onbegrepen gedrag

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

onbegrepen gedrag

Onbegrepen gedrag

Onbegrepen gedrag?

• Fysieke agressie
• Verbale agressie
• Zelfverwondend gedrag
• Grensoverschrijdend gedrag.

Wat versta jij onder probleem gedrag of onbegrepen gedrag?

Het ontstaan van onbegrepen gedrag

Gedrag, dus ook onbegrepen gedrag, wordt bepaald door de interactie tussen zorgvragers en diens omgeving. Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van onbegrepen gedrag: 

• Lichamelijke conditie
• Hersenaandoening
• Medicijngebruik
• Psychische factoren (persoonlijkheid, omgaan met tegenslag, levensloop, stemming, omgeving

Wat is onbegrepen gedrag?

Probleemgedrag kan zijn: agressief gedrag, maar ook weglopen, onrust, storend gedrag of het weigeren van zorg. In de ouderenzorg wordt het ook vaak onbegrepen gedrag genoemd. Voor zorgverleners is het vaak moeilijk om hiermee om te gaan. 

Lichamelijke conditie

-Blaasontsteking- obstipatie- artrose (Agressie of agitatie)

-Infectie of uitdrogen (Verwardheid of hallucinaties)

slecht slapen- vermoeidheid- ondervoeding (Teruggetrokken gedrag)

-Bij mensen met dementie door lichamelijk ongemak zoals jeuk, dorst, honger of een volle blaas (Roepgedrag of dwalen)

1. Pijn (niet altijd uitgesproken)
2. Infecties (zoals urineweginfectie)
3. Obstipatie
4. Slechthorendheid of slechtziendheid
5. Bijwerkingen van medicatie
6. Slaaptekort of slaapstoornissen
7. Uitdroging of ondervoeding
8. Schildklieraandoeningen of hormonale disbalans

Hersen aandoening (NAH)

1. Impulsbeheersing

Ongepaste opmerkingen of gedrag

Niet kunnen remmen van emoties of handelingen

2. Emotieregulatie

Prikkelbaarheid

Agressie of woede-uitbarstingen

Huilbuien of lachen zonder duidelijke reden

3. Inzicht en ziektebesef

Niet (h)erkennen van eigen beperkingen

Weinig begrip voor het effect van gedrag op anderen

4. Sociaal gedrag

Verminderd inlevingsvermogen (empathie)

Onaangepast gedrag in sociale situaties

5. Apathie of initiatiefverlies

Geen motivatie of zin om iets te ondernemen

Hersen aandoening

1. Impulsief en ongecontroleerd gedrag

Moeite met wachten, beurtgedrag, regels volgen

Overbeweeglijk of hyperactief gedrag

2. Agressie of prikkelbaarheid

Snel boos worden, escalaties bij frustratie

Moeite met frustratietolerantie

3. Sociaal onaangepast gedrag

Moeite met inleven in anderen (verminderde empathie)

Ongevoelig lijken voor sociale signalen

4. Apathie of gebrek aan motivatie

Passief gedrag, weinig initiatief

Niet reageren op positieve of negatieve prikkels

5. Moeite met emoties herkennen en reguleren

Onverwachte stemmingswisselingen

Lachen of huilen zonder duidelijke aanleiding

Medicijn gebruik

1. Verwardheid of delier

Bijwerkingen van o.a. benzodiazepinen, opioïden, anticholinergica, antidepressiva

Vaak bij ouderen of bij plots starten/stoppen van medicatie

2. Agressie of prikkelbaarheid

Kan voorkomen bij stimulanten (zoals ADHD-medicatie), corticosteroïden, antidepressiva

Ook bij onthouding of afbouw van verslavende medicatie (zoals slaapmiddelen)

3. Apathie of somberheid

Sommige antipsychotica of bètablokkers kunnen motivatie en stemming onderdrukken

Ook bij overdosering van kalmerende middelen (bijv. diazepam)

4. Impulsief of ontremd gedrag

Door bijvoorbeeld dopaminerge middelen (zoals bij Parkinson) of stemmingsstabilisatoren

Psychische factoren

Delier of dementie?

Onbegrepen gedrag 

Waar komt moeilijk onbegrepen gedrag vandaan?

fase 1: bedreigde ik

Fase 1, de bedreigde ik: 

- Er is ziektebesef, maar geen ziekte-inzicht.

- Er is een identiteitscrisis. 

- Kortetermijngeheugenverlies, daarna geleidelijk ook verlies van het langetermijngeheugen.

Welke  benaderingswijze past hierbij?

Verdwaalde ik

• Verwardheid in tijd en lichte geheugenstoornis 

• Kan per dag verschillen
• Communicatieproblemen: afasie
• Praat veel over vroeger
• Adl zelfstandigheid neemt af

De verborgen ik

Verzonken ik

In dit laatste stadium van dementie lukt het niet of nauwelijks nog om contact met u te krijgen. 

Dementie en onbegrepen gedrag

Analyseren van onbegrepen gedrag

Leren omgaan met onbegrepen gedrag begint met het analyseren (het opsporen van mogelijke oorzaken). Hierbij let je op:

• wanneer het gedrag optreedt
• waar het gedrag optreedt
• wat deed de cliënt voor het gedrag optrad
• hoe werd er op het onbegrepen gedrag gereageerd

Gevolgen onbegrepen gedrag

• kwaliteit van leven van de cliënt vermindert
• zorgt voor overbelasting naasten/mantelzorgers
• als gevolg van onbegrepen gedrag wordt er vaak onnodig medicatie                   voorgeschreven
• er wordt regelmatig gebruik gemaakt van vrijheidsbeperkende                               maatregelen

Wat?

Wat is onbegrepen gedrag nu eigenlijk? En wat is van belang bij het omgaan met onbegrepen gedrag (bij cliënten)?

Onder probleemgedrag verstaan we alle gedrag van de cliënt dat deze cliënt of zijn omgeving als moeilijk hanteerbaar ervaart. Probleemgedrag heet ook wel onbegrepen gedrag of veranderend gedrag. Veel probleemgedrag is afhankelijk van de situatie, de persoonlijkheidskenmerken van de cliënt zelf en de mensen om hem heen.

Omgaan met onbegrepen gedrag

• Oorzaken wegnemen
  - overleg met huisarts of casemanager
  - lichamelijke oorzaken behandelen
  - evt. omgeving aanpassen
  - activiteiten aanpassen
• Communicatie, bijv.
  - oogcontact maken
  - tijd nemen
  - korte zinnen

Check out

Met welk gevoel ga je hier weg?