lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Bepaling

Wat kun je aan het eind van de les?

Je weet wat een meewerkend voorwerp, lijdend voorwerp en bepalingen zijn en hebt hiermee geoefend.

Wat weten jullie nog over de persoonsvorm, het onderwerp en het gezegde?

Persoonsvorm

Altijd een werkwoord, dat wat zegt over het onderwerp.

Ik vind de persoonsvorm door:

1. De zin vragend te maken

2. De zin te veranderen van tijd

"De persoonsvorm is altijd een werkwoord."

Wat is de persoonsvorm?

1. De persoonsvorm
2. is
3. altijd
4. een werkwoord

Onderwerp

Ik vind het onderwerp door:

Stap 1: Vind de persoonsvorm

Stap 2: Wie of wat + persoonsvorm

Wat is het onderwerp?

De docent legt het onderwerp uit.

1. De docent
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Het gezegde

Alle werkwoorden in de zin.

Wat is het gezegde in deze zin:

"Ik kan het werkwoordelijk gezegde benoemen."

1. Ik
2. kan benoemen
3. benoemen
4. kan

Lijdend voorwerp (lv)

• Zinsdeel dat iets ondergaat
• Wie / wat + gezegde+ onderwerp
• Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp
  
• Lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel
  

Als er geen lijdend voorwerp in de zin zit, zit er ook geen meewerkend voorwerp in

Voorbeeld

Pieter verdient een topsalaris

Willem Alexander leest morgen de miljoennota voor.

Wat is het lijdend voorwerp?
Zij had haar aandelen voor weinig geld verkocht.

1. weinig geld
2. verkocht
3. haar aandelen
4. had

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Veel volwassenen kijken 's avonds vaak naar RTL-Boulevard.

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

Meewerkend voorwerp (mv)

Het zinsdeel dat aangeeft aan wie of voor wie iets wordt gedaan of over wie iets wordt gezegd

Aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp = meewerkend voorwerp

Voorbeeld

Johan gaf zijn vriendin een nieuw horloge.

Anne schonk Rik een glas limonade in.

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin?
Marieke gaf de nieuwe voorzitter een hand.

1. gaf
2. de nieuwe voorzitter
3. voorzitter
4. een hand

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin?
De docent zou haar een onvoldoende hebben gegeven.

Hoe vind je de bijwoordelijke bepaling?

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bwb.

Bijwoordelijke bepaling

Geeft antwoord op de volgende vragen: waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe en hoeveel.

Voorbeeld

Gaf hij zijn zusje een oud mobieltje op haar verjaardag?

De rest (alle woorden/ zinsdelen die je overhoudt): 

Op haar verjaardag. 

Noem de bijwoordelijke bepaling in de zin.
Gisteren gaf hij zijn moeder een bos bloemen op haar verjaardag.

1. gisteren
2. een bos bloemen
3. op haar verjaardag
4. zijn moeder

Ontleed de volgende zin (pv, ow, wwg, lv, mv, bwb).
Vanochtend gaf Jop mij het boek van Nederlands terug.

Wat ga je doen?

Maak opdracht 4 op blz. 63

Extra: verdeel de zin in zinsdelen

             benoem ook: pv, ow, wwg, lv (zet dit eronder)

Zelfstandig

Stilte

Vragen? Steek je vinger op

Klaar? Maak opdr. 5 op blz. 64