4mavo - Les 8 - H11.1 Fossiele brandstoffen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. Vooraf:
   Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
   
   
2. Instructie:
   Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
   
   
3. Toepassing:
   Actieve verwerking, Formatief handelen 
   
   
4. Evaluatie:
   Afsluiting

Overzicht Periode #

• Thema:
• Benodigde lesmaterialen:

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8	Week 9	Week 10	Week 11
Type hier in Schulbuch	...	...	...	...	...	...

              Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Sleep op de juiste plek:

Elektrische energie

Warmte

Stralingsenergie

Bewegingsenergie

De verbrandingswarmte van benzine is 33 MJ/L. Bereken hoeveel warmte er vrij komt als je 9 L verbrandt?

Reken op:
4000 W = ................... kW
2560 W = ................. kW
0,016 kW = ....................... W

Aardgas +                            ⮕                               + water

Maak de reactievergelijking af:

Zuurstof

koolstofdioxide

Een led-lamp heeft een vermogen
van 10 W.
Wat betekent vermogen?

1. Energie per seconde
2. Energie per uur
3. Energie per minuut
4. Energie per jaar

           Leerdoelen

I - Je kunt de drie belangrijkste toepassingen 

van fossiele brandstoffen beschrijven.

II - Je kunt uitleggen hoe een elektriciteitscentrale 

en kerncentrale werken.

III - Je kunt milieuproblemen beschrijven die 

horen bij het gebruik van fossiele brandstoffen.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

Fossiele brandstoffen

Aardgas, aardolie en steenkool zijn fossiele brandstoffen.

 

De drie belangrijkste toepassing zijn:
1. Verwarmen van gebouwen

2. Wegvervoer en vliegverkeer

3. Opwekken van elektriciteit

Energiecentrale

(Fossiele) brandstoffen worden

verbrand en water wordt verhit

tot stoom.

De stoomturbine zorgt voor een 

draaibeweging.

De generator zet beweging om 

in elektriciteit.

Kerncentrale

In een kerncentrale word de 

energie die vrij komt bij 

kernsplijting gebruikt om water

te verhitten.

De kernbrandstof is vaak uranium.

Verder gelijk aan gewone centrale.

Energie berekenen

.

Opmerking: Vaak wordt de hoeveelheid energie in GJ of TJ:

1 GJ = 1 000 000 000 J = 10⁹ J

1 TJ = 1 000 000 000 000 J = 10¹² J  

Wat zijn fossiele brandstoffen? Noem ook een voorbeeld

Een windmolen kan een vermogen
hebben van 3 MW. Bereken hoeveel energie deze levert in 6 uur.

Afvalwarmte

Een energiecentrale kan nooit alle chemische energie omzetten in nuttige (elektrische) energie. Daarom komt er altijd afvalwarmte vrij.

Opwarming van de aarde

Bij de verbranding van fossiele brandstoffen 

komt koolstofdioxide (CO₂) vrij.

Door te veel koolstofdioxide in de lucht 

wordt het natuurlijke broeikaseffect versterkt. 

Hierdoor warmt de aarde op. 

De overheid wil afstappen van fossiele brandstoffen: energietransitie

Zure regen en smog

Bij verbranding ontstaan ook

andere stoffen: 

- Zwaveldioxide (SO₂)

- Stikstofoxiden (NOₓ)

Deze veroorzaken zure regen (vooral schadelijk voor planten en bomen)

en smog.

Aan de slag

Maak de opgaven van §11.1

Begrippen uit deze les

• Fossiele brandstoffen
• Stoomturbine
• Generator
• Kernenergie
• Afvalwarmte

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen