Water - Het drinkwater in Amsterdam

Water - het begin

Programma

1. Binnenkomst + topocheck (8 min)

2. Nakijken (10 min)

3. Wat gaan we deze les leren? - de leerdoelen (3 min)

4. Opdracht: wat weten we al? (2 min)

4. Lezen (5 min)

5. Uitleg: drinkwater in Amsterdam (10 min)

6. Check: hebben we het begrepen? (5 min)

8. Aan het werk (10 min)

9. Afronding - hoe hebben we gewerkt en wat hebben we geleerd? (7 min)

Topocheck

Nakijken

Hoe: 

Docent geeft beurten 

Je leest de vraag hardop voor + geeft jouw antwoord

Anderen vullen het antwoord waar nodig aan.

Je noteert het goede antwoord in je werkboek.

Wat? 

Bladzijde 154 + 155 vraag 1 + 2 + 4 + 5ac

Leerdoelen

Focusvraag:

Hoe zorgen duinen en spaarbekkens ervoor dat mensen in laag-Nederland schoon drinkwater hebben?

Aan het eind van deze les kun je:

1. uitleggen hoe duinen functioneren als natuurlijke filter voor drinkwater;

2. uitleggen wat er bedoelt wordt met het verdrogen en verzilten van duinen en een oplossing hiertegen kunnen noemen;

3. de rol van spaarbekkens in de opslag en zuivering van water beschrijven;

4. beoordelen in welke mate duinen en spaarbekkens een duurzame oplossing zijn voor waterwinning.

Opdracht: wat weten we al?

Wat weet je al over het onderwerp van de les van vandaag?

Wat: beantwoord de vraag op je wisbordje

Hoe: alleen -> dus niet praten + niet kijken bij een ander

Klaar: Houd je bordje pas omhoog als je docent het zegt.

Vraag: Noteer de cijfers van de stellingen op je wisbordje. Zet achter ieder cijfer of de stelling juist of onjuist is.

1. De duinen langs de Noordzee behoren tot Laag-Nederland.

2. In laag-Nederland wordt grondwater alleen uit diepe lagen gewonnen.

3. Duinen bestaan uit zand, waardoor zij goed waterdoorlatend zijn.

4. Amsterdam ligt in Laag-Nederland.

5. In Amsterdam drinken we water uit het IJsselmeer dat in de duinen is gezuiverd.

Lezen

Wat: lezen bladzijde 152 'Drinkwater in Laag-Nederland' 

Hoe:

• In stilte voor jezelf

Klaar?

• Noteer na het lezen minimaal 1 vraag/ ding dat je moeilijk vond of niet goed hebt begrepen.
• Noteer na het lezen tenminste 1 ding dat je makkelijk vond of heel goed hebt begrepen.

Echt klaar?

Bespreek de moeilijke en goed begrepen dingen met de leden van je groepje. 

Wat weten we al?

Nederland is in twee stukken te verdelen:

De zandgrond in Hoog-Nederland is goed waterdoorlatend en zand maakt het water al voor een deel schoon.

De kleigrond in Laag-Nederland is slecht waterdoorlatend en het zoutewater diep in de grond maakt het grondwater ondrinkbaar. 

Hoog Nederland	Laag Nederland
Oosten + Zuiden	Westen + Noorden
Zandgrond	Kleigrond (en veengrond)
Grondwater	Oppervlakte water

Drinkwater in Amsterdam

Amsterdam ligt in Laag-Nederland.

De mensen drinken er dus oppervlakte water.

Dit oppervlakte water komt uit het IJsselmeer en wordt met pijpleidingen naar de duinen langs de Noordzee gebracht.

De duinen liggen weliswaar in het westen maar behoren tot Hoog-Nederland. Ze liggen namelijk ver boven NAP/ de zeespiegel.

Duinen bestaan uit zand en zijn dus goed waterdoorlatend.

Tijdens de infiltratie van het water in de duin, wordt het dus al voor een groot deel schoongemaakt!

De duinen behoren tot Hoog-Nederland.

Duinen en waterwinning

Onder de duinen (geel) ligt een grote voorraad zoetwater (blauw).

Namelijk: de duinen bestaan uit zand en zand laat water door.

Regenwater is dus geïnfiltreerd!

Maar als we dit zoetewater gebruiken wordt de voorraad kleiner en is er meer ruimte voor brakwater( groen) en zoutwater (paars).

De duinen verdrogen en verzilten (=worden zouter) door het gebruik van het zoetwater!

Dit voorkomen we door water uit het IJsselmeer in de duinen te pompen.

Check: hebben we het begrepen?

Wat: Checken of we de uitleg begrepen hebben.

Hoe: 

•  Werk alleen (dus praat niet en kijk niet bij iemand anders)
•  Schrijf je antwoord op je wisbordje.
•  Laat je wisbordje pas zien als je docent het vraagt.

Drinkwater in Amsterdam en Laag-Nederland

In Laag-Nederland wordt ook gebruik gemaakt van spaarbekkens.

Spaarbekkens zijn grote plassen waarin water  wordt opgeslagen.

Het water komt er tot rust en vuil zinkt naar de bodem.

Planten en bacteriën zuiveren het water al voor een deel.

Spaarbekkens zijn duurzaam want:

➤ Ze gebruiken natuurlijke zuivering (planten en bacteriën) 

➤ Ze slaan water op voor droge periodes

Spaarbekken van 

de Biesbosch (Zuid-Holland)

Verwerken: vragen in het boek

Wat: Maak de volgende vragen in het werkboek:

Bladzijde 154 vraag 3

Bladzijde 160 vraag 2 + 3

Hoe: 

• werk alleen en praat dus helemaal niet!
• lees de vragen door + onderstreep de belangrijke begrippen.
• wat weet je over deze begrippen?
• maak de vragen binnen de tijd

Hulp: Je boek + de aantekeningen van deze les

Let op: we gaan deze vragen direct nakijken, zorg dus dat je binnen de tijd klaar bent.

Afsluiting: hebben we (juist) geleerd?

Reflectie:

Hoe hebben jij gewerkt?

Hoe heeft de klas gewerkt?

Hoe deed de juf het?

Leerdoelen:

1. uitleggen hoe duinen functioneren als natuurlijke filter voor drinkwater;

2. uitleggen wat er bedoelt wordt met het verdrogen en verzilten van duinen en een oplossing hiertegen kunnen noemen;

3. de rol van spaarbekkens in de opslag en zuivering van water beschrijven;

4. beoordelen in welke mate duinen en spaarbekkens een duurzame oplossing zijn voor waterwinning.

Check: hebben we (juist) geleerd?

Beantwoord de examenvraag op de volgende dia op je wisbordje!

Afsluiting

Wat: Hebben we het juiste geleerd?

Hoe: 

•  Werk alleen (dus praat niet en kijk niet bij iemand anders)
•  Schrijf je antwoord op je wisbordje.
•  Laat je wisbordje pas zien als je docent het vraagt.

Huiswerk

Leren: topografie Nederland - let op: volgende les wordt er iemand overhoord!

Lezen: bladzijde 142 + 143