3.4 Ruiken en proeven HA

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

HA1F (tot de vakantie)

H3.4 ruiken en proeven

Deze les

• Voorkennis
• Leerdoelen
• Uitleg over 3.4 (één les!)
• Opdrachten maken
• Leerdoelencheck

Leerdoelen:

Aan het eind van 3.4 kun je:

• uitleggen hoe het reukzintuig in je neus werkt.
• uitleggen hoe je smaakzintuig op je tong werkt.
• de vijf soorten smaakzintuigen noemen.
• uitleggen hoe je met je reukzintuig en smaakzintuig je eten proeft.
• omschrijven waardoor eetgewoonten en voorkeur ervoor kunnen zorgen dat je iets lekker/vies vindt.

Keuze maken

1. Je start met het lezen van blz 165 t/m 169 en maakt de opdrachten 2 t/m 14 (in stilte!)

2. Je volgt de uitleg en maakt daarna de opdrachten 2 t/m 14

Buiten het lokaal werken: Liza A., Abby, Daphne

Herhaling: wat is de prikkel voor je...

Oog

Oor

Neus

Tong

Huid

licht

geluid

geurstoffen

smaakstoffen

temperatuur

pijn

vormen

Welke soort cellen verbinden de zintuigen met de hersenen?

1. Gevoelszenuwcellen
2. Bewegingszenuwcellen

Wat hoort in dit rijtje niet thuis:
smaak – geur – geluid – zuurstof – licht
Noteer het juiste antwoord.

Wat is de prikkel voor het reukzintuig?

1. Smaak
2. Geurstoffen
3. Impulsen
4. Receptoren

Hoe heten de zichtbare bultjes op je tong waarmee je smaak proeft?

1. Uitsteeksels
2. Umami-receptoren
3. Smaakpapillen
4. Smaakpupillen

In welk orgaan zit dit zintuig?

1. Huid
2. Neus
3. Mond
4. Oor

Je loopt de keuken in, daar staat een appeltaart, net uit de oven. Wat is de juiste volgorde van onderstaande gebeurtenissen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

Er komen geurstoffen vrij uit de appeltaart

Je reukzintuig wordt geprikkeld

Je weet wat je ruikt: appeltaart

Er gaan berichten van je reukzintuig naar je hersenen

Je besluit een stukje taart te nemen

Er gaan berichten van de hersenen naar je armspieren

'Zoet' is een smaak. Noem de andere smaken die kunt proeven. Er zijn er in totaal 5.

De neus 

Ruiken doe je met reukzintuig in je neus.

Reukzintuig neemt geurprikkels waar --> 

prikkel wordt impuls --> impuls via reukzenuw

naar hersenen --> hersenen geven aan welke 

geur het is.

Waarvoor is reuk belangrijk?

Reukzintuig

Reukzintuig bevat duizend verschillende type zintuigcellen voor geuren.

Iedere nieuwe geur komt ook in je geheugen terecht.

Proeven

Ruiken helpt bij het waarnemen van een smaak.

Bij proeven voegen je hersenen de informatie van de smaakzintuigen
en van het reukzintuig samen.

Tong

De tong is ruw: er liggen kleine uitsteeksels op. Dit zijn smaakpapillen.
Hiertussen liggen de smaakzintuigen.
Smaakstoffen prikkelen de smaakzintuigen.

Vijf soorten smaakzintuigen

• Zoet
• Zout
• Bitter
• Zuur
• Umami (hartig) 

Je kunt meer smaken proeven, doordat 

je reukzintuig en smaakzintuig samenwerken. Via de keelholte gaan geurstoffen naar het reukzintuig. Hersenen combineren de informatie,

Hoe neem je smaak waar?

Wat is lekker?

Hangt ook af van:

• uiterlijk
• warmte- of koudezintuigjes (temperatuur)
• tastzintuigen (structuur)
• eetgewoontes / culturen

Je hersenen combineren dit allemaal.

www.nemokennislink.nl/publicaties/over-smaak-valt-wel-te-twisten 

Maken

Maak de opdrachten 2 t/m 14 van par 3.4 

(huiswerk woensdag 5 maart 3e uur)

Klaar?! Kijk de opdrachten na via Its Learning of maak de samenvatting achterin het hoofdstuk.

Toets hoofdstuk 3 op vrijdag 7 maart!

Leerdoelencheck (klassikaal)

Aan het eind van 3.4 kun je:

• uitleggen hoe het reukzintuig in je neus werkt.
• uitleggen hoe je smaakzintuig op je tong werkt.
• de vijf soorten smaakzintuigen noemen.
• uitleggen hoe je met je reukzintuig en smaakzintuig je eten proeft.
• omschrijven waardoor eetgewoonten en voorkeur ervoor kunnen zorgen dat je iets lekker/vies vindt.