3.1 Wat zijn de kosten

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Wat gaan we vandaag doen?

• uitleg hoofdstuk 3 paragraaf 1
• maken opdrachten weet je het nog?
• maken opdrachten paragraaf 1

Uitleg hoofdstuk 3 paragraaf 1

Lesdoelen 3.1

• Wat voor kosten heeft een bedrijf?
• Wat is het verschil tussen vaste en variabele kosten
• Hoe bereken je de verkoopprijs en de consumentenprijs?

Formele sector:

• Betaald werk, waarover belasting en sociale premies wordt betaald
  

Informele sector:

• Grijs werk: onbetaald werk
  

• Zwart werk: betaald werk, zonder belasting en sociale premies te betalen. Dit is strafbaar!

Er is nog een verdeling in 2 sectoren naast de productiesectoren.

Hoe wordt er geproduceerd

• Kapitaal
  

• Arbeid
  

• Natuur
  

• Ondernemerschap
  

Kapitaal:

alle kapitaalgoederen waarin je geld investeert en die je langere tijd bij de productie gebruikt, zoals machines, gebouwen en voertuigen.

Arbeid:

de lichamelijke en geestelijke inspanningen die de mensen bij de productie leveren

Natuur:

Alles wat de natuur levert. Bijvoorbeeld de grond zelf, grondstoffen, aardolie en aardgas

Ondernemerschap:

de activiteiten van de ondernemer, die het productieproces organiseert en leidt.

6.1 Hoe wordt er geproduceerd

Kapitaal

Arbeid

Natuur

Ondernemerschap

VERGOEDING

• huur, rente
  

• loon
  

• pacht
  

• winst
  

6.1 Hoe wordt er geproduceerd

Van boom tot kano in de winkel

• Houthandel
  

• Kano-fabriek
  

• Groothandel
  

• Buitensportwinkel

• Houthakkers
  

6.1 Hoe wordt er geproduceerd

Van boom tot kano in de winkel

• Houthandel
  

• Kano-fabriek
  

• Groothandel
  

• Buitensportwinkel

• Houthakkers
  

Bedrijfskolom

De bedrijven die na elkaar aan het product meewerken. (beperkte weergave!) 

• € 180
  

• € 95
  

• € 63
  

• € 28
  

6.1 Hoe wordt er geproduceerd

Van boom tot kano in de winkel

• Houthandel
  

• Kano-fabriek
  

• Groothandel
  

• Buitensportwinkel

• € 15
  

• Houthakkers
  

Toegevoegde waarde

De extra waarde van een product die ontstaat doordat een bedrijf het product bewerkt.

• € 13

• € 35

• € 32

• € 85

• € 15

• In het verleden was het kano-bedrijf arbeidsintensief
• de productie  komt vooral door menselijke arbeid tot stand

arbeidsintensief:

bedrijven met hoge arbeidskosten, omdat de productie daar vooral tot stand komt door menselijke arbeid (vaak dienstverlenende bedrijven)

Hoe wordt er geproduceerd

• Tegenwoordig is het kano-bedrijf kapitaalintensief
• er wordt naar verhouding meer gebruik gemaakt van kapitaalgoederen

kapitaalintensief:

bedrijven die in verhouding veel gebruik maken van kapitaalgoederen. Zij hebben ook hoge afschrijvingskosten

Wat zijn variabele kosten

• Dit zijn kosten die veranderen als het aan verkochte   producten verandert.
  
• Wat zijn bijvoorbeeld de variabele kosten van de MC donalds.
  
• Hierbij kan je denken aan bijvoorbeeld de inkoop   hamburgers of sla, maar ook drinken en   verpakkingsmateriaal.
  

Wat zijn vaste kosten

• Dit zijn kosten die niet veranderen als het aantal verkochte   producten toe of afnemen
  
• Als je naar de Mc donalds kijkt wat zijn daar dan je vaste   kosten?
  
• Om af te rekenen een kassa nodig. Het maakt niet uit   hoeveel je verkoopt je zal toch een kassa moeten hebben   om te kunnen afrekenen met de klanten
  

MVO 

     Maatschappelijk verantwoord ondernemen

• Zoveel mogelijk rekening houden met de   gevolgen van hun productie voor mens en mileu

https://www.mvonederland.nl/deelnemers-grote-bedrijven-netwerk/

De investeringen in kapitaalgoederen worden elk jaar minder waard.

Afschrijving:

De jaarlijkse waardevermindering van kapitaalgoederen

Hoe wordt er geproduceerd

• Afschrijving per jaar =

• (aanschafwaarde -restwaarde)
•         aantal gebruiksjaren  

Van inkoopprijs tot verkoopprijs

Inkoopprijs + brutowinstmarge = verkoopprijs

* Brutowinstmarge: 

• Dit is de brutowinst uitgedrukt als percentage van de inkoopprijs

Brutowinst

Brutowinst per product: 

• verkoopprijs - inkoopprijs 

Consumentenprijs

verkoopprijs + btw = consumentenprijs

100%                + 21% = 121%

De consumentenprijs is de prijs die jij betaalt voor een product in de winkel.

Van verkoopprijs naar consumentenprijs

De verkoopprijs van een iphone  is € 1100,00.

De btw is 21%.

De consumentenprijs (wat betaal je in de winkel):

• € 1100,00 : 100 x 121 = € 1.331,00
• € 1100,00 + € 231,00 = € 1.331,00

1. extra uitleg rekensommen
2. Maak de opdrachten 1 t/m 12              blz 74 t/m 77 kies er 9 uit
   

Voorbeeldsom

Stel de inkoopprijs van een big mac is € 2,00.  De brutowinstmarge is 70%. 

1. Bereken de verkoopprijs van de bigmac.
2. Bereken de brutowinst per bigmac
3. Bereken de consumentenprijs per bigmac

Stel de inkoopprijs van een big mac is € 2,00. De brutowinstmarge is 70%.

Bereken de verkoopprijs van de bigmac.

Stel de inkoopprijs van een big mac is € 2,00. De brutowinstmarge is 70%.

Bereken de brutowinst per bigmac

Stel de inkoopprijs van een big mac is € 2,00. De brutowinstmarge is 70%.

Bereken de consumentenprijs per bigmac

opdrachten maken

Aan het werk!

Lees de theorie en begrippen op bladzijde 14 t/m 17

Maak de opdrachten 17 t/m 28

 Vul de samenvatting op blz 17 in

 Oefenopgaven 10 t/m 20 blz 29

maken opdrachten

Lees de theorie en begrippen van 3.1

Kies uit de volgende opdrachten:

• opdrachten 3.1 witte blz. 42 t/m 45 kies  9 opdrachten
• oefenopgaven 3.1 alle opdrachten (28)
• alle rekenopdrachten (groen blz. 64 en 65)
• samenvatting maken

Wat hebben we geleerd deze les?

Hoe bereken je de afschrijving?

Afschrijving:

De jaarlijkse waardevermindering van kapitaalgoederen

Afschrijving per jaar =

(aanschafwaarde -restwaarde)

        aantal gebruiksjaren  

Welke productiefactoren heb je nodig om te produceren?

6.1 Hoe wordt er geproduceerd (deel 1)

Kapitaal

Arbeid

Natuur

Ondernemerschap

VERGOEDING

• huur, rente
  

• loon
  

• pacht
  

• winst