hij bevat veel grammaticale informatie over de zin waar hij in staat. 

   

• Als je in een zin een of meer kenmerken verandert, dan verandert ook de persoonsvorm.

Drie kenmerken hebben invloed op de persoonsvorm:

1. Getal: enkelvoud of meervoud? Het getal van de

   persoonsvorm is altijd hetzelfde als het onderwerp.

2. Persoon: eerste, tweede of derde persoon? 

    De persoonsvorm staat altijd in dezelfde persoon als het

    onderwerp.

3. Tijd: tegenwoordige of verleden tijd?

   

persoon	getal
1e persoon	enkelvoud		ik
2e persoon	enkelvoud		je, jij
3e persoon	enkelvoud		hij, zij (ev), het (het meisje, de man enz.)
1e persoon	meervoud		wij, we
2e persoon	meervoud		jullie
3e persoon	meervoud		zij, (de leerlingen enz.)

persoon	getal	tijd
1e persoon	enkelvoud	tegenwoordige tijd	ik lach
2e persoon	enkelvoud	tegenwoordige tijd	jij lacht
3e persoon	enkelvoud	tegenwoordige tijd	zij lacht
1e persoon	meervoud	tegenwoordige tijd	we lachen
2e persoon	meervoud	tegenwoordige tijd	jullie lachen
3e persoon	meervoud	tegenwoordige tijd	zij lachen

Voorbeeldvraag

   

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

3e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: werken

Hij werkt

onderwerp      persoonsvorm

Mijn zus werkt

onderwerp      persoonsvorm

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

1e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: reizen 

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

2e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: breken

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

2e persoon meervoud tegenwoordige tijd: slapen

Vul de juiste vorm van het werkwoord in en noteer ook een onderwerp:

3e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: verbeteren

Jonas bedoelt het goed.
Jonas heeft het goed bedoeld.
Wat is het verschil tussen bedoelt en bedoeld?
LEG UIT

9.2 Spelling

Samenstellingen

DOEL

TUSSENLETTERS IN SAMENSTELLINGEN

- je kunt tussenletters in samenstellingen goed spellen

Tussenletters

Als je twee of meerdere woorden aan elkaar plakt, dan noemen we dat een samenstelling.

Als je deze aan elkaar plakt, heb je soms een tussenletter nodig, zoals -en, -e of -s. 

Soms heb je een koppelteken nodig.

Als het meervoud van het eerste deel van de samenstelling eindigt op -en, dan gebruik je -en als tussenletter.

Voorbeeld:

paard + stal

wordt

paardenstal

Als het eerste deel van de samenstelling in het meervoud op zowel -en als -s kan eindigen, dan gebruik je als tussenletter een -e

Voorbeeld:

groente + soep

wordt

groentesoep

want

groenten/groentes

Verder gebruik je als tussenletter een -e

als:

Als het eerste deel geen meervoud heeft op -en

Bijvoorbeeld:

rijst + vlaai

wordt

rijstevlaai

Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord

lach + bek

wordt

lachebek

Het eerste deel gaat over iets waarvan er maar één is:

maan + schijn

wordt

maneschijn

Het eerste woord versterkt het tweede woord

beer + sterk

wordt

beresterk

reus + goed

wordt

reuzegoed

De tussenletter -s kun je meestal horen. Lukt dit niet? Vervang dan het tweede deel van de samenstelling.

Voorbeeld:

dorp + kern

wordt

dorpskern

station + straat

wordt

stationsstraat

Vervang tweede deel: stationshal, dan hoor je de tussen -s

Wie heeft er goed opgelet?

- Pak je boek erbij op blz. 90 (A1d) of blz. 83 (H1b)

- Gebruik de theorie als je de vragen moet beantwoorden

- Kijk goed welk regel erbij hoort

Welk woord is juist geschreven?

1. groentesoep
2. groentensoep
3. groentessoep

Maak een samenstelling van de woorden:
trap + huis

Welk woord is goed geschreven?

1. gedachtengang
2. gedachtesgang
3. gedachtegang

Maak een samenstelling van de woorden:
stoel + dans

Welk woord is goed geschreven?

1. braamsap
2. bramensap
3. bramesap

Welk woord is goed geschreven?

1. lerarenkamer
2. lerarekamer

Maak een samenstelling van de woorden:
elektriciteit + centrale

Welk woord is goed geschreven?

1. fietslot
2. fietsslot

Welk woord is goed geschreven?

1. tarwesbrood
2. tarwenbrood
3. tarwebrood

Welk woord is goed geschreven?

1. bessesap
2. bessensap

Welk woord is goed geschreven?

1. horlogesmaker
2. horlogemaker
3. horlogenmaker

WAT HEB JE GELEERD?

TUSSENLETTERS IN SAMENSTELLINGEN

- je kunt tussenletters in samenstellingen goed spellen

IK WEET HOE IK DE TUSSENLETTERS IN EEN SAMENSTELLING MOET SPELLEN

😒🙁😐🙂😃

Aan de slag! A1d

Maken: opdracht 12 t/m 14, blz. 87 t/m 90 (gebruik de theorie op blz. 90!)

Aan de slag! H1b

Maken: opdracht 13 t/m 15, blz. 81 t/m 84 (gebruik de theorie op blz. 83!)