GHZ Week 4 benaderingswijzen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Vorige week

Herhaling

Opdracht verpleegplan

Benaderingswijzen

GHZ leerjaar 2 periode 3 week 4

Leerdoelen

De student kan:

- benaderingswijzen binnen de GHZ benoemen en toepassen.

- de stappen van het klinisch redeneren toepassen op een casus in de gehandicaptenzorg.

Wat was belangrijk in de benadering/begeleiding bij de syndromen vorige week?

Gedicht

Ik zit buiten, ik hoor de geluiden van de vogels, de wind die door de bladeren gaat.

Ik voel de zon op mijn gezicht, warm, aangenaam, ik geniet.

Dan hoor ik eens stem, het is een bekende stem. Ik voel haar hand op mijn arm.

Er gaat iets gebeuren. Mijn armen en benen gaan bewegen, ik blijf haar stem horen. De bewegingen aan mijn lichaam worden meer en ik kom los van waar ik zat.

Maar haar hand blijf ik voelen. Dat is aangenaam, warm en voelt veilig.

Begeleidingsvorm: basale stimulatie

Doel: is de zorgvrager bekend te maken met zijn lichaam, waardoor iemand een relatie kan aangaan met zijn omgeving. 

• Gericht op mensen met een zeer ernstige meervoudige verstandelijke beperking.

•  Basale stimulatie is een middel tot communicatie
  
•  Het aanbieden van eenvoudige prikkels, het ervaren van veiligheid.
  
•  Basale stimulatie door middel van tast- of gehoorsensaties.
  

Hoe kan je basale stimulatie toepassen tijdens de ADL bij een zorgvrager met een verstandelijke beperking?

Voorbeeld: als een zorgvrager veel pijn ervaart door het langdurig op bed liggen, dan kan een stimulatie voor een ontspannende houding zorgen. Bijvoorbeeld door te wiegen of masseren.

Zintuigelijke stimulering

Doel: is om zorgvragers tot bepaalde vormen van actie en reactie te brengen die hun ontwikkeling stimuleren en waardoor ze zich meer bewust worden en vat krijgen op hun omgeving.

• Grondlegger is Lilli Nielsen.
• Meestal ingezet bij een (zeer) ernstige en meervoudige beperking
• Er wordt gekeken wat de persoon met een beperking wél kan!
  
• Mensen moeten zelf actief bewegen, luisteren, kijken, voelen en ruiken om ontwikkeling in gang te zetten en te houden.
  
• Een belangrijk uitgangspunt is dat mensen met een verstandelijke beperking moeten worden aangesproken op het juiste emotionele niveau van functioneren. Dit zegt namelijk iets over de manieren waarop deze zorgvragers contact zoeken en communiceren.
  

Noem een voorbeeld van hoe jij een zorgvrager met een verstandelijke beperking actief in beweging zou krijgen, actief te leren luisteren, kijken, voelen en ruiken?

Bij het voelen b.v.  worden verschillende liedjes en versjes aangeboden waarbij het lichaam wordt aangeraakt. Zo zijn er versjes over de benen en de voeten,  deze worden dan met een diepe druk worden aangeraakt. Het lichaamsbesef en lichaamsgevoel wordt zo gestimuleerd.

En als het over de wind gaat, dan wordt de wind erbij gehaald door met een grote waaier te waaien.

Begeleidingsvormen op relationele basis

•  Gericht op ontwikkelen van hechte sociale relaties tussen mensen met een verstandelijke beperking en mensen in hun omgeving.
  
•  Gedragsproblemen kunnen ontstaan als gevolg van het ontbreken van hechte relaties.
  

Voorbeelden:

•  Hechtingstheorie
  
•  Tender loving care.
  

Opdracht

Zoek op internet wat de volgende begeleidingsvormen/theorieën  inhouden: 

- Hechtingstheorie

- Tender Loving Care

Hechtingstheorie

• John Bowlby
  
• Ontwikkeling kan plaats vinden vanuit de veiligheid van een warme relatie waarop het kan terugvallen wanneer het in bedreigende situaties terecht komt.
  
• Mensen met een verstandelijke beperking die wonen in een instelling hebben veel verpleegkundigen en moeten dus met veel mensen een relatie aan gaan. Als VPK is het dus belangrijk om hier aandacht voor te hebben.
  
• De hechtingsdrang komt tot stand in de vroege kindertijd.
  

Vervolg hechtingstheorie

4 fasen in ontwikkeling volgens Bowlby:

  

Fase 1: Oriëntatie en signalen zonder discriminatie

Fase 2: Oriëntatie en signalen met discriminatie

Fase 3: Nabijheid van de belangrijkste opvoeder door signalen en beweging

Fase 4: Partnerschap

Fase 1: Baby is gevoelig voor prikkels van mensen. Hij maakt zuigbewegingen, lacht en huilt gericht naar de omgeving. Het kind zoekt oogcontact met anderen, maar maakt nog geen onderscheid.

Fase 2: Baby herkent bekende personen. Hij onderscheidt de opvoeder van andere (belangrijke) personen in de omgeving, wat in de achtste maand uitmondt in angst voor vreemden.

Fase 3: Baby ontwikkeld hechtingsgedrag. Hij vertoont, aanvankelijk nog vrij passief later actief, nabijheid zoekend gedrag. De baby volgt, groet en gebruikt zijn opvoeder als veilige basis.

Fase 4: duurt ongeveer tot aan de kleuterleeftijd. Ontwikkeld het vermogen om anderen te vertrouwen, om een partnerschap aan te gaan.

Tender Loving Care

•  Basisattitude bij de zorg voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking.
  
•  Deze begeleidingsvorm is als reactie op het feit dat kinderen in een instelling toch apathisch werden ondanks dat ze verzorgd en gevoed werden. Oorzaak was dat de kinderen onvoldoende warmte en persoonlijke aandacht kregen.
  
•  Begeleidingsvorm bestaat uit het zeer zorgvuldig toedienen van affectief lichamelijk contact.
  

Hoe kun je tender loving care als verpleegkundige toepassen tijdens het wassen van de cliënt?

> Wassen is meer dan schoon worden, het betekent ook: genieten van het water, ingezeept worden, zingen en kletsen, genieten van zeep en schuim. Deze activiteiten moeten dan ook niet in hoog tempo worden afgewerkt, maar met aandacht worden uitgevoerd.

Hoe komt het dat bij kinderen die worden geboren met een verstandelijke beperking er vaak sprake is van een verstoorde hechting?

1. In het begin veel ziekenhuisopnames
2. Ouders kunnen moeite hebben met het kind te accepteren
3. Het kind krijgt te maken met verschillende hulpverleners
4. Het kind laat het contact van de ouders niet toe

Hoe komt het dat bij kinderen die worden geboren met een verstandelijke beperking er eigenlijk vanaf het begin al sprake is van een verstoorde hechting?

• In het begin vaak veel ziekenhuisopnames in verband met onderzoeken of medische oorzaken
• Ouders kunnen moeite hebben met het kind te accepteren
• Kind krijgt te maken met verschillende hulpverleners
• In een instelling nog meer verschillende hulpverleners

Probleemgedrag

Brandon?

Jolanda Veenema?

Oorzaken probleemgedrag

 Biologische factoren

 Fysieke factoren

 Psychologische factoren

 Sociale factoren

Biologische factoren

Door hersenbeschadiging:

 Verminderd controle over emoties

 Verminderd concentratievermogen

 Niet goed functionerend geheugen

 Problemen met het verwerken van prikkels

 Beperkte communicatie mogelijkheden

Vervolg biologische factoren

Het volgend gedrag doet zich voor:

 Neiging tot directe behoeftebevrediging

 Extreme uiting van emoties / overspoeld worden

 Concentratieproblemen

 Geen weet van verleden en toekomst

 Problemen met verwerken van nieuw situaties

 Onverklaarbaar schreeuwen of huilen

 Aandacht trekken door bepalend gedrag

Psychologische factoren

 Verminderde draagkracht

 Onzeker en onveilig voelen

 Snel uit balans

 Sociale / emotionele ontwikkeling vertraagd

Sociale factoren

Door leefomgeving en interacties de volgende risico’s:

 Overvragen / ondervragen

 Tolereren van ongewenst gedrag

 Ontbreken van aandacht

 Ongeschikte groepssamenstelling

 Gebrek aan structuur in de leefomgeving

 Gebrek aan privacy

 Gebrek aan leefruimte

 Gebrek aan inspraak en rechten

Betekenis van probleemgedrag?

Betekenis probleemgedrag:

•  Plezierige sensatie van het gedrag zelf
•  De aandacht
•  Bereiken van iets wat de persoon graag wil
•  Vermijden van iets onaangenaams
•  Het overstemmen van onlust gevoelens en/of afreageren van spanningen

Vaak wordt probleemgedrag ongewild bekrachtigd. Zorgvuldige analyse wordt gevraagd voor de oplossing.

Aanpak probleemgedrag

1. Diagnostische fase
   
2. Planningsfase
   
3. Uitvoeringsfase
   
4. Evaluatiefase

1. Diagnostische fase

Wat is er aan de hand? Wanneer gebeurt het? Heeft iedereen last van zijn gedrag? Zijn er omgevingsfactoren van invloed? Hoe is de bejegening? Dagprogramma?

  

•  Gesprekken met ouders en of anderen
  
•  Gesprekken met betrokkenen
  
•  Observatie en registratie van het gedrag
  
•  Gestandaardiseerde beschrijvingsinstrumenten
  

2. Planningsfase

•  Multidisciplinair hoofddoelen formuleren
  
•  Handelings-/begeleidingsplan maken
  
•  Acties uitzetten gericht op gedragsverandering zorgvrager of verandering van omgevingsfactoren of beide
  

3. Uitvoeringsfase

Om de zorgvrager te kunnen begeleiden heb je een relatie met hem. Je werkt vanuit een viertal richtlijnen:

•  Respecteren vanuit gelijkwaardigheid in relatie
  
•  Ruimte geven; soms begrensd, stimuleren van eigen initiatief
  
•  Rationeel zijn; doelmatigheid middels betrokkenheid
  
•  Realistisch blijven; wat is er in de actuele situatie mogelijk? Vermijden van overvragen en ondervragen.
  

4. Evaluatiefase

Na een gestelde periode wordt er geëvalueerd met de patiënt, zorgverleners en eventueel andere betrokkenen.

Het begeleidingsplan wordt zo nodig aangepast.

Opdracht

Hieronder staan een aantal benaderingswijzen bij probleemgedrag: 

• Gentle teaching
  
• Methode Heijkoop
  
• Triple C
  

1. Maak een tekening/poster/infographic waarin een van de benaderingswijzen wordt uitgelegd. (hiervoor zou je ook goed canva kunnen gebruiken (www.canva.com)
2. Volgende week komen we bij de start van de les er op terug en zullen er een aantal groepjes hun uitwerking presenteren. 

Groep 1 Gentle teaching	Groep 2 Gentle teaching	Groep 3 Methode Heijkoop	Groep 4 Methode Heijkoop	Groep 5 Triple C	Groep 6 Triple C
Marieke Gerben Laura Carlijn Gabriëlle	Esmé Zoë Aafke Lotte	Isa Iris Demi Beau	Anouk Max Trevor Manouk	Luna Zara Rosalie Ylene	Laisa Mika Iré Fleur

Evaluatie

1. Welke begeleidingsvormen hebben we behandeld?

2. In welke stappen pak je probleemgedrag aan?

3. In welke categorieën kan je de oorzaken van probleemgedrag verdelen?

Alvast een fijne vakantie!